Herhangi bir uyaran karşısında organizmanın verdiği tepkilere davranış denir. Dav­ranışları üç grupta toplayabiliriz

Herhangi bir uyaran karşısında organizmanın verdiği tepkilere davranış denir. Dav­ranışları üç grupta toplayabiliriz;

• Herhangi bir uyaran karşısında organizmanın verdiği tepkilere davranış denir. Dav­ranışları üç grupta toplayabiliriz;

• 1.Bunlardan ilki doğrudan gözlenebilen davranışlardır. Jestler, mimikler, konuşma buna örnek gösterilebilir. Bu davranışlar gözlenebilir ve sayısal olarak ifade edilebilirler.

• 2.İkincisi dolaylı olarak gözlenebilen davranışlardır. Bu gruptaki davranışlar doğrudan gözlenemez ancak sadece tahmin edilir, hissedilir. Örneğin, sevilme, anlama, unutma gibi davranışlar.

• 3.Üçüncüsü de sinir sistemi nedeniyle meydana gelen davranışlardır. Bunlar kaslar aracılığıyla duyu organlarında meydana gelir.

Davranış yönetimi, sınıf normları ve kuralları doğrultusunda öğrencilerin davranışlarını düzenlemek için yapılan eylemlerdir.

• Davranış yönetimi, sınıf normları ve kuralları doğrultusunda öğrencilerin davranışlarını düzenlemek için yapılan eylemlerdir.

• Davranış yönteminin iki amacı vardır:

• • Öğrencilerin, sınıfın ve dersin amaçları doğrultusunda sınıf içinde uygun davranış göstermeleri ve bu davranışları sürdürmeleri için gerekli önlemlerin alınmasıdır.

• • Sınıfın ve dersin amaçlarına uygun olmayan öğrenci davranışlarını, amaçlar doğrultusunda olumlu yönde değiştirmek için gerekli düzenlemelerin yapılması ve denetlenmesidir.

Öğrencinin kendisinin ya da diğer öğrencilerin öğrenmesine engel olan, sosyal ilişkileri ve etkileşimi etkileyen, öğrencinin kendisine, akranlarına, yetişkinlere ve aile bireylerine zarar veren, tekrar eden bir örüntüye sahip olan davranışlardır.

• Öğrencinin kendisinin ya da diğer öğrencilerin öğrenmesine engel olan, sosyal ilişkileri ve etkileşimi etkileyen, öğrencinin kendisine, akranlarına, yetişkinlere ve aile bireylerine zarar veren, tekrar eden bir örüntüye sahip olan davranışlardır.

• Çocukların Problem Davranış Sergileme Nedenleri

• Kendilerini ifade etmek için

• ilgi çekmek için

• intikam almak için

• Yetersizlik hissettikleri için

• inatlaşmak için

• istediği bir şey alınmadığı zaman

• Sevmediği ortamda bulunduğu zaman

• Ortamda sevmediği kişi bulunduğu zaman

• Ortamda sevmediği bir nesne bulunduğu zaman

Davranışı sergileyen bireye olumsuz etkileri;

• Davranışı sergileyen bireye olumsuz etkileri;

• Eğitim olanaklarından en az derecede yararlanırlar.

• Akranları tarafından dışlanmaktadırlar.

• Sınıf grup etkinliklerine katılamamaktadırlar.

• Sınıf grup etkinliklerinden gözleyerek öğreneceği bazı bilgileri öğrenemeyeceklerdir.

• Akranları tarafından öğreneceği bazı bilgilerden yoksun kalacaktır.

• Uygulamalı davranış analizi, sosyal önemi olan davranışları değiştirmeyi amaçlayan, davranışçı kuramın öne sürdüğü, davranış temel prensiplerine dayalı süreçleri kullanan bilim dalıdır.

• Uygulamalı davranış analizinde basamaklar

• Hedef davranışı belirleme ve tanımlama

• Hedef davranışı ölçme ve kaydetme

• Hedef davranış için uygulama yöntemini seçme.

Hedef davranış, sosyal önemi olan ve değiştirilmesi hedeflenen davranıştır. Bir başka deyişle görülmesi istenen son davranıştır. İyi bir tanımın şu üç ölçütü karşılaması gerekir:

• Hedef davranış, sosyal önemi olan ve değiştirilmesi hedeflenen davranıştır. Bir başka deyişle görülmesi istenen son davranıştır. İyi bir tanımın şu üç ölçütü karşılaması gerekir:

• Yeterince açık olmalıdır. Tanım herhangi biri tarafından okunduğunda yazan kişi ile anlaşabilmelidir.

• Tanımda davranışı sınırları çizilmelidir.

• Tanım mutlaka nesnel olmalı. Yani davranışın gözlenebilir özellikleri ifade edil­meli.

