H.Əliyev adına Neft Emalı Zavodunun modernləşdirilməsi
layihəsinin Faza-1 – Bitum qurğusunun tikintisi və istismarı
üzrə Ətraf Mühitə Təsirin Qiymətləndirilməsi
anlayışdır.
Göstərici
Çox zaman məqsədlərə nail olmanı ifadə etmək üçün istifadə olunan
dəyişənlərin zaman keçdikcə qiymətləndirilməsi.
Yumşaltma
Təsirləri onların heç bir əks təsirə (yəni qalıq təsirə) malik olmadığı
səviyyəyədək azaldılmasına yönəlmiş tədbirlər.
Monitorinq
Plan, proqram və ya layihə qəbul olunması barədə qərar qəbul
olunduqdan sonra onun həyata keçirilməsini yoxlamaq üçün görülən işlər.
Məsələn, monitorinq əhəmiyyətli ekoloji təsirlərin təxmin edildiyi kimi baş
verdiyini yoxlamaq, yaxud yumşaltma tədbirlərinin icra olunub
olunmadığını müəyyən etmək üçün aparılır.
Məqsəd
Nəyin nəzərdə tutulmasının ifadəsini, tendensiyalarda dəyişikliklərin arzu
olunan istiqamətini bildirir.
Balanslaşdırma
Qalıq təsirlərin neytrallaşdırılması məqsədilə görülə bilən geniş tədbirlər,
məsələn, təbii yaşayış məskəninin bərpası, ərazinin qorunmasının və idarə
edilməsinin təkmilləşdirilməsi və bacarıqların yaranması.
Plan
Məqsədə nail olmaq üçün əvvəlcədən işlənib hazırlanmış ətraflı təklif,
sxem, proqram və ya metodlar.
Plan hazırlayan orqan Plan və ya layihəni işləyib hazırlayan səlahiyyətli qurum.
Ehtiyatlılıq prinsipi
Elmi dəlillərin bir nəticəyə gələ bilmədiyi, lakin potensial ziyanın
əhəmiyyətli ola biləcəyi hallarda ətraf mühitə dəyən ziyanın
mümkünlüyünü aradan qaldıran ehtiyatlılıq tədbiri.
Layihə proqramı
“Tikinti işlərinin və ya digər tapşırıqların və ya sxemlərin icra olunması –
təbii mühitdə və landşaftda, o cümlədən mineral ehtiyatların çıxarılmasını
nəzərdə tutan digər müdaxilələr”
. Bəzi dövlət və özəl layihələrin ətraf
mühitə təsirinin qiymətləndirilməsi üzrə 85/337/EEC saylı (97/11/EC saylı
direktivlə dəyişdirildiyi kimi) Direktivdə müəyyən edilir.
Çirklənmə
Tullantıların və ya maddələrin saxlanması və ya təmizlənməsindən, tikinti
və xidmət göstərilməsindən yaranan, hər hansı şəxs və ya dövlət orqanı
tərəfindən icra olunan fəaliyyətin səbəb olduğu ekoloji dəyişikliklərdir ki,
onlar da insan sağlamlığına, rifahına, təbii və ya idarə edilən
ekosistemlərin tərkibinə, davamlılığına, məhsuldarlığına, yaxud insanlara
faydalı olan materiallara əks təsirlər göstərir, yaxud gələcəkdə belə
təsirlər göstərə bilmək potensialı vardır.
Qalıq təsirlər
Yumşaltma tədbirləri nəzərə alındıqdan sonra qalan təsirlər
Nəzərdən keçirmə
Plan və ya proqramın SEQ, yaxud layihənin ƏMTQ tələb edib etmədiyini
müəyyən etməsi prosesidir.
Çərçivənin
müəyyənləşdirilməsi
SEQ və ya ƏMTQ-nin hüdudlarının və incələmə səviyyəsinin, o cümlədən
nəzərə alınmalı olan ekoloji təsirlərin və alternativlərin, istifadə ediləcək
qiymətləndirmə metodlarının və Hesabatın strukturunun və məzmununun
müəyyənləşdirilməsi prosesi.
Bərk tullantı
Bütün bərk tullantılar, o cümlədən tikinti tullantıları, kimyəvi tullantılar,
artıq sement/beton, qablaşdırma materialları, ağac, konserv qabları,
çəlləklər, məftil, mismar, ərzaq və məişət tullantıları (məsələn, plastik
paketlər və örtüklər).
Strateji Ekoloji
Qiymətləndirmə
(SEQ)
Siyasətlərə, planlara və proqramlara aid olan ekoloji qiymətləndirmə üçün
ümumi anlayış.
Davamlılıq
Qiymətləndirməsi
Qərarların davamlı inkişaf yönlü verilməsinə şərait yaratmaq üçün hazırlıq
prosesinin başlanğıcından planın iqtisadi, ekoloji və sosial təsirlərinin
EKOLOGİYA İDARƏSİ
9
H.Əliyev adına Neft Emalı Zavodunun modernləşdirilməsi
layihəsinin Faza-1 – Bitum qurğusunun tikintisi və istismarı
üzrə Ətraf Mühitə Təsirin Qiymətləndirilməsi
(DQ)
müəyyənləşdirilməsi.
Davamlı İnkişaf
Davamlı inkişafın beynəlxalq aləmdə geniş istifadə edilən və qəbul olunan
tərifi belədir: “Gələcək nəsillərin öz ehtiyaclarını ödəmək qabiliyyətini
qurban vermədən hazırkı ehtiyacların ödənilməsini təmin edən inkişaf”.
Təbəqələşmə
Məntiqi iyerarxiyaya nail olmaq və qiymətləndirmə işinin lüzumsuz
duplikasiyasının qarşısını almaq üçün siyasətlərin, planların, proqramların
və layihələrin qiymətləndirilməsinin əlaqələndirilməsi.
Çirkab su
Yaşayış evlərindən, işgüzar binalardan və digər su istifadəçilərindən atılan
tullantı suları. Kanalizasiya suları.
Su hövzəsi
Açıq su hövzələri, o cümlədən suaxarlar, bəndlər, çaylar, göllər və dənizlər
daxildir.
Su ekosistemi
Xüsusi bitki aləminin mövcud ola bildiyi mövsümi, müvəqqəti və ya daimi
su ilə örtülü olan ərazidir. O, adətən təbiət etibarilə su ekosistemidir.
EKOLOGİYA İDARƏSİ
10
H.Əliyev adına Neft Emalı Zavodunun modernləşdirilməsi
layihəsinin Faza-1 – Bitum qurğusunun tikintisi və istismarı
üzrə Ətraf Mühitə Təsirin Qiymətləndirilməsi
FƏSİL
1
1 GİRİŞ
1.1 Ümumi məlumat
Heydər Əliyev adına Neft Emalı Zavodu (keçmiş Yeni Bakı neftayırma zavodu, ‹Azərneftyanacaq›
İstehsalat Birliyi, «Azərneftyanacaq» neft emalı zavodu) keçmiş SSRİ Neft Sənayesi Nazirliyinin 1953-cü il
29 iyul tarixli əmri ilə yaradılmışdır.
Yarandığı ilk günlərdən zavod Azərbaycan Respublikasının yanacaq istehsalı sektorunda ən iri və qabaqcıl
müəssisəyə çevrilmişdir.
50 ildən çox müddət ərzində Heydər Əliyev adına Bakı Neft Emalı Zavodunda 300 mln. tondan artıq neft
emal olunmuş, yeni qurğular tikilmiş, müasir texnologiya tətbiq edilmiş, müxtəlif növ neft məhsulları istehsal
edilmişdir.
Hazırda Azərbaycan neftinin 24 çeşidindən 21-i Heydər Əliyev adına Bakı Neft Emalı Zavodunda emal
olunur ki, bunlardan da öz növbəsində 15 adda neft məhsulu, o cümlədən avtomobil benzinləri, aviasiya
kerosini, dizel yanacağı, mazut, neft koksu və s. istehsal olunur. Zavod respublikanın neft məhsullarına
olan tələbatını tam ödəyir. Bundan əlavə, istehsal olunan neft məhsullarının 45%-i xarici ölkələrə ixrac edilir.
Zavodda neftin ilkin emalı üzrə ED-AV-6 qurğusu (istismara verildiyi il - 1976), katalitik riforminq qurğusu
(1980-ci il), tədrici kokslaşma qurğusu (1986-cı il), katalitik krekinq qurğusu (1993-cü il) kimi yüksək texnoloji
gücləri fəaliyyət göstərir.
Zavodun əsas texnoloji qurğusu 1976-cı ildə istismara buraxılmış ED-AV-6 elektrik duzsuzlaşdırma və
mazutun vakuum distillə edilməsi blokları ilə birlikdə neftin ilkin emalı qurğusudur. Neft məhsullarının
keyfiyyətinin dünya standartları səviyyəsinə çatdırmaq məqsədilə «Merikem» (ABŞ) şirkətinin lisenziyası
ilə həmin qurğuda yanacağın qələvi ilə təmizlənməsi və naften turşuları xammalının istehsalı üzrə lahiyə
həyata keçirilmişdir.
1993-cü ildə tikilib istifadəyə verilmiş avtobenzinlərin yüksək oktanlı komponentlərinin istehsalı üzrə katalitik
krekinq qurğusu 1980-ci ildə istismara daxil edilmiş katalitik riforminq qurğusu ilə yanaşı istehsal edilən
avtobenzinlərin və dizel yanacaqlarının keyfiyyətini yüksəltməyə imkan vermişdir.
22 aprel 2004-cü ildə Azərbaycanın neft emalı sənayesinin flaqmanı olan "Azərneftyanacaq" NEZ-ə 50 illik
yubileyi ilə əlaqədar və istehsal fəaliyyətində nail olduğu göstəriciləri nəzərə alaraq Azərbaycan xalqının
ümummilli lideri Heydər Əliyevin adı verilmişdir.
Uzun illər ərzində istifadə olunan qurğuların fiziki və mənəvi cəhətdən köhnəlməsi, onların bir sıra müasir
norma və standartlara cavab verməməsi, istehsal olunan məhsullara olan tələbatın artması zavodun
yenidən qurulması, daha müasir qurğuların quraşdırılması zərurətini meydana çıxarmışdır. Eləcə də
ölkəmizdə ətraf mühitin yaxşılaşdırılması yönümündə aparılan tədbirlər də ekologiyaya zərər vurmadan,
insan sağlamlığına və ətraf mühitə təsirlər baxımından beynəlxalq standartlara cavab verən yeni qurğuların
quraşdırılmasını tələb edir.
1.2 Layihələndirmə üçün ilkin verilənlər
Məqsəd:
Heydər Əliyev adına Neft Emalı Zavodu:
•
Növbəti 15-20 il üçün ölkənin yanacaq tələbatının ödənilməsi, ixrac potensialının artırılması;
•
Yeni Bitum istehsalatının təşkili;
1
•
Avro-5 standartlarına cavab verən Dizel və Benzin yanacağının istehsalı;
1
Hal-hazırkı ƏM sənədi məhz yeni tikiləcək Bitum qurğusu üçün hazırlanmlşdır
EKOLOGİYA İDARƏSİ
11
Dostları ilə paylaş: |