Hacı Əhməd-Cabir Hacı İsmayıl oğlu
Yüklə 50,87 Kb. Pdf görüntüsü
|
371 Islam dininin əsas ərkanlarından olan oruc haqqın- dakı məlumatlar, o cümlədən Ramazanın mənası, orucun tarixi, orucu pozan və pozmayan şeylər, imsak və iftar yeməyi, Qədr gecəsi və bütün bunlara həsr olu- nan hədislər maraqlı və tarixi məlumatlarla zəngindir. Qida məhsulları ilə yanaşı müsəlmanın həyatında haram hesab olunan şərabın günahları və şərab haqqında hədislər, siqaretin zərəri haqqındakı məlumatlar da maraqlı və gənclər üçün tərbiyəvi əhəmiyyət kəsb edir. Qida məhsullarından, onların haram və halallı- ğından söhbət gedərkən “Qurani-Kərim”-də ticarət haqqında olan ayələri də təfsir etmək, ticarət və alver haqqında olan kəlamları oxuculara çatdırmaq da günümüzün vacib poblemlərindəndir. Kitabın son bölmələrində ərzaq məhsullarının qidalılıq dəyəri, balanslaşdırılmış qida normaları, qida qəbulu mədəniyyəti, səmərəli qidalanmanın islami və müasir prinsipləri geniş və dəqiq məlumatlar əsasında oxucunun nəzərinə çatdırılmışdır. Kitabdakı bütün yazıların əsas məzmununu və elmi cəhətdən əhəmiyyətini qeyd edərkən yalnız bir və əsas məqamı qeyd etmək lazımdır. Qida məhsulları və qidalanma haqqında günümüzdə elmi cəhətdən bizə məlum olan bütün məlumatlar haqqında 14 əsr öncə “Qurani-Kərim”-in ayələrində buyurulmuş və Peyğəmbərimizin (s.ə.v.) hədislərində deyilmişdir. Kitabda oxuduğumuz bütün məlumatlar bizə əsasən bir həqiqəti göstərir. Qida məhsulları və qida- lanma haqqındakı “Qurani-Kərim”-də qeyd edilən xə- bərlərin hamısı günümüzdə elmi araşdırmalarla doğru çıxmışdır. Bu məlumatların 14 əsr öncəki dövrün elmi səviyyəsi və texnologiyası ilə izah edilməsi mümkün 372 olmamışdır. Əlbəttə, bu vəziyyət Quranın insan sözü ola bilməməsinin çox aydın sübutudur. Quran hər şeyi yoxdan yaradan və elmi bütün varlıqları əhatə edən Uca Allahın sözüdür. Qida məhsulları və qidalanma haqqındakı Quran ayələri bu ilahi kitabın yeni möcüzələrini ortaya çıxarmaqdadır. Insanın üzərinə düşən vəzifə isə Allahın göndərdiyi bu ilahi kitaba sarılmaq və onu gündəlik həyatında, o cümlədən düzgün qidalanmaqda özünə yolgöstərən olaraq qəbul etməkdir. Allah Təbarəkə Təala Quranda buyurur: “Bu nazil etdiyimiz (Quran) mübarək bir kitabdır. Ona tabe olun və Allahdan qorxun ki, bəlkə sizə rəhm edilsin!” (əl-Ənam, 6/155). Mənim qida məhsulları və qidalanma haqqındakı “Qurani Kərim”-in ayələrindən, Peyğəmbərimizin (s.ə.v.) və imamların hədislərindən, eləcə də bu sahədə yazılmış bir çox kitablardan və dövrü mətbuatda nəşr olunan yazılardan əldə etdiyim dəyərli və məzmunlu məlumatlardan öyrəndiklərim və bildiklərim əsasında oxuculara çatdırmaq istədiyim hələlik bu qədər. Əsl həqiqət tək Allaha məlumdur. Əgər özümdən asılı olmayaraq səhvə yol vermişəmsə Allah Təbarəkə Təala öz cəlalı hörmətinə məni hifs etsin, bağışlasın. Şübhəsiz ki, Allah hər şeyi eşidəndir, biləndir, bağışlayandır, mərhəmətlidir və rəhm edəndir. Vəssalamu əleyküm və rəhmətullahi və bərəkətuh. Mart 2013 / Rubiül – Axir 1434 373 ĠSTIFADƏ OLUNMUġ MƏNBƏƏLƏR 1. “Qurani-Kərim”. Ərəbcədən tərcümə edənlər akad. Ziya Bünyadov, akad. Vasim Məmmədəliyev. 4- cü nəşr, Bakı, 1420/2000. 2. Qurana dair 101 sual. Tərcüməçilər və tərtib edənlər: Arif Əli-Əşrəf oğlu Mədətov, İsrafil Sayad oğlu Nəsibov. Bakı, 1992. 3. Əbdüləzim ibn Bədəvi əl- Xələfi. Quran və səhih hədislərlə əsaslandırılmıĢ Ġslam Fiqhi. İkinci nəşr. Bakı, “Şərq-Qərb”, 2010. 4. Harun Yəhya - Adnan Oktar. “Quran möcüzələri”. Türkiyə, İstanbul, 2009. 5. Prof.Dr. Alparslan Özyazıcı. Alkoqollu içkilər, siqaret və digərləri. Türk dilindən çevirəni Mehman Musaoğlu. Ankara,1997. 6. Ayətullah Məhəmməd Məhəmmədi Reyşəhri. “Tibbi hədislər toplusu”. I və II cildlər. “Nurlan” Nəşriyyat-poliqrafiya mərkəzi, 2008. 7. Əliheydər Mahmudov. Quran və Ģəriətdə balıq. Bakı, 1994. 8. Qəhrəmanov M. Orucluq. Hökm və qaydalar. Bakı, “Araz” 2000 9. Mehmet Soymen. Müsəlmanın cib kitabı (İslam dininin qayda-qanunları). Türk dilindən çevirəni Mehman Musaoğlu. Ankara,1997. 10. “Qisar” Ġmam Əlinin (ə) qısa kəlamları. Bakı, Azərnəşr 1991. 11. Lütfi Şentürk. Ġslam dinində haramlar və böyük günahlar. Türk dilindən çevirəni Mehman Musaoğlu. Ankara,1999. 