Hacı Əhməd-Cabir Hacı İsmayıl oğlu



Yüklə 50,87 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə6/99
tarix18.04.2018
ölçüsü50,87 Kb.
#39398
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   99

 
20 
zədələnir, tüklər tökülür, görmə qabiliyyəti zəifləyir və 
üz qızarır. 
Vitamin B
6
 – piridoksin və ya antidermatit-təbiət-
də çox yayılmış vitamindir. Mayada, buğdada, tərəvəz-
lərdə və ət məhsullarında vardır. Gündəlik tələbat 1,8-
2,5  mq-dır.  Çatışmadıqda  sinir  sistemi  pozulur,  qıcol-
ma halları müşahidə edilir və azot mübadiləsi pozulur. 
Vitamin  PP  –  nikotin  turşusu  –  dehidrogenaza 
fermentlərinin  tərkibinə  daxil  olmaqla  40-dan  çox 
oksidləşdirici-bərpaedici  reaksiyalarda  iştirak  edir. 
Quru  mayada,  qaraciyərdə,  ət  və  süddə,  kartof  və 
yerkökündə  vardır.  Gündəlik  tələbat  15-25  mq-dır. 
Çatışmadıqda pellaqra (kələ-kötür dəri) xəstəliyi əmələ 
gəlir,  qidanın  mənimsənilməsi  və  yaddaş  zəifləyir, 
əsəb sistemində pozğunluq getdikcə güclənir. 
Vitamin  P  –  rutin  –  kapilyar  qan  damarlarının 
divarlarını möhkəmlədən maddələr (flavanoidlər) kom-
pleksidir.  Qara  qarağatda,  itburnu  meyvəsində,  porta-
ğal və limonda, üzüm, alma, çuğundur, kələm, yerkökü 
və kartofda vardır. Gündəlik tələbat 35-40 mq-dır. 
Vitamin  B
12
  –  sianokobalamin  –  çatışmadıqda 
qanazlığı  baş  verir,  qidanın  həzmi,  o  cümlədən  zülalla-
rın,  yağların  və  karbohidratların  mübadiləsi  pozulur. 
Mal  əti,  qaraciyər,  böyrək,  ürək,  süd,  pendir,  yumurta 
sarısı və siyənəkdə vardır. Gündəlik tələbat 2-5 mkq-dır. 
Vitamin  A  –  retinol  –  əsasən  heyvanat  mənşəli 
məhsullarda  olur.  Bitki  mənşəli  məhsullarda  olan 
sarımtıl-narıncı  rəngli  karotin  piqmenti  orqanizmdə  A 
vitamininə  çevrilir.  1  mkq  karotin  bioloji  fəallığına 
görə  0,167  mkq  A  vitamininə  bərabərdir.  Gündəlik 
tələbat  A  vitamininə  1,5-2,5  mq,  karotinə  isə  3-5  mq-
dır. Karotin  yağda həll olduğuna görə tərkibində karo-


