3
ﻢﯿﺣﺮﻟا ﻦﻤﺣﺮﻟا ﷲا ﻢﺴﺑ
Həccin vacib olması:
Həcc İslamın beş əsasından biridir. Onun həddi-büluğa çatanlara
vacib olmasını Quran, sünnə və müsəlman alimləri yekdilliklə
təsdiq edirlər.
Allah təalə buyurur: "Onun yoluna gücü çatan hər bir kəsin həccə
gedib o evi ziyarət etməsi insanların Allah qarşısında borcudur.
Kim bunu inkar edərsə. Əlbəttə, Allah aləmlərə möhtac deyildir".
(3: 97)
Peyğəmbər (s.a.s) buyurub: "İslam beş əsas üzərində qurulub: ..."
bunlardan biri də həcdir (Buxari və Müslim rəvayət etmişlər).
Həmçinin başqa hədisdə Peyğəmbər (s.a.s) buyurur: "Ey insanlar
Allah sizə həcc etməyi vacib etmişdir. Siz də həcc edin..." (Müslim
rəvayət etmişdir). İslam ümməti imkanlı adama, ömüründə bir dəfə
də olsa, həccin vacib olmasında ittifaq etmişdir.
Həccin vacib olmasının şərtləri:
1. Müsəlman olmaq. (ət-Tövbə: 28). Çünki müşrik və kafirlərin
həcci batil sayılır.
2. Ağıllı olmaq. Dəli insana ağlı başına gələnə qədər nəinki həcc,
həmçinin digər ibadətlər də vacib deyil. Peyğəmbər (s.a.s)
buyurub: "Üç adamın üzərindən (yəni, əməl dəftərindən – tər.)
qələm qaldırılmışdır: dəli adam ağıllanana qədər, yatan
oyanana qədər, uşaq həddi-büluğa (yetkinlik yaşına) çatana
qədər" (Əbu Davud, Tirmizi, Nəsai və Ibn Macə rəvayət
ediblər, Albani hədisin etibarlı olduğunu bildirib).
3. Həddi-büluğa çatmaq. Həcc, həddi-büluğa çatmayan uşağa
vacib deyil. Həcc edən uşağın həcci doğru olsa da o, həddi-
büluğa çatandan sonra İslamın əsaslarından olan həcci yerinə
yetirməlidir.
4. Azad olmaq. Kölələrə həcc etmək vacib deyil. Onlar köləlik
vaxtı etdikləri həcc doörudur. Lakin azadlığa çıxdıqdan sonra
İslamın əsaslarından olan həcci etməlidir.
5. Imkanlı olmaq. Həcc imkanı olan adama vacibdir. Bu, Quranda
açıq-aydın, sünnədə isə dəlillər ilə varid olmuşdur. Müsəlman
4
alimləri bu məsələdə yekdil fikir söyləmişlər. Imkanı olmayan
adamın həcci doğru sayılır.
Qadınlara məxsus əlavə bir şərt vardır ki, bu da onun yanında
məhrəminin olmasıdır. Necə ki, Peyğəmbər (s.a.s) bir hədisdə
buyurub: "Bir kişi ilə qadın məhrəm olmayan yerdə tənha
qalmasın, bir qadın da məhrəmsiz səfərə çıxmasın" bir nəfər ayağa
qalaraq: Ey Rəsuləllah! Mənim zövcəm həccə yola düşüb. Mən isə
bəzi döyüşlərə yazılmışam. Peyğəmbər (s.a.s) buyurdu: "Get,
zövcənlə həcc et!" (Buxari rəvayət edib).
Yuxarıda sadalanan şərtlərə cavab verən adama həmin
vaxtdan həcc etmək vacib olur. Bu halda onu təxirə salmaq olmaz.
Ibn Abbas t hədisdə deyir ki, Peyğəmbər (s.a.s) buyurub: "Həccə
tələsin, çünki sizlərdən heç kəs başına gələcəkləri bilmir" (Əhməd,
Əbu Davud, İbn Macə və s. rəvayət ediblər. Albani hədisin etibarlı
olduğunu bildirib). Peyğəmbərin (s.a.s) bu cür əmr etməsi həccin
vacibliyinə sübutdur. Demək həccin şərtlərinə cavab verən adama
həcc etmək vacibdir. Əgər həcc etməyə qadirdirsə bunu özü icra
etməli, yox əgər qadir deyilsə, onda aşağıdakı iki haldan birini
etməlidir:
Birinci: Əgər xəstəliyinin sağalacağına ümid bəsləyirsə
həcci gecikdirə bilər. Əgər həmin müddətdə vəfat edərsə, bunu
onun əvəzinə varisləri yerinə yetirməlidirlər.