12. Hacı Fərhad Mirzə. “Kəlamlar”, “Vektor” 374 Nəşrlər evi, Bakı, 2009. 13. 1001 Hədis. Buxarı səhihindən. Seçib türk dilinə çevirən. N.Ərdoğan. Azərbaycan dilinə tərcümə Fərahim Sələbinindir. Bakı,2008. 14. Müsəlman bayramları. Tərcüməçi Akif Qəhrəmanov. Bakı, “Azərbaycan” nəşriyyatı, 1993. 15. Osman Nuri Topbaş. Varlıq Nuru (Bədii publisistika). Bakı, “Gənclik”. 1998. 16. ġərab haqqında qırx hədis. Toplayan Mahmud Şərifi. “Əlhuda” nəşriyyatı, 1417/1996. 17. Yusif Əl-Kərdavi. Halal və haramın islami əsasları. Bakı,1994. 18. Əhmədov Ə.İ. “Qida məhsulları və qidalan- manın islami Ģərtləri”. BDƏKI-nin prof.-müəl., aspirant və tələbə heyətinin 1998-cı ilin elmi-tədqiqat işlərinin yekununa həsr edilmiş IV elmi-nəzəri kon- fransının materialları. Bakı, “Çaşıoğlu” 1999. səh. 3-11. 19. Əhmədov Ə.İ. Ərzaq malları əmtəəĢünas- lığı. Bakı “İqtisad Universiteti” nəşriyyatı, 2012. 20. Əhmədov Ə.İ. “Azərbaycan Mətbəx Ensiklopediyası”, Bakı, Azərnəşr, 2012. 21. Библейские сказания. Сказания Евангелистов. Москва, 1991. 22. Ислам. Энциклопедический словарь. Москва, “Наука” 1991. 23. Кизеветтер И.В. Биохимия сырья водного происхождения. Москва 1973. 24. 24. Криес А.Е. Микроорганизмы и биологическая продуктивность водоемов. Москва 1954. 375 M Ü N D Ə R Ġ C A T Söz önü . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 Müsəlmanın inanc təməlləri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8 Qida məhsulları və əsas qida maddələri . . . . . . . . . . . . . 13 Maddi və mənəvi qida haqqında kəlamlar. . . . . . . . . . . . 21 ISLAMDA HALAL VƏ HARAMLAR . .. . . . . . . .. . . 23 Haramın növləri. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Haram olan məhsullar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Əti yeyilən və yeyilməyən heyvanlar. . . . . . . . . . . . . . . Içkilərdən haram olanlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Donuz ətini yemək niyə haramdır? . . . . . . . . . . . . . . . . . Haram və halallıq haqqında kəlamlar . . . . . . . . . . . . . . 28 28 30 31 34 44 SUSUZ HƏYAT YOXDUR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 47 Təmiz içməli suyun üstün cəhətləri . . . . . . . . . . . . . . . . . Canlı su . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Canlı suyun istifadə olunması şərtləri . . . . . . . . . . . . . . . . Su və inanclar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Islam dinində suya dua etməyin fəziləti . . . . . . . . . . . . Su haqqında kəlamlar . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49 51 52 55 58 59 “QURANI- KƏRIM”də su haqqında . . . . . . . . . . . . . . . . 60 ZƏM-ZƏM SUYU . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65 Zəm-zəm suyunun ayaq üstə içilməsi . . . . . . . . . . . . . . . Zəm-zəm içmək . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Zəm-zəm suyu ilə bağlı fərzlər . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Ən sağlam su: Zəm-zəm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Zəm-zəm - Altı min illik möcüzə . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Suyun ruha təsiri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Su haqqında hədislər . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Firudin Batmanqılıncın su ilə bağlı düşüncələri . . . . . . . . . 66 67 67 68 69 70 71 72 SÜD HAQQINDA ISLAMI DƏYƏRLƏR . . . . . . . . . . . 77 Qan dövranı və südün təşəkkülü. . . . . . . . . . . . . . . . . . . Ana südü . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Ana südü möcüzəli qidadır. . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . “Ən təzə qida” ilə bağlı həqiqətlər . . . . . . . . . . . . . . . . . Ana südü və zəka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Ana südü xərçəngin dərmanıdır . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Bu bənzərsiz nemət Uca Allahın lütfüdür. . . . . . . . . . . 79 82 85 88 89 89 91 376 Südün kimyəvi tərkibi və qidalılıq dəyəri . . . . . . . . . . . . . . Süd və süd məhsulları haqqında hədislər . . . . . . . . . . . . . Turşudulmuş süd məhsullarının pəhrizi əhəmiyyəti . .. . . Pendir haqqında hədislər. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91 96 98 101 ƏT YEYILMƏSININ ISLAMI ġƏRTLƏRI . . . . . . . . . . 