Hakemli Bu makale hakem incelemesinden geçmiştir ve TÜBİtak–ulakbim veri Tabanında indekslenmektedir



Yüklə 183,1 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə1/9
tarix06.02.2018
ölçüsü183,1 Kb.
#26797
  1   2   3   4   5   6   7   8   9


HAKEMLİ

*   Bu makale hakem incelemesinden geçmiştir ve TÜBİTAK–ULAKBİM Veri Tabanında 



indekslenmektedir.

** Ankara Barosu, LL.M.



5941 Sayılı Çek K anunu’nda 

Düzenlenen İdari ve 

Cezai Yaptırımlar*

Av. Şamil DEMİR**





5941 Sayılı Çek Kanunu’nda Düzenlenen İdari ve Cezai Yaptırımlar / Ş. DEMİR

223


2013/ 1  Ankara Barosu Dergisi

HAKEML


İ

Ö z


5941 sayılı Çek Kanunu’nda 6273 sayılı Kanunla yapılan değişiklikle birlikte, 

cezai hükümlerin Anayasa m. 13, m. 38/8 ve m. 48/1’e aykırı olduğu, borcunu 

ödemeyene hapis cezasına dönüşen adli para cezası vermenin hiçbir anlamı olma-

dığı yönündeki eleştiriler doğrultusunda, çekin karşılığının çıkmaması halinde 

uygulanan cezai yaptırımlar kaldırılmıştır. Bunun yerine AB ülkelerinde olduğu 

gibi idari yaptırım niteliğindeki “çek düzenleme” ve “çek hesabı açma” yasağı 

getirilmiştir. Fakat bu durum istemeden de olsa borçlunun haklarının alacaklıdan 

daha çok korunmasına yol açmıştır. Ahde vefanın bir ahlaki değer olarak önemini 

koruduğu toplumlar açısından yeterli olabilecek idari yaptırımlar, borcunu üstlenme 

ahlakı sarsılmış Türk ticari hayatına uymadığı için Türkiye’de borcunu ödememeyi 

alışkanlık haline getirenler adeta Hintlilerin kutsal ineği gibi dokunulmaz hale 

gelmiştir. Bu bakımdan çekin karşılığının ödenmemesi, sadece hukuki bir sorun 

değil, aynı zamanda sosyolojik bir sorundur.

Anahtar Kelimeler:

 Çek Kanunu, karşılıksız çek fiili, cezai yaptırım, idari yap-

tırım, borç için hapis yasağı.


5941 Sayılı Çek Kanunu’nda Düzenlenen İdari ve Cezai Yaptırımlar / Ş. DEMİR

224


Ankara Barosu Dergisi  2013/ 1

HAKEML


İ

A d m i n i s t r at i v e   a n d   P e n a l 

S a n c t i on s   E s ta bl i s h e d   u n d e r 

t h e   C h e c k   L aw   N u m be r e d   5 9 4 1

A B S T R A C T

In accordance with the critics pointing out that penal provisions are incompatible 

with the articles numbered 13, 38/8 and 48/1 of the Constitution, that it is totally 

insignificant to give judicial fine convertible to imprisonment to those who do not 

pay their debts, the penal sanctions applied in case of dishonored checks have been 

abrogated together with the Law numbered 6273 which amended the Check Law 

numbered 5941. Instead, the interdictions to “make out a check” and “open a check 

account” have been introduced as in the EU countries. However, this situation has 

led to the protection of the rights of the debtor more than the creditor, although 

involuntarily. Since the administrative sanctions which might be enough for societies 

where the principle pacta sunt servanda keeps its importance as a moral value are 

not conform to the Turkish commercial life where the moral concerning to under-

take liabilities has been outraged, those who get into the habit of not paying their 

debts in Turkey have become immune, almost as the sacred cow of Indians. In this 

regard, the non-payment of the check is not only a legal problem, but at the same 

time a sociological problem.

Keywords:

 Check Law, dishonored check act, penal sanction, administrative sanc-

tion, interdiction of imprisonment for debt.



5941 Sayılı Çek Kanunu’nda Düzenlenen İdari ve Cezai Yaptırımlar / Ş. DEMİR

225


2013/ 1  Ankara Barosu Dergisi

HAKEML


İ

GİRİŞ


K

arşılıksız çek, bütün hukuk sistemlerinde önlem alınması gereken bir 

konu olarak gündeme gelmiştir. Karşılıksız çekin hukuki sonuçları fiilin 

işlenmesini engellemediğinden karşılıksız çekle ilgili olarak ülkeler ara-

sında farklılık arz eden bazı cezai ve idari yaptırımlar uygulanmaktadır. Ticari 

hayatta ödenmeyen borçların tahsili için ceza hükümlerinden yararlanılmasının 

doğru olup olmadığı sürekli tartışılan bir konudur. Öyle ki hapis cezası, kal-

dırılıncaya kadar çekle ödemenin bir güvence unsuru olarak görülmekteydi. 

