27
nına and da içmişdi ki, onları da öz oğlu kimi istə-
yir. Qısası, Şərifin sözü ilə desək, Məhyəddin kimi
rəis işləmək hər oğulun bacarığı deyildi.
İşçı heyəti ilə birlikdə yeddi yüzədək insanın
ömrü keçdiyi müəssisənin səliqə-sahmanı cəmisi on
dörd nəfər olan üzdənirağın boynunda idi. Başqa
yerlərdə adları ilə çağırılan bu binəvaları Məhyəddin
guya onların heysiyyətinə toxunmamaqdan ötrü sa-
nitar adlandırılmalarına göstəriş vermişdi. Sanitarlar
cinayət aləminin ən aşağı təbəqəsi – kastası hesab
edildiyindən qalan ümumi məhkumlardan hər mə-
sələdə, hər yerdə fərqləndirilir, təcrid olunurdular.
Onların yatacaq və yemək yerləri ayrı olurdu. Ha-
mamda, tibb məntəqəsində, klubda, kars deyilən cə-
rimə təcridxanasında da onlar üçün yer ayrılırdı. Sa-
nitarlar səhər tezdən hava qaralanadək bölüşdürül-
müş qaydada müəssisənin həyətini, yataqxanaların,
kabinetlərin, ictimai yerlərin sahələrini, döşəmələri-
ni, ayaqyolularını süpürür, silir, təmizləyir, zibilini
yığıb toplayırdılar. Lazım gələndə bu işlərdən əlavə
aparılan təmir, abadlıq işlərində də onlardan istifadə
olunurdu.
Kənardan onlar cinsi azlıq kimi qəbul edilsə də,
heç də hamısı homoseksual deyildi. Yarıya qədəri
passiv, bir qədəri aktiv, bir cütlük biseksual idi. İçə-
rilərindəki üç nəfər isə heç birindən, sadəcə hansısa
“günahına” görə cinayət aləminin cəzalandırdığı –
28
“yandırdığı” bədbəxtlər idi. Onların hər birinin özü-
nəməxsus cinayət tarixçələri olsa da, nəticə etibari ilə
əksərinin sonları bir-birinə oxşayırdı. Başçıları, briqa-
dir sayılan İkram “yandırılmış” üç nəfərdən biriydi.
O, necə oldu ki, üzdənirağa, sanitara çevrildi, indi də
düşünəndə ağlına sığışdıra bilmirdi. Bu hala düşmə-
sinin baiskarı ilk növbədə rəis Məhyəddin idi.
Bəxtinin təkərinin dönməsi əvvəlki cəzaçəkmə
müəssisəsindən bura yatabla göndərilən gün baş ver-
di. Həmin gün məhkum yoldaşları yatab qabağı onu
da təşkil elədikləri tiryək “qonaqlığına” qatmışdılar.
Bu “qonaqlıq” nəyə görə, nədən ötrü idi anlamamış-
dı. Göstərilən səxavətdən istifadə edib, o da hallan-
mışdı. Sonra komvoy maşınına mindirilib Gülbaxta
gətirilmişdi. Zona daxil olanda ağlı özündə olma-
mışdı. Bir də səhəri gün lomkadan ayılanda özünü
üzdəniraqların içində görmüşdü. Nə səbəbə? Günahı
nə idi? Məlum olmuşdu ki, onu bura Məhyəddin at-
dırıb. Şübhəsiz, rəis kimi hər bir məhkumun yerini o
müəyyən edirdi. Qızğınlıqla hay-küy salıb Məhyəd-
dinin qəbuluna gəldi:
–Ay rəis, mən üzdəniraq deyiləm, niyə məni
onların barakına göndərmisən. Belə olmaz axı, nə gü-
nah sahibiyəm?
Məhyəddin tövrünü pozmadı:
–Bilirsən nə var, sən haqlısan. Sənin heç bir
günahın yoxdur. Amma, olanda olur, biz də səhv
29
edə bilərik. Səni başqası ilə səhv salmışıq. Heç demə,
həmin adam sən deyilmişsən.
İkram sevindi, lakin sevinci uzun çəkmədi.
–Gəl ki, artıq gecdir. İş elə gətirib ki, səhvən də
olsa sən bir gecə sanitarların barakında yatmısan.
Özün neçə illərin dustağısan. Yəqin ki, qayda qa-
nunlardan xəbərin var. İndi hansı məhkum – mujik
razı olar ki, sən gedib onlarla yanaşı çarpayıda yata-
san?..
Düzü İkram heç bu yerini düşünməmişdi. Düş-
düyü acınacaqlı vəziyyətdən ürəyi göynədi, nə de-
yəcəyini bilmədi.
–Gəl belə edək, – Məhyəddin sözünə davam
etdi, – olan olub, keçən keçib. Sən yenə orda, sanitar-
ların barakında qalmaq məcburiyyətindəsən. Sənə
ancaq bir köməyim, yaxşılığım keçər ki, onların baş-
çılığını, ixtiyarını sənə verim. Necə lazımdır sanitar-
ları idarə edərsən, işlədərsən, sözünə baxmayanı da
döyərsən. Olarsan əsl briqadir. İndi özün fikirləş, elə-
belə sanitar qalmağın yaxşıdır, yoxsa briqadir olma-
ğın?
Nitqi qurumuş İkramın razılaşmaqdan başqa
yolu qalmamışdı. Nə etsin? Məhyəddinə təşəkkür et-
sin, yoxsa üzünə tüpürsün?..
Sonralar qulağına dəyən söhbətlərdən Məh-
yəddinin yalan danışmasına şübhələri artmışdı. Çox
güman ki, onu əvvəlcə narkotika ilə hallandırıb, son-
30
ra da Məhyəddinin əli ilə üzdəniraq edilməsi yerli-
lərindən olan düşmənlərinin sifarişiydi. Təki Məh-
yəddinin “hörmətini” et, belə məsələlər onun üçün
heç nə idi... Çöldən ona sifariş verilərkən yeni gələn
məhkumla sanitar vasitəsilə məzələnmək sevimli
məşğuliyyətindən biri sayılırdı. Daha çox Andrey ça-
ğırılan sanitarı öyrədib toplantı zamanı həmin məh-
kumla əllə görüşdürər, ya da qucaqladıb öpdürərdi.
Sonra: “Sən də oldun sanitar”, – deyib şaqqanaq çə-
kib gülərdi...
O, bir axşam bir sanitarı onu tanımayan yeni
məhkumla bir kameraya saldırar. Səhəri günü öyrə-
dilmiş sanitar ağzından söz yayar ki, guya gecəni bir
yerdə yatıblar. Sanitarlara qatıldığını anlayan yeni
məhkum danışılan sözün yalan olduğunu sübut et-
mək üçün and-aman edər, yalvarar ki, onu üzdən-
iraqlara aid etməsinlər. Səylərinin faydasız olduğunu
görüncə istehsalat yerindəki sexlərdən birinin damı-
na çıxıb, əgər ona inanmasalar özünü yerə atacağını
bildirər. Yenə də sözünə əhəmiyyət verilmədiyini
görəndə dediyi kimi özünü damdan yerə atar və hər
iki qıçı sınar. Bu səhnədən təsirlənən sanitar daha
dözməyib yalan danışdığını boynuna alar. Üzdən-
iraq olmaması, təmizliyi təsdiqlənən məhkum isə
qıçları sınsa da sevincindən ağlayar...
* * *
Dostları ilə paylaş: |