Əbülfəz müəllimin siyasi fəaliyyəti universitet rəhbərliyini əməlli-baĢlı narahat etməyə baĢlamıĢdı.
“Öyüd-nəsihət”in kar etmədiyini gördükdə onun qarĢısında cüni maneələr yaratmağa baĢladılar.
26 Oktyabr 1972'də tarix fakültəsinin elmi Ģurası ona dosent adı verilməsini müzakirə edərkən
“Ģəxsi keyfiyyətlərini və onun hərəkətlərindəki bəzi mənfi cəhətləri nəzərə alaraq”
ona dosent
vəzifəsi verilməsindən imtina etdi.
Təbii ki, universitetdə baĢ verənlərdən DTK'nın anındaca xəbəri olurdu. Totalitar rejimin bel
sütunu olan, heç vaxt mürgüləməyən təhlükəsizlik orqanları Əbülfəz müəllim haqqında dosye
toplamağa baĢladı.
5 Noyabr 1972'də tarix fakültəsinin bir tələbəsi Azərbaycan SSR DTK sədrinin müavininə geniĢ
məlumat yazaraq Bəyin tələbələr arasında apardığı təbliğatın mahiyyətini geniĢliklə açıqladı.
Burada Bəyin özü haqqında bunları oxuyuruq:
“Ə.Əliyev Azərbaycan gənclərinin qeyri-rəsmi
lideridir”. “ġəxsən mən Əbülfəz Əliyevin baĢına bir dəstə toplayıb “Sahil” restoranının yanındakı
çayxanada oturduğunu görmüĢəm. V.F.'nin dediyinə görə, həmin adamlar onların təĢkilatının
üzvləridir”. “Ə.Əliyev gənclərə, tələbələrə böyük ümidlər bəsləyir”.
Həmin tələbə bundan sonra müntəzəm olaraq (20, 28 Fevral, 2 Dekabr 1972; 16, 17 Fevral
1973) DTK'ya məlumatlar verdi.
TəĢkilatlanmanın qızğın çağında - 28 Fevral 1973'də DTK'ya S.M.Kirov adına ADU'nun Yaxın ġərq
xalqları ədəbiyyatı kafedrasının DOSENTindən bu tələblə bir ərizə daxil oldu:
“Azərbaycanın
proletar beynəlmiləlçiliyi ənənələrinə sadiq oğul və qızları Əbülfəz Əliyevin təbliğatına uymurlar.
Lakin mənə elə gəlir ki, nəyin bahasına olursa-olsun Əliyevin tələbələr arasındakı təbliğatına son
qoyulmalıdır. Əks halda bu, SSRĠ xalqlarının beynəlmiləl dostluğuna böyük ziyan vurar”.
1973'ün 16 Sentyabrında müəllim dostlarından biri qızının ali məktəbə girməsi münasibətilə 7'ci
mikrorayonda qonaqlıq verdi və burada Əbülfəz bəy də qonaqlar qarĢısında sağlıq söylədi. Sovet
dövlətinin milli siyasətinin kəskin tənqidinə, Bütöv Azərbaycan ideyasına həsr olunmuĢ həmin
sağlıq sonralar onun məhkəməsində baĢlıca ittihama çevrildi. Ən mühüm “günah”larından biri də
o sayıldı ki, “Əbülfəz Əliyev ümumi Azərbaycan xalqının sağlığına badə qaldırdı”.
Yeri gəlmiĢkən, “Dosent” haqqında. (Onun ĢərqĢünas Mübariz Əlizadə olması bu gün heç kəsə
sirr deyil. Bəyin məhkəməsində də o, sərt mövqe tutaraq, “sovet tələbələrinin tərbiyəsini pozan”
Bəyin cəzalandırılmasını tələb etmiĢdi). 20 Yanvar 1975 tarixli dindirilməsində Əbülfəz bəy
onunla yaxĢı münasibətdə olmadığını göstərərək bunun səbəbini belə açıqlayıb ki, o, tələbələrə
orta əsrlərdə ġərqdə guya mərkəzləĢmiĢ dövlət olmadığını söyləyib, mənsə tələbələrə tarixi
qaynaqlara əsasən izah etmiĢəm ki, orta əsrlərdə ġərqdə Abbasilər xilafəti, Səfəvilər dövləti,
Osmanlı imperiyası, Tan imperiyası kimi mərkəzləĢmiĢ dövlətlər olub. Bundan əlavə, ġərq icması
barədə də onunla mübahisələrim baĢ verib.
Göründüyü kimi, “Dosent” elmdəki acizliyinin əvəzini qulluq etdiyi DTK'nın əliylə çıxmağa çalıĢırdı.
