Həbsxana – cəmiyyətin daha çox
Yüklə 2,49 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Həbsxana – cəmiyyətin daha çox tör-töküntüləri fövqündə inikası, kiçik modelidir...
| 2 Kitabda cəza yerlərinin müasir həqiqətləri təsvir edilir. “Qazamat “sanitar”ları”nda hadisələr əsasən həbsxanadakı ən yüksək və ən aşağı təbəqələrdən bəhs edir. Oxucu əhvalatlarla tanış olduqca bir-biri ilə sərt təzadları olan təbəqələr arasında həm də yaxınlıq tapacaq, fiziki və mənəvi üzdəniraqlığı şərtləndirən əlamətləri aydınlaşdıracaqdır. Oxucuların marağını nəzərə alıb kitaba “Residivist” povesti də əlavə olunmuşdur. Yazıçı Rövşən Yerfi bu kitabdan əlavə məhbəs nəsrinə aid olan “Üzdəniraq ada”, “Qadın düşərgəsi” və “Penitensiar lövhələr” adlı kitabların da müəllifidir. 3 Azərbaycan məhbəs nəsri QAZAMAT “SANİTAR”LARI Həbsxana – cəmiyyətin daha çox tör-töküntüləri fövqündə inikası, kiçik modelidir... Tanınmayan “Dahi” Payız fəsli təzə başlamışdı. Bütün gecə əsən sərin meh hava işıqlaşandan dincini alırmış tək sa- kitləşmişdi. Müvəqqəti olsa da, tozsuz təmiz hava hər kəsin ürəyincə idi. Gülbaxt cəzaçəkmə müəssisəsində məhkumla- rın səhər yoxlaması tam yekunlaşmamışdı. Yaşayış sahəsinin həyətindəki meydanın aşağı başında sıraya düzülmüş hələ onlarla məhkum adlarının oxunma- sını gözləyirdi. Ad və soyadını eşidən məhkum sıra- dan irəli çıxıb ucadan atasının adını söyləyir (bu- nunla kimliyini tamamlayıb təsdiqləyir), əgər baş ge- yimi varsa nəzarətçiyə yaxınlaşanda bir anlığa onu başından çıxarır və yenidən əvvəlki vəziyyətinə qay- tarırdılar. Təzimə bənzəyən bu ritualın mənası məh- kumun başında xəsarət izi olarsa gizlədə bilməməsi məqsədi ilə izah olunurdu. Şübhəsiz, bu qayda rəis, ədliyyə polkovniki Məhyəddin Kərimlinin uzun illər gərgin səyi nəticəsində yaranmışdı. 4 Məhkumlar yoxlanıldıqdan sonra yataqxanaya tərəf buraxılmırdılar. Həyətdəki səkkiz metr hün- dürlüyündə on tonluq iri su çəninin sağ tərəfindən keçib, sol tərəfində nizamsız şəkildə yoxlamanın so- nunu gözləyirdilər. Onlara dağılışmağa yalnız yox- lama qurtarandan sonra icazə verilirdi. Böyük, düzbucaqlı meydandakı yoxlamada nə- zarətçilərlə yanaşı dəstə rəisləri, rəisin növbətçi kö- məkçisi də iştirak edirdi. Onlardan bir az aralıda, su çəninin aşağısındakı hasarın beton artırmasında ət- rafı müşahidə edərək söhbətləşən rejim və əməliyyat şöbələrinin rəisləri dayanmışdılar. Bu arada yataq- xanalar tərəfdən qaçaraq yaxınlaşan məhkum nəza- rətçilərdən birinin qulağına həyəcanla nəsə pıçılda- dı. O da məhkumun dediyini tələsik şöbə rəislərinə çatdırdı. Əməliyyat rəisi ədliyyə kapitanı Bəkir rejim rəisi ədliyyə mayoru Şamilin nə deyəcəyini gözlə- mədən əsəbiliklə göstəriş verdi: –Tez elə, uşaqlardan götür, o petuxu qoyma- yın boğub özünü öldürsün. Cəld olun... Rejim rəisi Şamil də xəbərdən bərk dilxor olub söyləndi: –Ə, binamusa bax e... Sənin əcdadını mən... Sıralarda dayanan məhkumların diqqəti adları çəkən nəzarətçiyə kəsilsə də, iki məhkumla üç nəza- rətçinin yataqxanaya tərəf qaçması çoxlarının nəzə- rindən yayınmadı. Bir neçə nəfər kütlədən həmin tə- 5 rəfə adlamaq istədi. ”Rejim Şamil” onlara tərəf çığır- dı: –Hara?.. Hara gedirsiz? Kim sizə dağılışın de- di? Qayıdın yerinizə... Az keçmədi ki, nəzarətçilər halı olmayan bir məhkumu qucaqlarına götürmüş digər iki məhkum- la yataqxanadan çıxdılar və cəld addımlarla üzü san- çasta – tibb məntəqəsinə tələsdilər. Nəzarətçilərdən biri məruzə üçün yanaşı dayanmış şöbə rəislərinə ya- xınlaşdı. –Necə oldu? – soruşdu. – Ölüb, yoxsa sağdı? –Sağdı, cənab mayor, geciksəydik öləcəkdi. Özündən gedib, göndərdim sançasta. –Şükür, dayanan yerdə bir petuxa görə poxa düşəcəkdik. Ölməli vicdansızdı... Sançastda özünə gələr, heç nə olmaz... –Ölən zibil deyil, – Şamil də deyindi, – arada heç nədən bizim başımız ağrıyacaq... Yoxlama başa çatmışdı. Adlar oxunub kartoç- kalar yoxlanılmışdı. Kabinetində oturub tül pərdəli pəncərədən qarşısındakı meydana göz qoyan əmə- liyyat-rejim üzrə rəis müavini Niyaza müəssisə rəi- sinin növbətçi köməkçisi (MRNK) ədliyyə baş leyte- nantı Bayram baş verən hadisə ilə bağlı bütün təfər- rüatları qısa vaxt ərzində məruzə edib meydana qa- yıtmışdı. Onu bu gün əvəz edəcək növbətçi köməkçi Faiq söhbətləşən şöbə rəislərinə yaxınlaşıb soruşdu: 6 –Camaat dağılışsın, yoxsa gözləsin? –Dağılışsınlar. Bəkirin əl hərəkətindən icazə verildiyini anla- yan kütlə Faiq ağzını açmamış dağılışmağa başladı. Klub və çayxanada özünə yaxşı yer tutmaq istəyən- lər kross yarışına çıxmışlar kimi hamıdan irəli qaçı- şırdılar. Nəzarətçilərdən biri Bayramı xəbərdar etdi: –Rəis gəlir, qapıda, enbeemdədi (NBM-nəzarət buraxılış məntəqəsi)... Rəis adətən müəssisəyə bu vaxtlarda gəlirdi. Bayram, ardınca Bəkirlə Şamil müəssisənin girəcəyi- nə – qapıya yaxınlaşdılar. Bayaqdan meydanda söh- bət edən nəzarətçi və zabitlər də rəisin gəldiyini eşi- dincə aralarındakı müzakirəni dayandırıb hərə öz işi ilə məşğul olmaq üçün yavaş-yavaş dağılışdılar. Bayram müəssisənin önünə təzəcə çatmışdı, iri dəmir qapıdan içəri daxil olan rəisi görüb farağat və- ziyyəti alaraq məruzəyə başladı: –Cənab polkovnik, məruzə edərək bildirirəm ki,.. –Gərək yoxdu, azad, – rəis onu dayandırdı, – sanitarın vəziyyəti necədir? Uca boylu, sərt baxışlı ədliyyə polkovniki Məh- yəddin bir dəfə də olsun bəziləri sayaq üzdəniraq məhkumları petux adlandırmazdı, həmişə onlara sa- Yüklə 2,49 Kb. Dostları ilə paylaş:
|