 
21 
tin olan tərəvəzləri yağda emal edib yemək daha fayda-
lıdır.  A  vitamini  treskanın  qara  ciyərində,  yumurtada, 
camış  südündə  və  yağında,  karotin  isə  yerkökü,  ərik, 
qabaq, pomidor, göy noxud və s. məhsullarda vardır. 
Vitamin  D  –  kalsiferol  –  antiraxit  vitamini  adla-
nır. D
2
 və D
3
 formalarda rast gəlinir. Erqosterinləri ul-
trabənövşəyi  şüalarla  şüalandırdıqda  D  vitamininə 
çevrilir.  Balıq  yağında,  yumurta  sarısında,  süddə  və 
qaraciyərdə  var.  Çatışmadıqda  kalsium  və  fosfor  mü-
badiləsi  pozulur  və  uşaqlarda  raxit xəstəliyi  əmələ  gə-
lir.  Gündəlik  tələbat  400  beynəlxalq  vahidə  və  ya  10 
mkq-a bərabərdir. Beynəlxalq vahid (BV) olaraq erqo-
kalsiferolun 0,025 mikroqramı qəbul edilmişdir. Uşaq-
ların D vitamininə tələbatı yaşlılara nisbətən 2-2,5 dəfə 
çoxdur. 
Vitamin E - tokoferol – nəsil vitamini adlanır. Dən-
li  bitkilərin  özək  yağında  daha  çoxdur.  Çatışmadıqda 
dölsüzlük əmələ gəlir. Gündəlik tələbat 12-15 mq-dır. 
Vitamin  K  –  filloxinon  –  qanın  normal  laxtalan-
ması  üçün  vacibdir.  Bitki  mənşəli  məhsullarda  olur. 
Gündəlik  tələbat  təxminən  0,2-0,3  mq-dır.  K  vitamini 
bağırsaqlarda da sintez olunur. 
Qida  məhsullarının  tərkibində  onlara  dad,  tam  və 
rəng  verən  maddələrdən  üzvi  turĢular  (sirkə,  süd, 
limon, alma, şərab, quzuqulağı, kəhrəba, qarışqa və s.), 
ətirli  maddələr,  fenol  birləĢmələri  (aşı  maddələri), 
fitonsidlər,  qlükozidlər,  boya  maddələri  və  digər 
birləşmələr vardır.  
 
Maddi və mənəvi qida haqqında kəlamlar 
 
1.
 
Hər  bir  məhsulun  tərkibi  onun  qidası  ilə  bağlı 
olur. 


 
22 
2.
 
Qida  vacibdir,  onun  düz  qəbul  olunması  ondan 
da vacibdir. 
3.
 
Qida  enerjidir  –  istər  maddi,  istərsə  də  mənəvi. 
Maddi  qida  sən  üçündür,  mənəvi  isə  səndə  olan  sən 
üçündür. 
4.
 
Maddi  qida  insan  mexanizminin  işləməsi, 
mənəvi qida isə onun yetişməsi üçündür. 
5.
 
Qida  saman  deyil,  mədə  samanlıq.  Qida 
nemətin, mədə qismətin, həzmin halalın, ya da haramın. 
6.
 
Mədə qidanın Cəhənnəmidir. 


 
23 
Ġ S L A M D A     H A L A L     V Ə     H A R A M L A R  
 
“Qurani-Kərim”-in 10 surəsinin 44 ayəsində halal 
və  haram  məhsullar  haqqında  Allah  kəlamları  buyrul-
muşdur. 
 
“Qurani-Kərim”-də halal və haram haqqında 
ayələr 
 
Sıra  
sayı 
Surənin 
nömrəsi 
Surənin 
adı 
Ayələrin nömrəsi 

2  
əl- Bəqərə 
168,172,173,267 


Ali -İmran 
93 


ən-Nisa 
4,160 


əl-Maidə 
1,3,4,5,14,87,88,90,91,93,96 


əl-Ənam 
118,119,121,142-146,150 


əl-Əraf 
31,32,157 

10 
Yunus 
59, 60 

16 
ən- Nəhl 
5,10,11,14,66,67,114-117 

22 
əl- Həcc 
28,30 
10 
23 
əl-
Muminun 
51 
 
Müsəlman  olaraq  Allahın  buyurduqlarını  öyrənib 
yerinə  yetirməklə  məsuliyyət  daşıdığımız  kimi,  haram 
buyurduğu,  qadağan  etdiyi  şeyləri  öyrənib  onlardan 
uzaq durmağı da bilməliyik. Çünki öldükdən sonra di-
riləcəyimiz Axirət günündə hər iki mövzuda da sorğu-
suala  çəkiləcəyik.  Buna  görə  müsəlman  qardaşlarımı-
zın dinimizə görə haram olan şeylərlə böyük günahla-
rın əhəmiyyətli  bir qismi  haqqında məlumatlarının ol-
ması üçün öyrəndiklərimizdən və bildiklərimizdən aşa-
ğıdakıları sizə təqdim edirik. 
Hər  şeydən  öncə  islamda  qida  məhsullarının  tə-


Yüklə 50,87 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   99




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə