27
Ərafada dayanmaq!
1. Günortadan əvvəl Ərəfaya çatan hacının Nəmirə deyilən yerdə
dayanması müstəhəbdir. Əgər imkan olmasa dayanmamaq
olar.
2. Gün əyiləndən sonra yaxşı olar ki, xütbə verilsin və həcc
edənlərə onların edəcəkləri əməllər izah edilsin. Xatib onlara
Allahdan qorxmağı, bütün əməllərdə təqvalı və ixlaslı olmağı
nəsihət etməli və Allaha asilik etməkdən çəkindirməlidir.
Onlara Allahın kitabından və Peyğəmbərin (s.a.s) sünnəsindən
bərk tutmağı, bütün işlərdə hər ikisini öz aralarında hakim
etməyi tövsiyə etməlidir. Xütbədən sonra Zöhr və Əsr
namazlarını zöhrün ilk vaxtında bir azan və iki iqamə ilə
qısaldaraq birgə qılırlar.
3. Namazı öz camaatı ilə qılmayan başqa camaata qoşulur.
4. Günəş göyün ortasından əyilən sonra Ərafada olmayanlar
Ərəfaya gəlməli və onun hüdudları daxilində olmalıdırlar. Dua
edərkən Rəhmət dağını özü ilə qiblə arasında etmək daha yaxşı
olar. Əgər imkan olmazsa onda üzünü birbaşa qibləyə çevirsin
(bax! şəkil:7).
5. Həcc edən bu məqamda Allahı zikr və dua etməyə çalışmalıdır.
Dua
edərkən
Peyğəmbərin (s.a.s)
etdiyi kimi əllərini
göyə qaldırmalıdır.
Peyğəmbər
(s.a.s)
zöhr
namazından
sonra
Ərafada
dayanaraq
əllərini
göyə qaldırar və
gün batana qədər
dua
edərdi.
Peyğəmbər (s.a.s) öz ümmətinə bu gündə dua etməyi tövsiyə
etmiş və buyurmuşdur: "Ən xeyirli dua, Ərəfa günü edilən
duadır. Mən və məndən öncəki Peyğəmbərlərin (s.a.s)
28
dedikləri ən xeyirli dua: "Lə iləhə illəllah vəhdəhu lə şərikə
ləhu ləhul mulku və ləhul həmdu və huvə alə kulli şeyin qadir"
(Albani
hədisin
həsən
olduğunu
bildirib).
Həmçinin
Peyğəmbər (s.a.s) buyurub: "Ərəfa günündən başqa, Allahın
bəndələrinin çoxusunu cəhənnəmdən qurtardığı bir gün
yoxdur. O gün Allah insanlara daha yaxın olaraq mələklərə
buyurar: Bunlar nə istəyirlər?! - deyərək soruşar" (Müslim).
Buna görə həcc edən adam bu fürsəti əldən verməməli və gün
batana qədər çoxlu zikr, dua, təsbih (sübhənəllah), təhmid
(əlhəmdulillah), təhlil (lə iləhə illəllah) deməli, tövbə və
istiğfar etməlidir. Bu gündə oruc tutmamaq daha yaxşıdır.
Çünki Peyğəmbər (s.a.s) Ummul-Fədlin verdiyi bir qab südü
dəvəsinin üzərində içmişdir.
6. Gün batandan sonra həcc edənlər, bir-birinə əziyyət vermədən
təlbiyə edərək Müzdəlifəyə tərəf yollanırlar.
7. Ərəfa gününün vaxtı bayram günü fəcr namazına qədərdir.
8. Bayram günü fəcr namazına qədər Ərafaya yetişməyənin həcci
batil sayılır. Əgər ehrama niyyət edərkən: "Fə in həbəsəni
həbisun fəməhilli heysu həbəstəni" - duasını deyibsə, sadəcə
ehramdan çıxır və onun üzərinə heç bir şey vacib olmur. Bu
duanı deməyib Ərəfaya gecikənlər isə ümrə ilə ehramdan
çıxırlar. Onlar təvaf və səy edib saçlarını kəsir və ya
qısaldırlar. Üzərində qurbanlıq olanlar isə onu kəsir və gələn il
yenidən həcc edərək qurban kəsirlər. Bu, Ömər Ibn əl-Xəttab
tərəfindən Əbu Əyyuba və Hubbar Ibn əl-Əsvədə y verilən
fətvadır.
Müzdəlifədə gecələmək!
1. Müzdəlifəyə çatan kimi orada bir azan və iki iqamə ilə Məğrib
namazını üç, Işa namazını isə iki rükət cəm edərək qılır.
Izdiham səbəbi ilə Müzdəlifəyə gecikənlər namazları gecənin
yarısından ötürməməli və olduqları yerdə qılmalıdırlar.
2. Həcc edən, bu gecəni Müzdəlifədə keçirir. Bayram günü həcc
əməllərini layiqincə yerinə yetirmək üçün gecə tez yatmaq
yaxşıdır.
29
3. Zəif qadın və uşaqlar gecə yarısı Müzdəlifədən Minaya gedə
bilərlər.
4. Fəcr namazının vaxtı girəndən sonra Məşəril-haramda dayanır,
üzünü qibləyə tutur və əllərini qaldıraraq dua, zikr, təkbir və
təhlil edir. Bunu günəş saralana qədər etmək yaxşıdır.
Müzdəlifənin hər hansı yerində dayanıb bu duanı etmək olar.
5. Hava tam işıqlandıqdan sonra günəş çıxmamış Müzdəlifədən
Minaya gedir. Müzdəlifədən yeddi ədəd dırnaq boyda daş
toplamaq
sünnədəndir
(bax! şəkil: 8). Lakin digər
üç günün daşlarını isə
Minadan
toplamaq
lazımdır.
6. Bu gündə Müzdəlifədən
Minaya
gedərkən
çoxli
təlbiyə edilir.
Qurban günü edilən həcc əməlləri!
Qurban günü Minaya yetişənlər bu dörd əmələ tərtiblə
riayət etməlidirlər.
1. Daş atan yerə "Cəmərətul-əqəbəyə" çatanda təlbiyə deməyi
dayandırırlar. Yaxşı olar ki, sağ tərəfində Minanı, sol tərəfində
Məkkəni,
qarşısında
isə
Cəmərətul-əqəbəni
(yəni,
böyük daşatan yeri) tutsun
(bax! şəkil: 9). Sonra ardıcıl
olaraq yeddi daş atsın. Daşları
bir-bir atsın və hər daşı atanda
təkbir (Allahu əkbər) desin.
Cəmrətul-əqəbə
Məkkə
tərəfdən birinci daş atılan
yerdir (bax! şəkil: 9).
2. Daş atan hacılar qurbanlarını
kəsirlər. Qurban təməttu və
qiran həcci edənlərə vacibdir. Bu haqda Allah təalə buyurur: