|
HəBİBİ ŞEİRLƏR
____________Milli Kitabxana____________
69
- Hey-hey, bu nə əqiqi-Yəməndir? - dedim, dedi:
- Gözdən axan cigərdəki qanındürür sənin.
Gəşt ilə çıxdı gülşənə ol sərvi-gül-üzar,
Əlvanı meyvə daməninə tökdü şaxsar.
Mən gördüm anda püstəvü badamü sibü nar,
Bir mürğ oxurdu arizi bağında zar-zar,
- Ol mürğ nə mürğ, bu nə çəməndir? - dedim, dedi:
- Baği-çəməndə mürği-rəvanındürür sənin.
Göz gördügüncə könlüm olur hüsnü maili,
Eylər dəli bu şivə ilə neçə aqili,
Sehr eyləmiş yüzündə yenə çahi-Babili,
Bənd etmiş anda bir neçə sahibnəzər dili,
- Çin söylə, bu nə çahi-zəqəndir? - dedim, dedi:
- Ey çox xəlalı, kəndü məkanındürür sənin.
Yaşım yürüdü su kimi ol sərv suyinə,
Göz baxa qaldı zülfü xətü ruyü muyinə,
Piranəsər könül axub ol qəddi-cuyinə,
Aldandı tifltək dil anın rəngi-ruyinə,
- Bu nə xöcəstə sərvi-səməndir? - dedim, dedi:
- Bəxti-səidü ömri-cəvanındürür sənin.
____________Milli Kitabxana____________
70
Nərgis oyandı, bu çəmən damənü caməxab
1
,
Gül çıxdı, pirəhən yaxasından açub niqab,
Təb düşdü canə, cümleyi-afaqi tutdu tab,
Ol dəm ki, doğdu qibleyi-məşriqdən afitab,
- Bir zərrə gördüm anda, dəhəndir! - dedim, dedi:
- Bu söz yəqin, Həbibi, gümanındürür sənin.
1
Misra bütöv deyil.
____________Milli Kitabxana____________
71
Qitə
Səfa həngamıdır, işrət dəmidir, ey güli-rəna,
Açü baği-lətafətdə görünsün pərçəmin, cana,
Münəvvər eyləsün ruyun dili-üşşaqi-qəmxari,
Dili-naşadi şad eylə, budur xasiyyəti-məna.
____________Milli Kitabxana____________
72
LÜĞƏT
A
Abdullah - Allahın qulu
Abi-heyvan - dirilik suyu
Abi-rəvan - axan su
Abi-zindəgi - dirilik suyu
Akif- islahedici
Aləm əfruz- aləmi işıqlandıran
Ariz - üz
Aşiyan - yuva
Aşub - qalmaqal, fıtnə
Ayruq - ayrı, qeyri, artıq
B
Bad - yel
Badi-bahar - bahar yeli
Bəsirət - həqiqəti görmək
Bidirəng - qorxusuz, çəkinmədən, gözləmədən
Bihəmta - tayı-bərabəri olmayan
Birah - yolsuz, yolunu azan
Bürhan - dəlil, isbat
Büryan - yanmaq, qovrulmaq
Bulmaq - əldə etmək, tapmaq
____________Milli Kitabxana____________
73
C
Canpərvər - ruhu oxşayan
Cəbin - alın
Cənnəti-fırdövs - cənnət bağı
Cilvə - görünmək, parıldamaq
Cübbə - üst geyim
Cüdi-binəhəyat - sonsuz səxavət
Cürə - bir udum
Cürm - təqsir, günah
Cüstücu - aramaq
Ç
Çah - quyu
Çeşmə-bina - görən göz
Çin - 1. Ölkə adı; 2. Doğru; 3. Qıvrım saç
Çözgil - həll etmək, xırdalamaq, əlac etmək
D
Dai - iddia edən
Dam - tələ
Dana-bilici
Darüşşəfa - şəfa evi, xəstəxana
Deyr - monastır, rahibxana
Dəhr - dünya, aləm
Dəmsaz - uymaq, məşğul olmaq
____________Milli Kitabxana____________
74
Dəprətmək - tərpətmək
Dərban - qapıçı, keşikçi
Dəstar - əmmamə, çalma, sarıq
Dəti-qüdrət - Allahın əli, qüdrətin əli
Dəvan - qaçan
Dəvvar - dövr eləyən
Diləfkar - ürəyi pərişan, qəmli
Diləfruz - ürəyə yatan, qəlbi işıqlandıran
Dili-pürxun - ürəyi qan ilə dolu
Dilriş - qəlbi yaralı; şeirdə: aşiq, vurğun
Diraz - uzun
Duxan - duman, tüstü
Dur - uzaq
Duruşmaq - tab gətirmək, dözmək
Dünyavü üqba - dünya və axirət
Dürd- şərabın xıltı
E
Elmi-qeyb - qeybdən xəbər verən elm
Elmi-lədünni - Allah vergisi olan elm
Erişmək, ermək (irişmək, irmək) - yetişmək, çatmaq,
qovuşmaq, birləşmək və s,
Eyd - bayram
Eydür - söylər, xitab edər
Eyni-aşub - fitnəli göz
____________Milli Kitabxana____________
75
Ə
Əbcədi-hürufi - ərəb hərflərinin tərtibi və onların rəqəmləri
Əbhər - nərgiz gülü
Əbr - bulud
Ədəm - yoxluq
Ədvar - dövrlər
Əfi zülfin - ilan saçın
Əfyun – tiryək
Əhəd-tək
Əhli-şirk - Allaha şərik çıxan, yolunu azan
Əklədi-əlavə etdi
Əla - hündür, uca
Əltaf - lütflər
Əma - kor
Ənasir - ünsürlər: su, od, torpaq, külək (ab, atəş, xak, bad)
Ənbərbar - ətir saçan
Ərcimənd - alicənab, qiymətli
Ərşül-əzim - böyük kainat
Əsəhh - çox doğru, səhih
Əsfəl - alçaq
Əsma - isimlər
Ətiyyə - bəxşiş
____________Milli Kitabxana____________
76
Əyyam - günlər
Əyyar - çevik, hünərli
Əzim-üşşan - şanı uca, yüksək
F
Ferz - şahmat oyununda vəzir fiquru
Fəhm - anlaq
Fəm - ağız
Fərdi-yekta - tək, misli olmayan
Fərəs - at; şahmat oyununda at fiquru
Fəttan - fitnəli
Fəzl - alim, müdrik
Fəzli-feyz - müdrikliyin feyzi, əhəmiyyəti
Fitnə-əngiz - fitnə doğuran
G
Giran - bahalı
Gireh - düyün
Gülrux - gülüzlü
H
Həqqi-təala - yüksək Allah, tanrı
Həmta - bərabər
Həyati-cavidan - əbədi həyat
Həzar - min
____________Milli Kitabxana____________
77
Hidayət - doğru yola çağıran, həqiqətə dəvət edən
Huri-cinan - behişt hurisi
Hüma - ənqa quşu, cənnət quşu
Hürufi-həca - əlifbanı təşkil edən hərflər
X
Xaki-pak - pak torpaq
Xali-dilkəş - ürəyə yatan xal
Xar - alçaq
Xədd-yanaq
Xəti-yaqut - qırmızı üz
Xuni-süvəyda - qanla yazılmış
Xülq - xasiyyət
İ
Imtizac-qarışıq
İsmi-hüsn - gözəllik adı
İssı - sahib, yiyə
İzaz - əziz, izzət
K
Kah - saman
Kamankeş - kaman çəkən, ox atan
Kaşanə - saray, imarət
____________Milli Kitabxana____________
78
Kəman-əbru - qaşı kaman
Kamtər - həqir, kimsəsiz
Karan - kənar, sahil
Kəsrət - çoxluq
K-o - ki, o
Kövkəb - ulduz
Küfr - günah, örtmək
Q
Qal - söyləmək. danışmaq
Qamu - hamı
Qəbiçə - don
Qəddi-bala - yüksək boy
Qəmərrux - ay üzlü
Qəni - varlı
Qüsl - təmizlik, yuyunmaq, pak olmaq
L
Laləgun - laləüzlü, lalə rəngli
Layəqəl - ağlını itirmiş, ağılsız
Ləmyəzəl - Allah
Lölö - ləl, qiymətli daş
____________Milli Kitabxana____________
79
M
Ma -su
Masiva - bundan başqa
Mehr - məhəbbət; Günəş