Ikinci: Əgər qarşısındakı maneə daimidirsə, öz əvəzinə
həcc etdirməlidir.
Başqasının əvəzinə həcc etmək!
Üzərində həcc şərtləri tamamlanan, lakin həcc etməyə
qüvvəsi olmayan adam, öz əvəzinə başqasına həcc etdirməlidir.
Bu, hədislərdə varid olmuşdur. Həmçinin başqasının əvəzinə həcc
edən adam əvvəlcədən öz həccini yerinə yetirmiş olmalıdır. Necə
ki, Peyğəmbər (s.a.s) bir nəfərin: "Ləbbeykə an Şubrumə" -
dediyini eşidərək buyurur: "Şubrumə kimdir?" Həmin şəxs:
"qardaşım və ya qohumumdur" - deyə cavab verir. Peyğəmbər
(s.a.s) buyurur: "sən öz yerinə həcc etmisənmi?" O dedi: xeyr.
Peyğəmbər (s.a.s) buyurur: "Əvvəlcə öz yerinə, sonra isə
5
Şubrumənin əvəzinə həcc et!" (Əbu Davud, Ibn Macə, Əhməd
rəvayət edib. Albani hədisin etibarlı olduğunu bildirib).
Həcc və Ümrənin fəziləti!
1. Peyğəmbər (s.a.s) buyurub: "Kim bu evi (Kəbəni) heç bir
günah etmədən həcc edərsə anadan doğulduğu kimi olar"
(Buxari və Müslim). Başqa bir rəvayətdə isə buyurulur: "Kim
bu evi (Kəbəni) heç bir günah etmədən ziyarət edərsə anadan
doğulduğu kimi olar" (Müslim).
2. "Ümrədən ümrəyə günahlar bağışlanır, günah işləmədən yerinə
yetirilən həccin isə cənnətdən başqa savabı yoxdur!" (Buxari).
Günah işləmədən yerinə yetirilən həcc: riyakarlıq etmədən, heç
kəsə əziyyət vermədən, şan-şöhrət xatirinə olmayan, bütün
əhkamları layiqincə icra edilən bir həcdir. Həccin qəbul
olmasının əlamətlərindən biri də, insanın həcdən öncə etdiyi
günahlara qayıtmaması və daha əməlisaleh olmasıdır.
3. Peyğəmbər (s.a.s) Amr İbn əl-Asa buyurub: "Məgər İslamın
özündən öncə olanları, hicrətin özündən öncə olanları, eləcə də
həccin
özündən öncə olanları silməsini bilmirsənmi?"
(Müslim).
4. Peyğəmbərdən (s.a.s): Hansı əməl daha əfzəldir? – deyə
soruşulduqda o, buyurdu: "Allaha və Rəsuluna olan iman".
Əshabələr dedilər: sonra hansı? Peyğəmbər (s.a.s) buyurdu:
"Allah yolunda cihad". Onlar soruşdular: sonra hansı? O,
buyurdu: "Günah işləmədən yerinə yetirilən həcc". (Buxari).
5. Peyğəmbər (s.a.s) buyurub: "Həcc və ümrəni davamlı edin!
Çünki onlar kasıblığı və günahları, od dəmirin, qızılın və
gümüşün pasını apardığı kimi aparırlar. Günah işləmədən
yerinə yetirilən həccin cənnətdən başqa savabı yoxdur" (Nəsai,
Tirmizi, İbn Macə və Əhməd rəvayət ediblər. Albani hədisin
etibarlı olduğunu bildirib).
6. Aişə t Peyğəmbərdən (s.a.s) soruşdu: Ya Rəsuləllah! Qadınlar
üçün cihad varmı? Peyğəmbər r buyurdu: "Bəli, onlar üçün
döyüşsüz cihad: Həcc və Ümrə - vardır" (Əhməd və İbn Macə
rəvayət ediblər. Albani hədisin etibarlı olduğunu bildirib).
Dostları ilə paylaş: |