104 Müsəlmanın həyatında halal və haram ət məhsulları . . . . Nəcib yeməklərə izin verilir . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Ölü heyvan əti nə üçün haramdır? . .. . . . . . . . . . . . . . Nəyə görə heyvanın qanını içmək olmaz? . . . . . . . . . . . Nəyə görə donuz əti yemək qadağandır? . . . . . . . . . . . Nəyə görə Allahdan başqasının adı ilə kəsilmiş heyvan ətini yemək qadağandır? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Istisna olunan hallar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Ət və piy haqqında hədislər . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 109 111 112 114 114 114 114 115 Toyuq və digər quş ətləri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 118 Toyuq və quş ətləri haqqında hədislər . . . . . . . . . . . . . . . . . Yumurta haqqında . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . Yumurta haqqında hədislər . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . 121 123 125 BALIQ ƏTI YEYILMƏSININ ISLAMI ġƏRTLƏRI . . . 127 Balıq dəyərli qidadır . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . Balıq yağındakı omeqa-3 yağ turşusunun faydası . . . . . . . Balıqdakı yağ turşularının həyati əhəmiyyətli faydası . . . . Ürək-damar sisteminin sağlamlığında balığın əhəmiyyəti . Balığın yeni doğulan uşaqların inkişafında rolu . .. . . . . . . Oynaqların sağlamlığına faydası . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . Beyinin və sinir sisteminin sağlam fəaliyyəti üçün faydası . İnfeksiya narahatçılığına faydası, immunitet sistemini gücləndirməsi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Təptəzə balıq . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Balıq – şəriətdə . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Pulcuqsuz balığı yemək haramdır? . . . . . . . . . . . . . . . . . . Balıq suda ölsə, onu yemək haramdır . . . . . . . . . . . . . . .. Balıq əti haqqında hədislər. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 130 132 133 133 135 135 135 136 137 145 146 153 155 ġəfa mənbəyi – zeytun. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Ürək və qan-damar sağlamlığına faydası . . . . . . . . . . . . . . . Xərçəng xəstəliyinin qarşısının alınması . . . . . . . . . . . . . . . Artritin (oynaq iltihabı) qarşısının alınması . . . . . . . . . . . . . Sümüyün inkişafına kömək etməsi . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 158 158 160 161 161 377 Qocalmağın qarşısını alır. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Uşaqların inkişafına müsbət təsiri .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Təzyiqin aşağı salınması . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Daxili orqanlara faydası . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 161 162 163 163 Zeytun yağı haqqında . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . Zeytun yağı haqqında hədislər . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 166 169 Bitkiçilik haqqında. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 172 TAXIL BITKiLƏRI VƏ ÇÖRƏK HAQQINDA . . . . . . . 174 Çörək haqqında qısa oçerk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Çörək haqqında hədislər . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 179 185 QURAN MEYVƏLƏRI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 187 Cənnət meyvəsi – xurma . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Xurmanın yetişmə mərhələləri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Xurmanın kimyəvi tərkibi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Xurma ağacından çoxməqsədli istifadə . . . . . . .. . . . . . . . . Məryəmin (ə) xurması . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . Peyğəmbərin (s.ə.v.) xurma möcüzəsi . . . . . . . . . . . . .. . . . Məzəli əhvalat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . … . . . Xurmanın faydaları. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . … . . . … . . Təmr (quru xurma) haqqında hədislər . . . . . . . . . . . . . . .. Mükəmməl meyvə – əncir. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. Əncir haqqında hədislər . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . …. . . Meyvə-tərəvəzlər haqqında hədislər . . . . . . . . . . . . . . . … . 