Güncel Makale Özeti erkek üreme sağLIĞI 205

Güncel Makale Özeti

ERKEK ÜREME SAĞLIĞI

205

 Sperm DNA hasarı yardımcı üreme teknikleri (YÜT)

sonuçlarını olumsuz ve bulgular infertil erkeklerde fertil

erkeklere oranla daha fazla sperm DNA hasarı olduğunu

göstermektedir. Bartoov ve ark. yüksek görüntülemede

hareketli spermlerin değerlendirmesinde kullanılan motil

sperm organel morfolojik inceleme (MSOME) isimli yön-

temi tanımlamışlardır. Bu yöntemle sperm anomalisi ile

DNA  hasarı  arasındaki  ilişkiden  yola  çıkılarak  yüksek

görüntülemede morfolojilik anomalili sperm değerlendi-

rilmesi  yapılarak,  ICSI  sonuçlarının  daha  iyileştirilmesi

amacıyla seçilmiş sperm ile mikroenjeksiyon tekniğinin

uygulandığı IMSI yöntemi geliştirilmiştir. DNA hasarının

gelişim nedenleri arasında apoptozis, oksidatif stres ve

anormal kromatin yapılanması bulunmaktadır. MSOME

sınıflaması sırasında anormal DNA yapısı ile ilişkili nükleer

anormaliler arasında özellikle de nükleer alanın %50’sin-

den fazlasını içeren geniş nükleer vakuol (GNV) varlığı

önemlidir.

 Bir polimeraz inhibitörü olan chromomycin A3 (CMA3)

normal protaminlerin indirekt değerlendirilmesinde kulla-

nılan  bir  yöntemdir.  Yapılan  çalışmalarda  protamin  ve

CMA3 arasında spermatozoanın protaminasyon derecesi

bakımından ters bir ilişki olduğunu belirtilmektedir. CMA3

varlığında polimeraz 1’in DNA’ya bağlanması önlenmekte-

dir. Yapılan çalışmalarda CMA3 negatif spermatozaların

hemen hiçbirisi çıplak DNA sarmalı içermediği belirtilmek-

tedir. Çünkü CMA3 bu spermlerin DNA’sına erişemez. Bu

bulgulardan yol çıkarak bu çalışmada GNV olan spermlerde

normal veya anormal sperm kromatin yapılanması varlığı-

nın CMA3 boyası ile değerlendirilmesi yoluna gidilmiştir.

 Toplam 66 hastadan taze sperm örneği alınarak değer-

lendirme yapıldı. MSOME değerlendirilmesi 0,02 ml eja-

külat pelletinde daha önce tanımlanan yöntemlerle hazır-

lanarak Nomarski kamerasında ve 8400X büyütme altında

yapıldı. Düz, simetrik ve oval yapılanma normal nükleer

yapı  varlığı  olarak  kabul  edildi.  Normal  sperm  başı

4,75±2,8  µm  boyunda  ve  3,28±0,20  µm  genişliğinde

ölçüldü.  GNV  ise  modifiye  Bartoov  sınıflaması  olarak

sperm nükleer alanının %50’sinden daha büyük bir veya

daha fazla vakuol varlığı olarak tanımlandı.

 Sperm kromatin yapısı normal ve GNV’lü spermleri

içeren yaymada CMA3 boyası ile değerlendirildi ve soluk

CMA3 boyanma normal, parlak CMA3 boyanma ise anor-

mal kromatin yapısı olarak kabul edildi.

 MSOME değerlendirmesine göre 66 hastada yapılan

semen  analizinde  değerlendirilen  spermlerin

%1,04±0,96’sı normal, %30,1±17,8’si GNV’lü spermler

olarak ayrıldı. CMA3 boyanması sonuçları incelendiğinde

normal spermatozoaların (n=835) 337’si (%40,3), GNV’lü

spermatozoaların  (n=1351)  ise  719’u  (%53,2)  pozitif

boyanma gösteriyordu. CMA3 boyanan spermatozoa ora-

nı GNV’lü spermlerde normal spermlere göre istatistiksel

olarak anlamlı farklı idi (p<0,0001). Negatif boyanan sper-

matozoaların ise 498’i normal, 632’si GNV’lü idi.

 YÜT uygulamalarındaki önemli sorunlar çoklu embriyo

transferleri,  tekrarlayan  başarısız  uygulamalar,  negatif

gebelik sonuçları ve genetik anomali veya konjenital mal-

formasyon oranlarındaki artışlardır. Ancak, bu sorunların

YÜT’nin neden olduğu genetik sorunlardan mı kaynaklan-

dığı yoksa infertil bireylerin sahip temel sorunlardan mı

kaynaklandığı halen daha net değildir. MSOME yöntemi-

nin kullanılarak seçilmiş sperm ile işlem yapılması daha iyi

YÜT sonuçlarını sağlaması ve bu konuların açıklanması açı-

sından faydalı olabilir gibi görünmektedir.

 Daha önce yapılan çalışmalarda GNV varlığının kötü

YÜT sonuçları ve artmış DNA fragmantasyonu ile ilişkili

olduğunu ortaya koymuştur. Ancak, Perdrix ve ark. GNV’lü

spermatozoalarda DNA fragmantasyonunun artmadığını

belirtmiştir. Araştırmacılar bu verilerini iki noktaya dayan-

dırmaktadırlar. Bunlardan ilki doğal süreçte DNA fragman-

tasyonu  öncesinde  hiçbir  değerlendirme  yönteminin

olmamasıdır. Ölü spermatozoalar normal analizde incele-

>  İnsan spermatozoasında geniş nükleer vakuol

 

anormal kromatin paketlenmesini gösterir 

Franco JG, Mauri AL, Petersen CG, Massaro FC, Silva LFI, Felipe V, Cavagna M, Pontes A, Baruffi RLR, Oliveira JBA, Vagnini LD.

Int J Androl 2012; 35: 461-451

ERKEK ÜREME SAĞLIĞI

Güncel Makale Özeti

206

nirken GNV’lü spermatozoaların değerlendirilmesi özel

tekniker ile yapılmaktadır. İkincisi ise GNV tanımındaki

farklılıklardır. Bazı araştırmacılar GNV’lü %50’den fazla bir

veya  iki  vakuol  olarak  tanımlarken  bazı  araştırmacılar

sperm nükleer alanının %13’ünden daha büyük vakuol ala-

nı olarak tanımlamaktadırlar. Son yapılan bir çalışmada ise

GNV  varlığının  akrozom  reaksiyonu  yokluğu  ile  ilişkili

olduğu belirtilmiştir.

 Sperm DNA’sında histonların protaminlerle yer değiş-

tirmesi DNA hasarından korunmada esas mekanizmadır.

Sperm kromatin yapılanması spermatozoayı kimyasal ve

fiziksel hasarlardan koruyucudur. CMA3 boyanması prota-

min değerlendirmesi için kullanılan bir yöntemdir ve nor-

mal protamin varlığında boyanma izlenmezken protamin

yokluğunda parlak boyanma izlenir.

 Bu çalışmada normal ve vakuollü spermatozoaların

CMA3 ile boyanmasının GNV’lerin anormal protamin yapı-

lanması ile ortaya çıkan sperm DNA hasarı ile ilişkili olup

olmadığı değerlendirilmiştir. CMA3 pozitif boyanma olan

spermatozoa oranı GNV’lü spermatozoalarda normal sper-

matozoalara oranla daha fazladır izlenmiş ve bu durumun

DNA hasarı ile kolaylaştığı saptanmıştır. Sonuç olarak,

geniş  vakuoller  yüksek  büyütme  altında  MSOME  ile

değerlendirilebildiği için bu spermlerden kaçınılmalıdır.

Diğer taraftan, yüksek görüntüleme tekniğinin ICSI aşama-

sında motil sperm seçiminde kullanılmalıdır.

Çeviri:

Prof. Dr. M. Murad Basar

Memorial Şişli Hastanesi, Üroloji-Androloji Bölümü

: androloji -> pdfs
pdfs -> Aseksüalite ve hiperseksüelite: Temel kavramlar
pdfs -> Erkek cinsel sağLIĞI
pdfs -> 125 Likopen ve erkek infertilitesi erkek üreme sağLIĞi derleme Giriş