7. CƏMİYYƏT VƏ TƏŞKİLATLAR
Cəmilin atası işlədiyi yerdə həmkarlar təşkilatının sədridir. O, Yeni Azərbaycan
Partiyasının üzvüdür. Anası isə qeyri-hökumət təşkilatında çalışır. Onların hər ikisi
dövlətimizin mənafeyinə, cəmiyyətin xeyrinə xidmət edən işlər görür.
Cəmiyyətin idarə olunması tarixi keçmişdən bu günədək davam
etməkdədir. Cəmiyyət dövlət strukturları tərəfindən idarə edilir. Bəs
görəsən, digər amillər cəmiyyətin idarə olunmasına təsir edirmi? Tez-tez
adını eşitdiyimiz təşkilatlar, qurumlar cəmiyyət həyatında necə rol
oynayır?
Cəmiyyət təkcə dövlət strukturları tərəfindən idarə edilmir. Cəmiyyətin həyatında
mövcud olan təşkilatlar, partiyalar, qurumlar və s. onun həyatında mühüm rol oynayır.
Bunlardan biri də partiyalardır. Partiyaların* yaranması cəmiyyətin həyatı ilə bağlı
olmuşdur. İnsanlar siyasi məqsədlərini siyasi partiyaların* köməyi ilə həyata
keçirirlər.
Cəmiyyətdə çoxpartiyalılıq demokratik idarəetmə formasının əlamətlərindən biridir.
Partiyalar yaradılarkən könüllülük və üzvlərinin hüquqi bərabərliyi əsas götürülür. İlk
siyasi partiyalar Hollandiya, İngiltərə, Amerika Birləşmiş Ştatları, Fransada
yaranmışdır. Sonradan belə siyasi partiyalar digər ölkələrdə də yaranmağa başladı.
Siyasi partiyalar Azərbaycanda XX əsrin əvvəllərində yaradıldı. Belə partiyalara misal
olaraq Müsavat, Difai və başqa partiyaları göstərmək olar.
Hazırda Azərbaycan Respublikasında müxtəlif partiyalar fəaliyyət göstərir. Onların
arasında Yeni Azərbaycan Partiyası böyük nüfuza malikdir. Bu partiya ölkənin
həyatında mühüm rol oynayır və xalqın mənafeyini dəstəkləyir.
Cəmiyyətin həyatını tənzimləyən qurumlardan biri də qadın hüquqlarını qoruyan
təşkilatlardır.
* Partiya – latın sözü olub “hissə”, “dəstə” mənasını verir.
* Siyasi partiya – öz namizədlərini siyasi vəzifələrə təyin etmək yolu ilə
dövlət siyasətinə təsir etməyə çalışan təşkilatdır.
Ölkəmizdə Ailə, Qadın və Uşaq Problemləri üzrə Dövlət Komitəsi fəaliyyət göstərir. İlk
vaxtlar gender* problemləri ilə məşğul olan bu qurum cəmiyyətin həyatında mühüm
rol oynadı. Ailə və uşaq problemlərinin həlli də bu qurumun səlahiyyətləri daxilindədir.
Böyük nüfuza sahib olan bu komitənin əsas vəzifələri aşağıdakılardır:
Öz səlahiyyətləri daxilində insan və vətəndaş hüquqlarının və azadlıqlarının, xüsusilə
uşaq və qadın hüquqlarının həyata keçirilməsini təmin etmək və onların pozulmasının
qarşısını almaq;
– Müvafiq sahədə qanunvericiliklə onun səlahiyyətlərinə aid edilmiş normativ
tənzimləməni həyata keçirmək və s.
Respublikamızda uşaq və gənclərin hüquqlarını müdafiə edən, onların inkişafına
imkanlar açan müəyyən təşkilatlar da mövcuddur. Gənclər təşkilatları ölkə əhalisinin
əsas sayını təşkil edən gənclərin birliyidir. Bu təşkilatlar gənclərə xüsusi diqqət və
qayğı göstərir.
