GüRCÜstanin azərbaycanli jurnalistləRİ
Yüklə 270,45 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- MÜHƏQQƏR (1890-1942)
- RZA ŞAHVƏLƏD (1909-1984)
- HİDAYƏT BAYRAMLI (1915-1992)
20 Bilim adamları Abbas Kirəcli, Əliyar Qarabağlı Borçalıda şöhrət tapmış şairlərin siyahısında Məcruhun adını birincilər sırasında çəkiblər. Mirzə Həsən Məcruh daha çox həcv ustası kimi məşhur olub. 2014-cü ildə Kirəc Muğanlı kəndində Həsən Məcruhun 120 illik yubileyi keçiriib. 21 MÜHƏQQƏR (1890-1942) Məhəmməd Rza oğlu Rzazadə1890-cı ildə Borçalı mahalının Kolayır kəndində dünyaya gəlib. Yeddi yaşında köhnə üsulla işləyən məktəbə gedib. İki il burada oxuyandan sonra atası vəfat etdiyindən məktəbi yarımçıq qoymaq məcburiyyətində qalıb. 1902-ci ildə qonşu Arıxlı kəndindəki rus-tatar məktəbində müəllim işləyən Hüseyn Əfəndinin yanında dərs alıb, sonralar özü evdə bir neçə şagirdə dərs verib. Çox erkən yaşlarında şeir yazmaqla bədii yaradıcılığına başlayan Məhəmməd Rzazadə özünə Mühəqqər təxəllüsünü götürüb və el-oba içində bu adla tanınıb. (Mühəqqər sözü – həqir, aciz, anlamlı deməkdir.) 1920-ci ildə Mühəqqəri Tifl isdə ərəb hürufatı ilə nəşr olunan “El şeirləri” kitabı ədibin yaradıcılığının çox dəyərli bir hissəsidir. 1920-1921-ci illərin ərəb hürufatıyla nəşr olunan “Vətən” dərgisində 20-ci illərdə Tifl isdə işıq üzü görüb, “Əşar məcmuəsi” kitabında, ərəb hürufatıyla “Yeni fi kir”, latın qrafi kasıyla “İşıq yolu” qəzetlərində Mühəqqərin xeyli əsərləri işıq üzü görüb. Tədqiqatçıların yazdıqlarına görə, Mühəqqərin “Molla Nəsrəddin” dərgisində az sayda yazısı dərc olunub. Şairin yazıları əsasən “Yeni fi kir”, “Vətən”, “Gənc nəsl”, “İşıq yolu”, “Dan Ulduzu”, “Qızıl Şəfəq”, kimi o dövrün mətbuat orqanlarında geniş yer alıb. Məhəmməd Rzazadə Mühəqqər 1942-ci ildə dünyasını dəyişib. 22 RZA ŞAHVƏLƏD (1909-1984) Rza Nəbi oğlu Şahvələd 1909-cu ildə Tifl isdə anadan olub. Bakıda iki illik seminariyanı bitirdikdən sonra 1929-1935-ci ilədək məktəb müdiri, 1935-1937-ci ilədək Qarayazı və Adıgün rayonlarında maarif şöbə müdiri vəzifəsində çalışıb, sonra “Sovet Gürcüstanı” qəzetində şöbə müdiri, 1941-1944-cü ilə qədər Gürcüstan Yazıçılar İttifaqı Azərbaycan bölməsinin sədri vəzifəsində işləyib. Rza Şahvələd müxtəlif vəzifələrdə çalışmaqla bərabər, ali təhsil almağı da unutmayıb. 1944-cü ildən Bakəya köçən R. Şahvələd əvvəlcə “Kommunist” qəzetində şöbə müdiri, sonra “Elm və Həyat” jurnalının baş redaktoru (1959-1965) işləyib. Görkəmli jurnalist və ədib Rza Şahvələd hekayələri və pyesləri ilə oxuculara yaxşı tanışdır. Onun “Başmaq” (1939), “Hekayələr” (1950), “Könüldə bahar” (1962), “Qonşu qardaşlar” (1984) nəsr topluları, o vaxtlar Tifl is Azərbaycan Dövlət Dram Teatrının səhnəsində oynanılan tamaşaları maraqla qarşılanıb. Rza Şahvələd tərcümə sahəsi ilə də ciddi məşğul olub. Onun ən çox tərcümə etdiyi Akaki Seretelinin əsərlərindən nümunələr olub. Rza Şahvələd 1984-cü ildə Bakıda vəfat edib. 23 HİDAYƏT BAYRAMLI (1915-1992) Hidayət Səmədağa oğlu Bayramlı 1915-ci ildə Borçalı mahalının Sarvan kəndində dünyaya göz açıb. İlk təhsilini Sarvan 8 illik məktəbində alandan sonra, Borçalı Türk Pedaqoji Texniku- munda təhsilini davam etdirib. Hidayət Səməd öğlu 1933-cü ildən 1939-cu ilədək Daştəpə kəndində müəllimlik edib. O, 1939-cu ildə təhsilini davam etdirmək məqsədi ilə Azərbaycan Pedaqoji İnstitutunun ədəbiyyat fakültəsinə daxil olub. 1941-ci ildə III kurs tələbəsi olarkən Hidayət Bay- ramlı Böyük Vətən Müharibəsinə yollanır. O, Sovet Ordusu sıralarından 1946-cı ildə tərxis olunub. Hidayət Bayramlı 1950-ci ildən Marneuli Rayon Mədəniyyət Evinə rəhbərlik edib. O, bədii yaradıcılığına hələ texnikum tələbəsi olarkən başlayıb və ilk qələm təcrübələrini dövrü mətbuatda çap etdirib. Qələmi püxtələşdikcə Hidayət Səmədağa oğlu publisistik məqalələr yazıb və yazılarını “Pambıqçı”, “Stalin yolu”, “Şərqin Şəfəqi”, “Yeni Marneu- li” qəzetlərində müntəzəm çap etdirib. Sonra o, “Sovet Gürcüstanı” qəzetində müxbir işləyib. Hidayət Bayramlının qələmə aldığı oçerk, felyeton və hekayələri geniş oxucu kütləsi tərəfi ndən rəğbətlə qarşılanıb və sevilib. Onun əsərlərinin dili şirin, yaratdığı bədii obrazlar yaddaqalan olub. İstedadlı yazıçı Hidayət Bayramlının “Vətəndaş rəis”, “Məhəbbət”, “Od içində” adlı kitabları Azərbaycan nəşriyyatlarında çap olunub. Hidayət Səmədağa oğlu Bayramlı 1992-ci ildə Marneuli şəhərində vəfat edib. 24 HƏSƏN SƏBRİ Həsən Səbri (Həsən Əmənulla oğlu Əbdülzadə) Borçalı qəzasının Aşağı Qoşakilsə əndində anadan olub. Atası Əmənulla işi ailəsini dolandırmaq üçün Cənubi Azərbaycandan Rusiyaya pənah gətirənlərdəndir. Gənc Həsən özünə məslək dostları axtararaq Borçalıda Sovet hakimiyyəti uğrunda mübarizə aparan Əşrəf Yüzbaşovla, Məmməd Cəfərli ilə, Həsən Qapalovla dostlaşıb. 1919-cu ildə onu bolşeviklər partiyasının sıralarına qəbul ediblər. O, 1921-ci ilin iyununda Qafqaz Ordusu Kəşfi yyat Şöbəsinin ştatında işə qəbul edilib. Bir müddət çalışdıqdan sonra o, Azərbaycan Xarici İşlər Nazirliyindən məktub alır və Bakıya gedir. Həsən Səbri Bakıdan RSFSR-in İrandakı baş səfi rliyinin sərəncamına göndərilib. İki aydan sonra Gürcüstan K(b)P MK-ya çağırılıb. Ona Mk-nın orqanı olan “Yeni fi kir” qəzetinin redaktoru təyin olunduğu xəbərini verirlər. Qəzet 1923-cü il yanvarın 15-dən “Yeni fi kir” Zaqafqaziya Ölkə Komitəsinin (ZÖK) orqanına çevrilir. Həsən Səbri Tifl isdə fəaliyyəti zamanı gürcü, Azərbaycan və erməni xalqının ictimai-iqtisadi, elmi-mədəni həyatı ilə yaxından tanış olub və jurnalistlik fəaliyyətini getdikcə genişləndirib. O, 1923-cü ilin iyunundan 1924-cü ilin yanvarınadək Zaqafqaziya Ölkə Komitəsinin göndərişi ilə Moskva Jurnalistika İnstitutunun dinləyicisi olub. Sonralar Həsən Səbri “Yeni fi kir” qəzetində redaksiya heyətinin təlimatçısı vəzifəsində işləyib. ZÖK- nin tapşırığı ilə yerli mətbuatı yoxlamaq üçün Naxçıvana göndərilir və Zaqafqaziyada nəşr olunan bütün mətbuat orqanlarına rəhbərlik edib. Sonra Bakıya ezam olunub, Azərbaycan Dövlət Nəşriyyatının vəziyyətini yoxlayıb. Həsən Səbri 1925-ci ilin iyulunda Baş Mətbuat İdarəsinin ədəbiyyat şöbəsində baş redaktor vəzifəsində işləməyə göndərilir. O, 1926-cı ilin sentyabr ayından 1927-ci ilin sonunadək Moskva Kommunist Akademiyasının nəzdindəki Marksizm-Leninizm kurslarının dinləyicisi olur. Yüklə 270,45 Kb. Dostları ilə paylaş:
|