Əbülfəz bəyin 1971'dən üzvü olduğu kommunist partiyasının bu ali məktəbdəki təĢkilatı da onu
cilovlamağı bacarmadıqda DTK özü birbaĢa iĢə qarıĢdı və 1974'ün baĢlanğıcında 2-3 dəfə
Komitəyə çağıraraq xəbərdarlıq etdi, “özünü düzəltmək” üçün altı ay vaxt verdi. Ancaq bunun da
xeyri olmadı, əksinə, o, təbliğatı və təĢkilatlanmanı daha da gücləndirdi. Tutulacağı haqqında ona
açıq xəbərdarlıqlar edir, “ağıllanarsa” yüksək vəzifələrlə (hətta MK'nın ideoloji katibi kürsüsüylə!)
mükafatlandırılacağına boyun olurdular.
28 Aprel 1974'dəki kafedra yığıncağında Sov.ĠKP MK'nın Belorusiya üzrə ideoloji iĢ və ideoloji
cəbhə kadrlarının hazırlanması barədəki qərarı müzakirə edilərkən Əbülfəz bəy xüsusi tənqid
obyekti seçildi və ondan tələb edildi ki, mühazirələrində partiya və hökumətin irəli sürdüyü
vəzifələrin tələblərindən kənara çıxmasın.
2 ay sonra - 28 Ġyunda keçirilən kafedra toplantısındasa Bauman adına Moskva Ali Texniki
Məktəbində və ÇernıĢevski adına Saratov Dövlət Universitetində aparılan iĢ haqqında Sov.ĠKP
MK'nın qərarı da müzakirə olunarkən artıq “adı dəftərə düĢmüĢ” Əbülfəz Əliyev yenə “günün
qəhrəmanı”na çevrildi. Yığıncağın çıxardığı vur-tut iki qərardan biri ona aid oldu:
“Bütün
müəllimlərə, xüsusilə Əbülfəz Əliyevə tapĢırılsın ki, dərslərin siyasi səviyyəsinin yüksəldilməsi
həmiĢə onların pedaqoji fəaliyyətinin mərkəz xəttini təĢkil etməlidir”.
Öz Ģəxsi hesablamaları nəticəsində Sovetlər imperiyasının 1985-86'da dağılacağını
müəyyənləĢdirən Bəy o dağılan zaman xalqın müstəqilliyə hazır olmasıyçün indidən güclü
təĢkilatın mövcudluğunu zəruri sayırdı ki, “xalqa lazım olanda üzə çıxaq, xalqın ehtiyacını
müdafiə edək”. Onun bu istəyinin qarĢısını yalnız bircə Ģey ala bilərdi - ölüm! Ətrafındakıların
çoxu onu romantik, Don Kixot, xəyalpərvər adlandırsa da o, heç kimə və heç nəyə baxmadan ÖZ
YOLU ilə qətiyyətlə gedir, onu gözləyən heç bir təhlükədən çəkinmirdi.
DTK'ya gələn məlumatlarsa sürətlə artır və onların məzmunu da getdikcə tündləĢirdi...
3 Ġyul 1974'də DTK Əbülfəz bəyin ən yaxın silahdaĢlarından biri, artıq orduda xidmət edən
keçmiĢ tələbəsi F.V. dindirildi və ondan Bəyin əleyhinə çox geniĢ izahat alındı. F.V. öz izahatında
yazırdı:
“Ə.Əliyev deyirdi ki, ətrafımızda nə qədər çox gənc olsa bir o qədər yaxĢıdır.
Əsas ideya bundan ibarət idi ki, ġimali Azərbaycan SSRĠ tərkibindən, Cənubi Azərbaycan isə
Ġranın tərkibindən çıxıb birləĢməli, müstəqil Azərbaycan dövləti yaranmalıdır”. “TəĢkilat necə
yaranmalıdır və onun vəzifəsi nə olmalıdır?” sualını isə o (
Əbülfəz bəy
- Ə.T.
), belə izah edirdi:
“TəĢkilat üçlük qrupları əsasında yaranmalıdır. TəĢkilat bütün Azərbaycan miqyasında gənclər
arasında milli təbliğat aparmalı və yuxarıda söylədiyimiz Azərbaycanın birliyi və bizim türk
olmağımız haqqındakı fikirləri aĢılamalıdır...”.
Əbülfəz bəyi əqidəsindən döndərmək üçün 21 Oktyabr 1974'də kafedra kommunistləri onunla
“xüsusi söhbət” apardılar. Ancaq bu da tam nəticəsiz qaldı.
“Sahil” restoranının yanındakı çayxanada, dənizkənarı “Lalə” çayxanasında, ĠçəriĢəhərdəki
kababxanada (Məmmədəlinin kababxanası) və baĢqa yerlərdə gənclərlə aparılan söhbətlər daha
da geniĢləndi.