Ulu öndər Heydər Əliyev gənclərə xüsusi qayğı göstərərək gənclər təşkilatlarının
yaradılmasına və inkişafına şərait yaratmışdı. Hətta bu qayğının nəticəsi olaraq 1996-
cı il fevralın 2-də Azərbaycan Respublikasının Gənclərinin I forumu keçirilmişdir. Ona
görə də hər il 2 fevral tarixi ölkəmizdə Gənclər Günü kimi qeyd olunur.
Cəmiyyətin həyatında Qeyri-Hökumət Təşkilatlarının (QHT) rolu danılmazdır. Bu
təşkilatlar könüllü yaradılır. Müxtəlif məsələlərin həlli ilə məşğul olan bu təşkilatlar
cəmiyyətin istəklərini hökumətə çatdırır. Konkret problemlərin həlli üçün yaradılan
QHT-lər də vardır. Dövlətdən asılı olmayan bu
təşkilatlar insanların həyatında önəmli rol oynayır.
Ölkə daxilində fəaliyyət göstərən təşkilatlarla yanaşı beynəlxalq təşkilatlar da
mövcuddur. Ümumi məqsədlər üçün yaradılmış bu təşkilatlar dövlətlərarası və qeyri-
dövlət xarakterli beynəlxalq birliklərdir. Beynəlxalq təşkilatlardan ən nüfuzlusu
Birləşmiş Millətlər Təşkilatıdır. Bu təşkilat beynəlxalq sülhün və təhlükəsizliyin qorunub
saxlanılmasını təmin etməyə çalışır. Digər bir nüfuzlu təşkilat Beynəlxalq Qırmızı Xaç
və Qızıl Aypara Cəmiyyətləri Federasiyasıdır.
*Gender – qadın və kişi bərabərliyi.
Bu federasiyanın ayrılmaz üzvü olan Azərbaycan Qızıl Aypara Cəmiyyəti
respublikamızda fəaliyyət göstərən ən böyük humanitar təşkilatdır.
Bu təşkilat müharibələr və fəlakətlər zamanı insanlara qayğını könüllü şəkildə həyata
keçirir. Döyüş meydanında yaralılara tibbi yardım göstərən, əsir və girovların taleyinin
həllində yaxından iştirak edən bu təşkilat müharibə gedən və təbii fəlakət baş verən
bölgələrdə fəaliyyət göstərir.
Azərbaycan Qızıl Aypara Cəmiyyətinin fəaliyyəti haqqında məlumat toplayın və
təqdimat hazırlayın
Əmək müqaviləsi bağlayan hər bir şəxsi müdafiə edən təşkilat Həmkarlar İttifaqıdır.
Ətrafında daha çox insanı birləşdirən bu ittifaq öz üzvlərinin hüquqlarının müdafiəsi və
sosial problemlərinin həllində yaxından iştirak edir. Müxtəlif sahələrin həmkarlar
təşkilatları birləşərək Respublikamızda Azərbaycan Həmkarlar İttifaqları
Konfederasiyasını yaratmışdır.
1. İctimai həyatda partiyanın rolunu izah edin.
2. Beynəlxaq təşkilatların funksiyasını şərh edib təqdimat hazırlayın.
3. Həmkarlar təşkilatını QHT-dən fərqləndirərək fikirlərinizi yazın.
4. Qadın komitələrinin cəmiyyətin həyatına nə kimi təsiri ola bilər?
Fikirlərinizi əsaslandırın.
5. Ölkəmizdə uşaqlara və gənclərə qayğı öz əksini necə tapır?
Fikirlərinizi əsaslandırın.
6. Azərbaycan Qızıl Aypara Cəmiyyəti haqqında məlumat toplayaraq təqdimat
hazırlayın.
Dostları ilə paylaş: |