Meykədə - meyxana, şərab içilən yer
Meysaz - şərab hazırlayan
Məad-axirət - gediləcək yer
Məccani - pulsuz
Məfxər - iftixar səbəbi
Məhi-növ - təzə Ay, yeni doğulan ay
Məkr - hiylə
Məqami-ali - ali yer, müqəddəs yer
Mənşur - yayılmış
Məstur - örtülü, gizli
Məşam - burun
Məşqi-qeyb - qeybin yazısı
Məşşatə - bəzəkçi
Məzhər - zahir olunan, görünən
Misbah - çıraq, işıq saçan
Mizac - təbiət
Mövlana - böyük, ağa
Müavin - kömək
Müdam - daima
Müənbər-zülf- ətirli saç
Mühəqqəq - həqiqət, doğrulduğu bəlli
____________Milli Kitabxana____________
80
Müxəyyər - ixtiyar sahibi
Münfəil - peşman
Müntəha - sonu, intəhası olmayan
Mürdə - ölü
Mürəqqə - dərvişlərin geydiyi libas, xirqə
Miqim - məskən salan
Müsəbbe - yeddidən ibarət
Müsəffa - 1. Sefa bəxş edən; 2. Saf, xalis
Müshəf- Quran
Müstədam - daim
Müstəhəq - möhtac, haqqı olan
Müstəmənd - biçarə, zavallı, dərdli, möhtac
Müşfiq - şəfqətli, mehriban
Müşki-xəta - Çin ətri
Müttəli - xəbəri
N
Nab - xalis, saf
Nafeyi-Çin - Çin ətri, Çin müşkü
Nari-hicran - ayrılıq odu
Naseh - nəsihət edən
Nay - çalğı aləti, ney
Nəng - namus, həya, ar
Nargisi-məxmur - xumar gözlü
Nəshi-əkbər - böyük fəlakət
____________Milli Kitabxana____________
81
Nəsnə - şey
Nəva - oxumaq, fəryad etmək
Nuri-hüveyda - görünən işıq
Ö
Ömri-baqi - qalan ömür, əbədi ömür
Öygənmək - təşbeh etmək, bənzətmək
P
Payan - son
Peyda - gözə görünən, aşkar
Pərtövi-hüsnün - üzünün işığı, ziyası
Pərvanəvəş - pərvanə kimi
Piçü tab - dolaşmaq, əzab-əziyyət
Piranəsər - qocaman, müdrik, dünya görmüş, yaşlı
adam
Piri-meyfüruş - qoca şərabçı
Piri-muğan - xərabat əhlinin müdrik başçısı
R
Rahi-nicat - qurtuluş yolu
Rahzən – yolkəsən
Rəhman - rəhm edən, Allahın adı
Rəmim - çürümüş sümük
Rəncur - xəstə
Rəsən - ip, kəndir
____________Milli Kitabxana____________
82
Rətb - yaş, təzə
Rətəl - xoş kəlam
Rəz - tənək
Ritli-giran - böyük qədəh
Röhban - tərki-dünya, rahiblər
Rövzeyi-hüsn - gözəllik bağı
Rovzə - bağça
Rudsaz - musiqi aləti düzəldən
Ruhi-qüds - müqəddəs ruh
Rüəsa - rəislər
S
Sağər - şərab piyaləsi
Said- qol, yüksəkliyə ucalan
Saqınmaq - qorunmaq, gözləmək
Sane - yaradan, sənətkar
Sayqu - xəstə, özündə olmayan
Seylab - sel suyu; şeirdə: çoxlu göz yaşına işarədir
Səbül-məsani - Quranın fatihə surəsini təşkil edən yeddi ayə. Hürufizmdə
insan surəti
Səhh - təsdiq əlaməti
Səhm - qorxu, pay
Səmag - iki parlaq ulduz
Səncileyin - sənin kimi
Səngisar - daşqalaq
____________Milli Kitabxana____________
83
Sərgərdan - düşkün, avara
Sərvi-ravan - yeriyən sərv ağacı (ucaboylu gözələ
işarədir)
Sib - alma
Siratül-müstəqim - doğru yol
Sirri-əsma - adların sirri
Siruş - mələk
Söyləşmək - deyişmək, sorğu-sual və s.