193 194 194 195 196 197 197 198 203 204 209 211 ARI BALI HAQQINDA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 222 Dişi bal arısı. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . Baldakı şəfa. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Balın kimyəvi tərkibi və müalicəvi əhəmiyyəti .. . . . . . . . . Bal haqqında hədislər. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Bal təfsiri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 225 226 230 237 239 Şəkər haqqında . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Şəkər haqqında hədislər . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 243 245 Xörək duzu haqqında . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Xörək duzu haqqında hədislər . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 246 248 Sirkə haqqında . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Sirkə haqqında hədislər . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 249 250 Yemək və içmək qaydaları . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Yemək yeməyin ədəbləri haqqında hədislər . . . . . . . . .. 251 260 Qəsavət və daşürəklilik . . .. . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . 263 378 Xilal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 263 263 ORUC HAQQINDA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 265 Ramazanın mənası . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Allahın mömin bəndələri ilə fəxr etdiyi ay . . . . . . . . . . Orucun müalicəvi xüsusiyyətləri . . . . . . . . . . . . . . . . . . Orucun tarixi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Ramazan ayında baş verən mühüm hadisələr . . . . . . . . Oruc tutmağın vacibliyi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Orucu pozan şeylər . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Orucu pozmayan şeylər . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Imsak və iftar yeməyi haqqında . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Qədr gecəsi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Qədr gecəsi və orucluq haqqında hədislər . .. . . . . . . . . Orucluq haqqında kəlamlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 265 266 268 270 272 273 276 277 278 282 282 293 ġƏRABIN HARAM OLMASI HAQQINDA . . . . . . 295 Şərab içməyin günahları haqqında . . . . . . . . . . . . . . . . . Şərab haqqında hədislər . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... 300 306 SIQARETIN ZƏRƏRLƏRI HAQQINDA . . . . . . . . . 312 Siqaretin həzm sistemi ilə əlaqədar zərərləri . . . . . . . . . Siqaretin tənəffüs sistemi ilə əlaqədar zərərləri . . . . . . . Siqaretin qan dövranı sistemi ilə əlaqədar zərərləri . . . . Siqaretin digər zərərləri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Siqaret çəkənin gücü, qüvvəti azalır . . . . . . . . . . . . . . . Siqaret əleyhinə kompaniya . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Siqaret və qadın . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Siqaret haqqında dini hökm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 314 314 314 315 316 316 317 319 “Qurani Kərim” ticarət haqqında . . . . . . . . . . . . . . . . . . Ticarət və alver haqqında kəlamlar. . . . . . . . . . . . . .. . . . 321 326 Ərzaq məhsullarının qidalılıq dəyəri və balanslaşdırılmış qida normaları. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 327 Qida qəbulu mədəniyyəti . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 336 Səmərəli qidalanmanın islami prinsipləri . . . . . . . . . . . . 349 Səmərəli qidalanmanın müasir prinsipləri . . . . . . . . . . . 351 Söz sonu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 369 Istifadə olunmuş mənbələr . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 373 379 Texnika üzrə fəlsəfə doktoru, professor HACI ƏHMƏD-CABIR HACI ĠSMAYIL OĞLU ƏHMƏDOV (Əməkdar müəllim) “QURANĠ-KƏRĠM”-DƏ QĠDA MƏHSULLARI VƏ ĠSLAMDA QĠDALANMA Bakı - 2013 Yığılmağa verilib 06.02.2013 Çapa imzalanıb 05.04.2013 Formatı 60 x 84 1 / 16 . 23,8 ç.v. Ofset kağızı №1. Sifariş № 84 Sayı 500 nüsxə. Hədiyyə “Iqtisad Universiteti” nəşriyyatı, AZ 1001, Bakı, Istiqlaliyyət küçəsi,6 380 Qeydlər üçün Yüklə 50,87 Kb. Dostları ilə paylaş:
|