• Hedef davranış belirlenirken dikkat edilmesi gerekli öğeler

• Birey ve/veya çevresi açısından işlevsel olmalı.

• Bireye doğal ortamlarda pekiştireç sağlamalı.

• Daha karmaşık beceriler için önkoşul nitelik taşımalı.

• Toplumsal yaşama katılımı kolaylaştırmalı.

• Bireyin ne yapmayacağını değil ne yapacağını belirtmeli.

• Hedef davranışı belirlerken; çocuk/birey ile görüşülebilir, bireyin yaşamındaki önemli kişilerden bilgi alınabilir, ölçü araçları uygulanabilir, birey doğrudan gözlenebilir.

Hedef davranışlarının kaydedilmesinin iki amacı vardır:

• Hedef davranışlarının kaydedilmesinin iki amacı vardır:

• Davranışı değiştirmek için etkili yöntemi belirlemeye zemin hazırlar.

• Davranışı değiştirmek için yapılan uygulamanın etkili olup olmadığını belirleme­ye hizmet eder.

• Kayıt Teknikleri

• 1. ABC kaydı.

• 2. Kalıcı davranış ürünü kaydı.

• 3. Fotoğraf ve video ile kayıt.

• 4. Kontrol listeleri ile davranış kaydı.

Niçin Veri Topluyoruz ?

• Niçin Veri Topluyoruz ?

• Öğrencinin başlama düzeyini belirlemek için.

• Öğrenciye uygulanacak programı belirlemek için.

• Öğrenciye uygulanmış olan programı değerlendirebilmek için.

• 1-Kesin Kayıt Teknikleri 2. Yaklaşık Kayıt Teknikleri

• Olay kaydı . Aralık kaydı

• Süre kaydı . Zaman örneklemi kaydı.

• Bekleme süresi kaydı

İstendik davranışın hemen arkasından verilen istendik davranışın artmasını yada kalıcı olmasını sağlayan herhangi bir uyarana pekiştireç denir.

• İstendik davranışın hemen arkasından verilen istendik davranışın artmasını yada kalıcı olmasını sağlayan herhangi bir uyarana pekiştireç denir.

• Davranışın süresinin, yoğunluğunun ve hızının aynı derecede kalması yada;

• Davranışın süresinin, yoğunluğunun ve hızının artması amaçlanır.

• İki türü vardır;

• 1.Olumlu pekiştirme

• 2.Olumsuz pekiştirme

1-Olumlu Pekiştirme

• 1-Olumlu Pekiştirme

• Olumlu pekiştirme, bir davranışı izleyen durumda ortama bir uyaranın eklenmesiy­le o davranışın ileride yapılma olasılığının arttırılmasıdır.

• Olumlu pekiştireçler iki başlık altında incelenebilir:

• Öğrenilmemiş pekiştireçler (birincil pekiştireçler)

• Öğrenilmiş pekiştireçler (ikincil pekiştireçler)

• Öğrenilmemiş pekiştireçler (birincil pekiştireçler): Doğal yaşamı sürdürmek için gerekli olan ve biyolojik önem taşıyan uyaranlardır. Bu uyaranlar öğrenilmemiştir ve yaşamsal önemleri vardır. Örneğin; yiyecekler, içecekler, barınma, uyku gibi.

• Yiyecek içecek türü pekiştireçler küçük çocuklarda ve işlevde bulunma düzeyi sınırlı olan bireylerde etkilidir ancak eğitim ve işlevde bulunma düzeyi arttıkça önemlerini yitirirler.

Öğrenilmemiş pekiştireçlerin özellikleri:

• Öğrenilmemiş pekiştireçlerin özellikleri:

• Etkileri bulundukları durumlara göre değişiklik gösterir. Örneğin; karnı tok bir çocuk için yiyecek etkili olmayabilir.

• Sunulmaları iyi planlanmadığında “doygunluk” ya da “yoksunluk” yaratabilirler.

• Pekiştireç olma özelliklerini hiçbir zaman yitirmezler çünkü yaşamsal gereksinim­dirler.

• Yiyecek pekiştireçleri diyetli birey için titizlikle seçilmelidir.

• Doygunluğu ve hızlı tüketimi önlemek için az miktarda sunulmalıdırlar.

Öğrenilmiş pekiştireçler (ikincil pekiştireçler): Yaşamsal bir önem taşımama­larına rağmen davranışların arttırılmasında ve sürdürülmesinde etkili biçimde kullanı­labilirler. Birincil pekiştireçlerle kullanımı sonucu tek başlarına pekiştireç olma özelliği kazanabilirler.

• Öğrenilmiş pekiştireçler (ikincil pekiştireçler): Yaşamsal bir önem taşımama­larına rağmen davranışların arttırılmasında ve sürdürülmesinde etkili biçimde kullanı­labilirler. Birincil pekiştireçlerle kullanımı sonucu tek başlarına pekiştireç olma özelliği kazanabilirler.

