H.Əliyev adına Neft Emalı Zavodunun modernləşdirilməsi
layihəsinin Faza-1 – Bitum qurğusunun tikintisi və istismarı
üzrə Ətraf Mühitə Təsirin Qiymətləndirilməsi
Təsirlər Layihənin bir sıra fərqli aspektləri üçün qiymətləndirilmişdir:
•
Planlaşdırılmış hadisələr;
•
Planlaşdırılmamış hadisələr;
•
Məcmu; və
•
Transsərhəd.
Şəkil 2.2
Təsirlərin müəyyənləşdirilməsi və qiymətləndirilməsi prosesi
2.5.1 Planlaşdırılmış hadisələrin əhəmiyyətinin müəyyənləşdirilməsi
Təsirlərin qiymətləndirilməsi, Layihə təsirlərin qiymətinin proqnozlaşdırılması və onların praktiki cəhətdən
mümkün dərəcəyə qədər müəyyənləşdirilməsi vasitəsilə həyata keçirilməsi halında nəyin baş verəcəyini
təsvir edir. Onu da qeyd etmək vacibdir ki, təsirlərin müəyyənləşdirilməsi Layihənin hazırlanmasının
Layihənin planının bir hissəsi olan istənilən yumşaldılma və idarə etmə tədbirlərini nəzərə alır.
Müəyyənləşdirilmiş təsirlərin daha da azaldılmasına yönəlmiş əlavə yumşaldılma tədbirləri daha sonra
zəruri və ya uyğun olduğu təqdirdə təklif olunur.
Mümkün olan təsirlər (həm faydalı, həm də zərərli) Layihənin proqnozlaşdırılan təsirlərinin mövcud ekoloji
və sosial vəziyyətin texniki qiymətləndirilməsi vasitəsilə müəyyənləşdirilmişdir. Qiymətləndirmə çıxış
məlumatlarından (həm ilkin, həm də ikinci məlumatlardan), layihələndirmə üzrə milli və beynəlxalq
normativlərindən və ƏMTQ qrupunun texniki ekspertizasından istifadə edir.
Proqnozlaşdırılan təsirlər Layihənin fəaliyyət müddəti üçün aşağıdakı əsas mərhələlərə əsaslanaraq
qiymətləndirilmişdir:
•
Səfərbərlik
•
İcra
•
Təxris olunma
Əhəmiyyətliliyin qiymətləndirilməsi meyarları aşağıdakılara əsaslanır:
•
Amplitud: Təsirin amplitudu, ilkin ekoloji vəziyyətdə işlənmə nəticəsində qəbuledicilərə müsbət və
ya mənfi təsirlərə gətirən dəyişikliklərin səviyyəsinin ölçüsüdür. İlkin vəziyyətə ölçülərin müxtəlif
diapazonları daxil ola bilər və təsirin amplitudu dəyişə bilər, məsələn:
Proqnoz-
laşdırma
Qiymət-
ləndirmə
Yumşaltma/
Gücləndirmə
Qalıq
Təsirlər
Təklif olunanın
edilməsi
nəticəsində nə
baş verə bilər?
Bu mühümdürmü
(əhəmiyyətlidirmi)?
Bununla bağlı nə
etmək olar?
Hələ
də
əhəmiyyətli təsir
varmı?
Artıq qatılmış
idarəetmə
tədbirlərinin
təsdiqlənməsi
Bunu
həll
etməyə kömək
etmək
üçün
Maraqlı
Tərəflərlə
məsləhətləşmə
Həlləri işləyib
hazırlamaq
üçün maraqlı
tərəflərlə
və
Layihənin
mühəndisləri
ilə
qarşılıqlı
əlaqə
Bəzi təsirlər
üçün
ardıcıllığın
təkrar
olunması
lazım
ola
bilər
EKOLOGİYA İDARƏSİ
19
H.Əliyev adına Neft Emalı Zavodunun modernləşdirilməsi
layihəsinin Faza-1 – Bitum qurğusunun tikintisi və istismarı
üzrə Ətraf Mühitə Təsirin Qiymətləndirilməsi
Dəyişikliyin təbiəti – hansı ehtiyatlar/qəbuledicilərə və necə təsir olunur;
Təsirə məruz qalan sahənin miqyası və məkan uzunluğu və ya təsirə məruz qalan
əhalinin/icmanın hissəsi;
Təsir müddəti və zaman ölçüsü; və
Təsirin növü, məsələn, birbaşa, dolayısı ilə.
•
Həssaslıq: Qəbuledicinin həssaslıq dərəcəsi qəbuledicilərin müəyyən stress yaradıcısının
mövcudluğuna qarşı dayanıqlı olmasına əsaslanır. Həssaslığa həmçinin “qavrama qabiliyyəti” kimi
də baxmaq olar. Həssaslıq eyni olmur.
Hadisənin amplitudu və həssaslığı cüzidən yüksəyə qədər qiymətləndirilə bilər və Cədvəl 2.1-də bu terminlərin
standart təyinləri verilmişdir. Lakin, hadisənin standart təyindən alınan amplitud və həssaslığının dəqiq
təyini hər bir texniki fənn üçün nəzərdə tutulmuş və müvafiq olaraq, 7-ci Fəsildə verilmişdir.
Cədvəl 2.1 Təsirlərin Əhəmiyyətinin Müəyyənləşdirilməsi
Proqnozlaşdırılan Təsirlərin Əhəmiyyəti (dərəcəsi)
Son dərəcə
kəskin (4)
Məqbul limit və standartları aşır, yüksək və ya orta qiymətə təsir edən yüksək
amplitudlu/ həssaslıq ehtiyatları/ qəbuledicilər və ya yüksək qiymətə təsir edən orta
amplitudlu/ həssaslıq ehtiyatları/ qəbuledicilər.
Yüksək (3)
Standartların daxilində geniş kateqoriya, lakin yüksək qiymətə təsir edən aşağı və
orta amplitudlu təsir/ həssaslıq ehtiyatları/ qəbuledicilər və ya orta həssaslıq
ehtiyatları/ qəbuledicilərə təsir edən yüksək amplitudlu.
Orta (2)
Aşağı amplitudlu təsirlər, standartlar daxilində, və/və ya aşağı və ya orta qiymətlə
bağlı/ həssaslıq ehtiyatları/ qəbuledicilər, və ya aşağı qiymətə təsir edən orta
amplitudlu təsirlər/ həssaslıq ehtiyatları/ qəbuledicilər.
Aşağı (1)
Təsirlər ekoloji və sosial/sosial-iqtisadi dəyişikliklərin fonundan/təbii səviyyəsindən
ayırd edilə bilinmir.
Hadisənin amplitudu və qəbuledicinin həssaslığına əsasən tam əhəmiyyət Şəkil 2.3-də verilən matrisdən
istifadə edilməklə tapıla bilər.
Şəkil 2.3
Təsirlərin Səviyyəsi və Əhəmiyyəti
2
2
Environmental Impact Assessment Handbook: A Practical Guide for Planners, Developers and
Communities [B. Carroll (Author), Trevor Turpin (Author). 2009
EKOLOGİYA İDARƏSİ
20
Dostları ilə paylaş: |