Sunmaq - vermək, irəli uzatmaq
Sur - şadlıq
Sübhan - Allahın adlarından biri, yaradan
Süvəyda - ürəkdə olan qara nöqtə
Şafı - kafi, kifayət edən
Şahpər - qanad
Seş-cəhət - altı tərəf
Şəb - gecə
Şabab - gənclik
Şəbi-hicran - ayrılıq gecəsi
Şəbrəng - qaranlıq
Səmsəddin - dinin günəşi
Sətarət - qorxmaz, qayğısız, dəcəl
Sövq - həvəs
Şu-bu
____________Milli Kitabxana____________
84
T
Tağ - qat
Taha -Quran ayəsi
Tahir - təmiz, pak
Tapu - hüzuz, qulluq, xidmət, səcdə, təzim və s.
Tapunmaq - sitayiş etmək
Təbah - puç
Təmənnayi-vüsal - vüsala yetişmək arzusu
Tən - bədən
Tərəbnak - şad, şən
Təzvir - hiylə, yalan
Tirkəş - ox qabı
Tirqamət - düz qamət
Tiz - iti
Türreyi-tərrar - dağınıq saç
U
Urumaq - vurmaq, qoymaq
Uşanur - düşür
Ü
Üftadə - düşkün
Üqdə - düyün
Ülum - elmlər
Üstüxan - sümük
____________Milli Kitabxana____________
85
V
Vəch - üz
Vəhy - ilham
Vicudi-kainat - kainatın varlığı
Vird - təkrar etmə, bir şeyi təkrar-təkrar oxumaq
Y
Yabis - quru
Yengi -yeni
Yəğma - talan etmək
Z
Zəhri-nab - xalis zəhər
Zəkat-onda bir
Ziba - gözəl
Ziəcəb - təəccüblü
Zücac - büllur, şüşə
____________Milli Kitabxana____________
86
MÜNDƏRİCAT
Füzulini heyran edən şairimiz.........................................................4
Tövhid...........................................................................................17
Qəsidələr.......................................................................................20
Qəzəllər.........................................................................................25
Müsəddəs......................................................................................68
Qitə................................................................................................71
Lüğət.............................................................................................72
____________Milli Kitabxana____________
87
HƏBİBİ
ŞEİRLƏR
"ŞƏRQ-QƏRB"
BAKI-2006
____________Milli Kitabxana____________
88
Buraxılışa məsul: Əziz Güləliyev
Texniki redaktor:
Rövşən Ağayev
Tərtibatçı-rəssam: Nərgiz Əliyeva
Kompyuter səhifələyicisi:
Azər Quliyev
Korrektor:
Pərinaz Səmədova
Yığılmağa verilmişdir 27.06.2006.
Çapa imzalanmışdır 17.07.2006.
Formatı 60x90
1
/
32
. Fiziki çap vərəqi 2,75.
Ofset çap üsulu. Tirajı 25000. Sifariş 87.
Kitab "Şərq-Qərb" mətbəəsində çap olunmuşdur.
Bakı, Aşıq Ələsgər küçəsi, 17.
Dostları ilə paylaş: |
|
|