Bu nedenle de günümüzde karşılıksız çek sayısındaki artış ceza hükümlerinin 

kaldırılmasına bağlanmaktadır. Bir yandan ticari hayatta istikrar arayışı devam 

ederken diğer yandan temellerini Roma hukukundan alan “borç için hapis yasağı” 

gibi kurallar, geçmişten günümüze tartışılagelmiş ve yürürlükte olan mevzuatı 

şekillendirmiştir

[1]


. Ticari hayattaki dürüstlüğü ve istikrarı Ceza hukukuyla 

sağlamak serbest piyasa ekonomisinin gerekliliklerine uygun olmadığı gibi, 

Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ne ve Anayasaya aykırıdır

[2]


.

Çekle ilgili olarak 3167 sayılı Çekle Ödemelerin Düzenlenmesi ve Çek 

Hamillerini Korunması Hakkındaki Kanun 19.03.1985 tarihinde yürürlüğe 

girinceye kadar kanuni bir düzenleme bulunmuyordu. Bu boşluğu doldurmak 

üzere yürürlüğe konan 3167 sayılı Kanun, getirdiği ağır cezalara rağmen kar-

şılıksız çek suçu bakımından caydırıcı olamamış, buna ek olarak müeyyideye 

giden süreç ve prosedür uzun sürdüğünden mahkemelerin tıkanmasına neden 

[1] 


Öztan, Fırat: Kıymetli Evrak Hukuku, Ankara 2012, s. 308; Domaniç, Hayri: “Ödenmeyen 

Çekleri Düzenleyenlere 1-5 Yıl Hapis Cezası ile Çek Bedeli Kadar Ağır Para Cezası Öngören 

Yeni Kanun Tarihte ve Dünyada Benzeri Bulunmayan Bir Soygun ve Tefecilik Aracıdır”, 

Manisa Barosu Dergisi, 2002, S. 83. s. 10 vd.; Avcı, Mustafa: “Borç İçin Hapis Yasağı” 

Çetin Özek Armağanı, İstanbul 2004, s. 114. vd.; Soyer-Güleç, Sesim: Borç İçin Hapis 

Yasağı ve Karşılıksız Çek Suçu, 2. B. Ankara 2011, s. 39; Başbüyük, İsa: “Karşılıksız Çekte 



Hapis Cezasının Kaldırılması Üzerine Bir Değerlendirme”, ABD, 2012/2, s. 308.

[2] 


Şen, Ersan/Malbeleği, Erkam: Son Değişiklikler Işığında Yeni Çek Kanunu’nda Karşılıksız 

Çek, 3. B. Ankara 2012, s. 7; Soyer-Güleç, s. 41-42, 47 vd.; ; Can, Mertol: Kıymetli Evrak 

Hukuku (Ders Kitabı), 2. B. Ankara 2012, s. 153; Bahtiyar, Mehmet: Kıymetli Evrak 

Hukuku, 9. B. İstanbul 2012, s. 158-159; Ağar, Serkan/ Sandal, A. Evrim: Türk Ceza 

Kanunu ve 5941 Sayılı Çek Kanunu Kapsamında Karşılıksız Çek Suçu ve Uygulaması, 

Ankara 2010, s. 136-137; Kahyaoğlu, Emin Cem: “5941 Sayılı Çek Kanunu İle İlgili Bazı 



Tesbitler”, Kazancı Hakemli Hukuk Dergisi 2010 Mart, Nisan S. 67, 68, s. 148; Donaniç, 

Hayri: “Karşılıksız Çeke Hapis Cezası Anayasaya Aykırıdır”, Legal Hukuk Dergisi Kasım 

2003 S. 11, s. 2737, Özbek, Veli Özer: “Karşılıksız İşlemi Yapılmasına Sebebiyet Verme Suçu 

(5941 Sayılı Çek Kanunu M.5/1-3) ve Çek Düzenleme ve Çek Hesabı Açma Yasağı (5941 

Sayılı Çek Kanunu m.5/4-10)” Ceza Hukuku Dergisi Yıl-5 S. 14 12/2010, s. 9; Günay, 

Meryem/Günay, Mehmet: “5941 Sayılı Çek Kanununa Göre Karşılıksız Çek Düzenleme 



Suçu” Türkiye Adalet Akademisi Dergisi 2010 S. 2, s. 324; Ağar, Serkan: “Karşılıksız Çek 

suç Olmaktan Çıkarılıyor!”, www.yaklasim.com (son erişim: 15.12.2012); Büyükbaş, s. 

308, 313.




Yüklə 183,1 Kb.

Dostları ilə paylaş:
  1   2   3   4   5   6   7   8   9




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə