həyatımda böyük fəlakətlərdən xilas edən Böyük
Allahdır!".
Müqəddəs Məkkə və Mədinəni ziyarət etməyi uzun
illər arzuladığını, buna nail olduğu üçün özünü çox
xoşbəxt hiss etdiyini, İslamın nə qədər ümumbəşər,
fəlsəfi, elmi əsaslara malik olduğunu, Böyük Allahın
qüdrətini dərk etmək nəsibindən şərəf duyduğunu
gizlətməyən Heydər Əliyev həzrətləri vətənə qayıtdıqdan
sonra ilk olaraq Allah evinə - məscidə gələrək, öz dərin
təəssüratları ilə bölüşdü.
M əlumdur ki, demokratiya yüksək m ənəviyyat
deməkdir. "Yüksək tolerantlıq, ilk növbədə, yüksək
mədəniyyətin təzahürüdür" deyən Heydər Əliyev tarixən
beynəlmiləl dövlət olmuş Azərbaycanda milli və dini
mənsubiyyətindən asılı olmayaraq bütün vətəndaşlar üçün
öz mənəvi dəyərlərinin inkişafından ötrü münbit zəmin
və geniş imkanlar təmin olunmasını vacib sayır və bunu
İslamın fəlsəfəsi ilə bağlayırdı: "İslam dini başqa dinlərə
həmişə hüsn-rəğbətlə yanaşıb, heç vaxt başqa dinlərin
ehkamlarına qarşı olmayıb...Biz hər bir millətə mənsub
olan
insana, hər dinə hörmətlə yanaşm ışıq
və
yanaşacağıq. Bu, Allahın əmridir, bu bizim Ulu
Peyğəmbərimiz
M əhəmməd
əleyhissəlamın
bizə
tövsiyəsidir".
Heydər Əliyev bütün başqa sahələrdə olduğu kimi, dini
etiqad sahəsində də proseslərin gcdişatını bütün
8
incəlikləri ilə duyur, böyük uzaqgörənlik və müdrikliklə
bu sahədə dövlət səviyyəsində əməli tədbirlər həyata
keçirirdi. Bibiheybət ziyarətgahı ilə yanaşı, "Жен
мироноситс" kilsəsinin, habelə yəhudi sinaqoqunun
bərpa olunub dindarların ixtiyarına verilməsi bir daha
bariz şəkildə təsdiq edirdi ki, 10 il bundan əvvəl
"Təzəpir" məscidində etdiyi çıxışı zamanı dediyi fikirlər
adi söz olmayıb, onun fəaliyyətinin məramını təşkil
edirdi. Azərbaycanda mövcud olan ənənəvi dinlərin
nüm ayəndələri Heydər Əliyev həzrətlərinin etiqad
azadlığının təmin edilməsi sahəsində fəaliyyətini və
göstərdiyi səyləri daima yüksək qiymətləndirir, bunu
böyük örnək kimi dəyərləndirirlər.
Təsadüfi deyil ki, Azərbaycanda dinə münasibət
sahəsində yürüdülən müdrik siyasətin nəticəsində dünya
ictimaiyyəti, o cümlədən nüfuzlu beynəlxalq təşkilatlar və
dünyanın
görkəmli
din
xadimləri
ölkəmizin
sülhpərvərliyini, tolerantlığını, özgə əqidələrlə dialoqa və
terrorizmə qarşı mübarizəyə hazırlıq ruhunu etiraf edirlər.
Bütün bunların fövqündə çağdaş zəmanəmizin düha
şəxsiyyəti - Heydər Əliyev fenomeni dururdu.
İslamın saflığının qorunmasını, yad ünsürlərdən
təm izlənm əsi, onun gələcək nəsillərə aşılanmasını
hamının borcu hesab edən ulu öndərimiz gənc nəslin
əsrlər boyu sınaqlardan keçmiş mənəvi, əxlaqi dəyərlər
ruhunda tərbiyələndirilməsinin vacibliyini önə çəkirdi.
9
Dini, mənəvi dəyərlərin qoruyucusu kimi səciyyələndirən
Heydər Əliyev "Azərbaycanın bütün vətəndaşlarında
İslamın buyurduğu yolla gedərək Vətənimizi qorumaq
əzmi, qəhrəmanlıq əzmi, vətənpərvərlik əzmi tərbiyə
etməyi" təşviq edir və "İslam dininin, nə qədər böyük
qüdrətə malik olduğunu bütün dünyaya sübut edəcəyinə"
əminliyini ifadə edirdi.
Heydər Əliyev həzrətləri müdrik, məsuliyyətli dövlət
başçısı olaraq Konstitusiyamızda təsbit olunmuş din,
etiqad azadlığının təmin olunması işində dövlətin qarant
olduğunu gözəl bilir və bunların gerçəkləşməsi üçün
əlindən gələni əsirgəmirdi. Yeri gəlmişkən, din sahəsinə
böyük qayğı ilə yanaşan ulu öndərimizin diqqəti
sayəsində "Dini etiqad azadlığı haqqında" Azərbaycan
Respublikasının Qanununa bir sıra vacib dəyişikliklər və
əlavələr edildi ki, bunlar dini sahədə bir çox problemlərin
aradan qaldırılmasına xidmət etdi.
Möhtərəm Heydər Əliyev həzrətləri Azərbaycanın
sivil dünyanın bir kəsimi olduğundan inteqrasiya,
qloballaşmanın qaçılmaz olduğu çağdaş zəmanəmizdə
ölkəmizin bu proseslərdən kənarda qalmayacağmı
bildirərkən, milli özünəməxsusluğumuzun qorunub
saxlanılması, azərbaycançılıq məfkurəsinin inkişaf
etdirilm əsində də İslam amilinin əhəmiyyətini önə
çəkirdi. Bakıda keçirilmiş "İslam sivilizasiyası Qafqazda"
mövzusunda beynəlxalq simpoziumda (9-11 dekabr 1998)
10
Heydər Əliyev demişdi: "Azərbaycanda İslam dini milli-
mənəvi dəyərlərimizin əsasını təşkil edir...Başqa dinlərə
dözümlülük, başqa dinlərlə yanaşı yaşamaq, qarşılıqlı
əməkdaşlıq İslam dəyərlərinin xüsusiyyətidir". Bununla
möhtərəm dövlət başçımız İslam dininin özünün
ümumbəşəri d əyərlər ilə inteqrasiya və ünsiyyətin
təminatçısı kimi çıxış etdiyi fikrini vurğulamışdır.
Fikirlərimi, təkcə Azərbaycanın deyil, bütün Qafqazın
həm iqtisadi inkişafının, həm də mənəvi intibahının
başında duran görkəmli siyasi xadim, ali dövlət vəzifəsinə
doğma xalqına xidmət etmək vasitəsi kimi baxan müdrik
insan Heydər Əliyev həzrətləri ilə söhbətlərimizdən biri
zamanı mənə dediyi sözlərlə tamamlamaq istərdim:
"Allah
hər
şeyi
görür,
eşidir,
bizim
bütün
düşündüklərimizi bilir. Əgər adamlar, xüsusilə də bütöv
xalqların taleyi həvalə olunmuş siyasətçilər bunu
unutmasaydılar, dünyada bu qədər faciə və fəlakətlər
olmazdı".
Əlbəttə, ölkəmizdə dini etiqad azadlığı sahəsində əldə
edilmiş nailiyyətlər böyük sərvətdir və onu göz bəbəyi
kimi qorumaq, inkişaf etdirmək zamanın tələbidir. Bu
mənada, həmin dəyərli təcrübənin öyrənilməsinə, elmi
cəhətdən tədqiqi və təbliğinə böyük ehtiyac vardır.
Vətəndaş həmrəyliyi, sabitliyin bərqərar olunması, dini
dözümlülük
prinsipinin
beynəlxalq
münasibətlər
11