H.ƏLİyev adina neft emali zavodunun modernizasiyasi və yeniDƏnqurulmasi layiHƏSİNİN Əmtq səNƏDİ

 
“H.Əliyev adına NEZ-in modernizasiyası və yenidənqurulması” 
layihəsi çərçivəsində qurğuların tikintisi və istismarı üzrə Ətraf 
Mühitə Təsirin Qiymətləndirilməsi 
 
 
EKOLOGİYA İDARƏSİ 
25 
n-Hexane+ 
 
0.390420599
 
CO2 
 
0
 
Nitrogen 
 
0
 
M-Mercaptan 
 
0
 
E-Mercaptan 
 
0.000003872
 
H
2
S 
 
0
 
COS 
 
0
 
Water 
 
0
 
 
İlkin nafta. 
 
Şəkil 3. 2. Vakuum qurğusundan gələn atmosfer qalığı 
Vakuum  qurğusundan  gələn  atmosfer  qalığı  təzyiqlə  (75  mm.c.st)  çilənir  hansıki  kolonun  yanma 
hissəsindəki təzyiqdən çoxdur (55 mm.c.st). Bu təzyiqlər fərqi P (20 mm.c.st) yanma zonasının təzyiqi ilə 
transfer xəttinin horizontal hissəsi arasında gözlənilir. 
Çıxış qazları 
Bu qurğuda iki çıxış qazı axını olacaqdır. Bu axınlardan biri (distillə qurğusu) buxar çıxışı kimi təqdim olunur 
və aşağıdakılardan ibarətdir: 

  İlkin yuma qurğusundan çıxan qaz 

  Stabilizatordan çıxan qaz 

  Katalitik krekinq qurğusunun çıxan qaz 
Maye qaz 
Tam stabilləşdirilmiş nafta 
Kerosin 
Atmosferik qazoyl 
Atmosferik qalığ 
Vakuum distillatı 

---

 
“H.Əliyev adına NEZ-in modernizasiyası və yenidənqurulması” 
layihəsi çərçivəsində qurğuların tikintisi və istismarı üzrə Ətraf 
Mühitə Təsirin Qiymətləndirilməsi 
 