• Öğrenilmiş pekiştireçlerin yararları: Ulaşılması ve uygulanması her zaman her yer­de kolaydır. Kolayca çeşitlendirilebilir.

• Öğrenilmiş pekiştireçlerin sınırlılıkları: Birincil pekiştireçlerle birlikte kullanıla­rak öğretim sürecinden geçmesi durumu sınırlılık olarak ifade edilir ancak öğrenilmiş pekiştireçlerin yararı çok daha fazladır.

• Öğrenilmiş Pekiştireç Türleri

• Sosyal pekiştireçler

• Etkinlik pekiştireçleri

• Nesnel pekiştireçler

• Sembol pekiştireçler

2- Olumsuz Pekiştirme

• 2- Olumsuz Pekiştirme

• Bir davranışı izleyen durumda ortamdaki ses, sıcaklık, ışık, koku gibi itici uyaranın çekilmesiyle, o davranışın yapılma olasılığını artırılmasıdır. Örneğin: Açık pencereden gelen gürültünün işe dikkat davranışını engellemesi durumunda pencerenin kapatılması ile bu davranışın artması olumsuz pekiştirmedir.

• Olumsuz pekiştireç ceza değildir. Ceza gibi davranışın sıklığını şiddetini ve yoğunluğunu azaltmaz arttırır.

Pekiştirme Tarifeleri

• Pekiştirme Tarifeleri

• Pekiştirme kurallarından birisi de etkili pekiştirme tarifelerinin kullanılmasıdır. Pe­kiştirme tarifeleri şöyle gruplanır:

• 1.Sürekli pekiştirme: Davranışın her oluşmasının pekiştirilmesidir.

• 2.Aralıklı pekiştirme: Davranışın farklı oran ve zamanda pekiştirilmesidir.

• Oranlı Pekiştirme

• Sabit oranlı pekiştirme: Sabit bir oran belirlenir. Davranış belirlenen oranda ger­çekleştiğinde pekiştireç sunulur.

• Değişken oranlı pekiştirme: Davranışı pekiştirmek üzere bir oran belirlenir ve bu oran değişken olarak uygulanır.

• Süreli pekiştirme

• Süreli davranışlarda, davranışın süresi artırılmak istendiğinde belli bir zaman aralığı içinde davranışın gerçekleşmesi pekiştirilir.

En ılımlıdan en az ılımlıya doğru sıralanmaktadır.

• En ılımlıdan en az ılımlıya doğru sıralanmaktadır.

• En az sınırlayıcı ortamdan en fazla sınırlayıcı ortama doğru şekillenmektedir ;

SINIF İÇERİSİNDE EĞİTİMCİNİN DİKKAT ETMESİ GEREKEN TEMEL NOKTALAR

• SINIF İÇERİSİNDE EĞİTİMCİNİN DİKKAT ETMESİ GEREKEN TEMEL NOKTALAR

• Sınıf içerisinde kurallar tablosu oluşturulmalı.

• Kurallar tablosu sınıf içerisinde çocukların görebileceği bir yere asılmalıdır.

• Kuralla tablosu görsellerle desteklenmelidir.

• Sınıf içerisinde en az 5, en fazla 7 kural yazılmalıdır.

• Kurallar kısa, net, açık ifadelerle yazılmalıdır.

• Sınıf kurallar öğrencilerle birlikte belirlenmelidir.

• Özellikle iki öğretmenin girdiği sınıflarda, sınıf kurallarını tutarlı bir şekilde uygu­lanmalıdır.

• Pekiştireçler öğrencilerin özelliklerine göre seçilmelidir.

• Pekiştireçler yapılan olumlu davranışın ardından hemen verilmelidir.

• Öğrenciye verilen pekiştireçler doyum sağlamamalıdır. Mümkün olduğunca küçük parçalar halinde yiyecek pekiştireçleri verilmelidir.

• İlk zamanlarda yiyecek pekiştireçleri verilirken zamanla geri çekilerek sembol, et­kinlik ya da sosyal pekiştireçler verilmelidir.

• Sınıf içinde davranış sorunu olmaması için dersin planlamasının iyi yapılması gerekmektedir. Aksi takdirde öğrenciler boş bırakılır ve ders işlenmese öğrencilerde dav­ranış sorunları görülebilir.

• Sınıf içinde her öğrenciye aynı seviyede yaklaşılmalı öğrenciler arasında ayrım ya­pılmamalıdır.

• Sınıf ortamında davranış problemini yaratan uyaranlar ortadan kaldırılmalı veya uyaranlar için düzenleme yapılmalıdır.

• Öğrencilerin açlık, susuzluk gibi temel ihtiyaçları giderilmelidir.