 
EKOLOGİYA İDARƏSİ 
26 
Qarışmış atmosferik qazoyl axını və vakuum distillatı 
Vakuum distilları 
Vakuum qalığı 
3.3.  Ezermaks texnoloji qurğusu (MTBE - 56) 
Ezermaks bloku nisbətən aşağı temperaturlarda və təzyiqdə metanol və izobutilenin reaksiyası ilə metil-
tret-butil efiri (MTBE) istehsalı üçün ion mübadilə tipli qətran katalizatorla sabit laylı katalitik prosesdir. Bu 
qurğu qaz konsentrasiya qurğusundan 340 KMTA C4 olefinlərin axınının emalı və 98%kütlə efirlərin (C
5
+ 
üçün əsas) istehsalı üçün nəzərdə tutulub. Bundan başqa C4 xammalının emal olunmamış 1/3 hissəyə 
qədəri.  Bu  qurğu  metanol  və  olefinlərinin  qidalanması  bölməsindən,  reaktor  bölməsindən,  buten 
kolonundan, rafine yuyulma kolonundan, metanol kolonundan və rafinə splitter bölməsindən ibarərdir. 
Xammal  UOP  qaz  konsentrasiya  qurğusundan  olefin  yuyulma  kolonuna  verilir,  burada  burada 
asetonitrillərdən təmizlənir. Olefin yuma kolonu çıxışda təzyiqin nəzarət olunması ilə prosesin maye fazada 
aparılmasını təmin edir. Mineralsızlaşdirilmış su xammalın olefin yuma kolonunda yuma zamanı istifadə 
olunur və istifadə olunmuş su təmizləyici qurğuya yönləndirilir. Təmizlənmiş xammal olefinlərin yandırılması 
üçün barabana verilir, axına nəzarət sisteminə üfürülür və reaktorun girişində metanolla qarışdırılır. Metanol 
və  olefinlərdən  ibarət  ilkin  xammal  reaktorun  resilkulyasiyası  ilə  qarışdırılır,  reaktora  verilmək  üçün 
soyuducularla soyudulur və reaktora daxil olmamışdan əvvəl filtrasiya olunur. 
3.4.  İzomerləşmə qurğusu – PENEX (İSO - 34) 
Peneks prosesi birimi C5 / C6 karbohidrogenlərinin müvafiq izomerlərinə çevrilməsi üçün sabit bir katalitik 
izomerizasiya qurğusudur. Qurğu 290 KMTA yüngül nafta emlı üçün işlənmə başlanğıcında prosesi üçün 
nəzərdə tutulmuşdur. Bu qurğu xammal doldurma qaz hissələrindən, Reaktor bölməsindən, Stabilizator 
sütunu,  Net  qazdan  təmizləyici  sistemdən  və  Deisohexanizerdən  (DIH)  sütundan  ibarətdir.  Bu  dizayn, 
qidalandırma emalı üçün Kükürd Qoruma Yatağı və ya qazı müalicəsi üçün Metanator tələb etmir, çünki bu 
axınlarda çirkləndirici səviyyə izomerizasiya katalizatoru üçün kifayətdir. 
Yüksək Nafta Splitter bölməsindən təzə  yem DIH biryönlü təmizləmə axını ilə  birləşir. Kombinə edilmiş 
xammal qidalanma qurutucusu vasitəsilə soyudulur və Feed Surge Drum-a yönəldilir. Xammal quruducular 
reaktorun tamamilə qurudulmasını təmin etmək üçün tələb olunur, çünki su İsomerizasiya katalizatoru üçün 
daimi bir zəhərdir. Feed Surge Drumdan xammal, daha sonra nasoslarla Reaktor bölümünə vurulur. Bu 
bölməyə qaz Yüksək saflıqda hidrogen başlığından (Başqaları tərəfindən) təmin edilir. Lazımi təzyiqə nail 
olmaq üçün iki mərhələli bir qaz kompressoru tələb olunur. Qaz qurutucular vasitəsilə yüklənmiş nasos 
axıdılması zamanı kombinə edilmiş xammal ilə qarışdırılmır. 
Reaktor  hissəsi  "bir  dəfə  hidrogen"  rejimində  işlədilir,  yəni  hidrogenin  təkrar  emalı  yoxdur.  Bu  bölmə 
reaktorlar 1: 2: 3-də 25: 25: 50% bir katalizator paylanması ilə 3 reaktor ilə nəzərdə tutulmuşdur. Reaktor 
hissəsi  Soyuq  Kombinə  edilmiş  yükləmə  (CCFE),  aralıq  kombinə  edilmiş  xammal  qurğu  (ICFE),  İsti 
Kombinə edilmiş xammal qurğusu (HCFE) və bundan sonra buxar qızdırılan yükləmə qızdırıcısından ibarət 
birləşmiş  yem  yandırıcı  hissəsini  əhatə  edir.  Reaktor  yükləməsi  CCFE,  ICFE  və  HCFE-də  əvvəlcədən 
qızdırılır və nəhayət tələb olunan qurğuşun reaktorunun giriş temperaturu yükləmə Qızdırıcısı ilə əldə edilir. 
Bir katalizatoru təşviq edən perxloretilen (PERC), yükləmə qızdırıcısının yuxarı hissəsində enjekte edilir. 
 
 

---

 
“H.Əliyev adına NEZ-in modernizasiyası və yenidənqurulması” 
layihəsi çərçivəsində qurğuların tikintisi və istismarı üzrə Ətraf 
Mühitə Təsirin Qiymətləndirilməsi 
 
 
EKOLOGİYA İDARƏSİ 
27 
 
Şəkil 3. 3. İzomerizasiya (Penex) prosesi 
 
3.5.  Koks naftasının hidrotəmizlənməsi qurğusu (CHNT - 53) 
Koks naftasının hidrotəmizlənməsi qurğusu (CNHT) mövcud VGO Hydrotreating (VGO HT) (hazırda DHT 
əməliyyatında olan) bir yenilənməsidir. Mövcud VGO Hidrotəmizləmə Vahidi (VGO HT) 2.3 MM MTA dizayn 
qabiliyyətinə malikdir. Koks naftasının hidrotəmizlənməsi qurğusu (CNHT) yenidən qurma qabiliyyəti 1.05 
MM MTA olacaq. Qurğuda beslenme, CDU / VDU-dan Nafta, yavaşıdılmış kokslaşma qurğusundan koks 
naftası  vəl  kondensatdır.  Bu  qurğunun  məqsədi  nefta  qarışığının  aşağı  axın  qurğuları,  Penex  və  CCR 
Platforminq birləşmələri üçün uyğun xammal ehtiyatları istehsal etməkdir. CNHT qurğusu qidalandırmada 
olefinlərin və diolefinlərin əksəriyyətini hidrogenləşdirir və kükürd və azot kimi çirkləndiriciləri azaldır. 
Bu bölmədən olan məhsul (hidrotəmizlənmiş nafta) bir nafta splitter bölməsində parçalanır. Yüngül nafta 
izomerləşmə (Penex) qurğusuna göndərilir. Ağır nafta fraqmenti CCR Platforminq bölməsinə göndərilir. Bu 
birim üçün qaz CCR Platforminq qurğusundandan təmin edilir. Qurğu maksimum 0,1 wt ppm kükürd və 
azot ilə maksimum 0.5 wt ppm kükürd və azot və yüngül nafta istehsal etmək üçün nəzərdə tutulmuşdur. 
Nefta  Splitter  Sütununda  hidrotəmizlənmiş  ağır  nafta  və  C7+  tərkibində  yüngül  nafta  içərisində  benzol 
əmələgətirən tərkibi nəzarət olunur. Stripper sütun çıxış qazı və  Aminlə zəngin Flash Drum çıxış qazı UOP 
FCC Əsas Sütuna göndərilir, Aşağı təzyiq Separator çıxış qazı daha da emal üçün UOP FCC Gas biriminə 
göndərilir. Qurğudan  qaynaqlanan su, emal üçün UOP çirklənmə suyuların emalı qurğusuna göndərilir. 
Qurğu katalizatorun yerində bərpası üçün nəzərdə tutulmayıb. 
Kombinə edilmiş təzə bəslənmə hər hansı bir dayandırılmış bərk hissəciklər / cərgələri aradan qaldırmaq 
üçün patron tipli Yağ Filtrlərindən keçir və sonra xammal istifadə çəninə göndərilir. Xammal Tənzimləmə 
çənində emal yanacaq qazı ilə örtülmüş qazdır və 2 barqlıq əməliyyat təzyiqində saxlanılır. Feed Surge 
Tank  səviyyəsində  SR  nefta  xəttində  axın  nəzarəti  ilə  təmin  edilir.  Qidalanmanın  saxlanmasından 
qaynaqlandığından,  su  fazı  üçün  səviyyəli  nəzarətçi  əlavə  olundu  ki,  reaktor  hissəsinə  gedən  suyun 
qarşısını  almaq  üçün.  Yükləmə  nasoslarından  istifadə  edilən  püskürməli  təchiz  edilmiş  Yağ  Tankından 
gələn  xammal,  daha  sonra  Net  Qaz  Sirkulyasiya  Kompressorlarından  təkrar  qaz  ilə  qarışdırılır. 
Hydrogenation  Product-Feed  Heat  Exchangers-da  reaktiv  çirkab  suları  ilə  mübadilə  etdikdən  sonra 
birləşdirilmiş xammal və yeni isti kombinə edilmiş qidalandırıcı istilik Feed və Hidrogen zəngin Qaz Blend 
qızdırıcısına daxil edilir. Qızdırıcıdan gələn xammal daha sonra reaktora üstə girir. 

---