Heyət n darə ed lm

 

34 

XÜLASƏ 

 

I.  şçi  heyəti  üzrə  menecer  peşəsi  XX  əsrdə  kadr  idarəetməsi 

sisteminin formalaşması prosesində yaranmışdır. Bu prosesin məntiqini 

iki amil müəyyən edir: 

1) Müxtəlif səviyyədən olan xətti rəhbərlər tərəfindən həyata ke-

çirilən  ənənəvi  kadr  sisteminin  dəqiq  müəyyən  olunmuş  ştab  funksi-

yasına  malik  idarəetmə  sisteminə,  sonra  isə  -  insan  resurslarının  inte-

qrasiya edilmiş strateji idarəetmə resurslarına çevrilməsi. Bu dəyişiklik 

fazalarının hər biri üçün öz kadr idarəetməsi modeli və işçi heyəti üzrə 

xüsusi menecer rolu səciyyəvidir: a) təlim verən, b) əmək müqavilələri 

üzrə mütəxəssis, c) kadr potensialının arxitektoru; 

2)  Birgə  fəaliyyət  formalarının  təşkilinin  təkamül  formaları 

(birgə-ardıcıl, birgə-qarşılıqlı təsirdə olan və birgə-fərdi) və onların əsa-

sında  korporasiyanın  kadr  siyasətində  dörd  əsas  prinsipin  gerçək-

ləşdirilməsini nəzərdə tutan birgə-yaradıcı fəaliyyət: 

•    Təşkilati  inteqrasiya  (ali  rəhbərlik  və  xətti  rəhbərlər  insan 

resursları  üzrə  işlənib-hazırlanmış  və  yaxşı  əlaqələndirilmiş  idarəetmə 

strategiyası qəbul edir və ştab strukturları ilə sıx qarşılıqlı əlaqədə onu 

öz operativ fəaliyyətlərində gerçəkləşdirirlər); 

• Həm baza dəyərlərinin tanınmasını və həm də gündəlik təcrübi 

işdə qarşıda duran məqsədlərin davamlı, təşəbbüs əsaslı gerçəkləşdiril-

məsini  nəzərdə  tutan  bütün  korporasiya  işçilərinin  yüksək  məsuliyyət 

səviyyəsi; 

•  Təşkilati-kadr  potensialının  funksional  (müxtəlif  iş  növləri 

arasında  ənənəvi,  ciddi  fərqlərdən  imtinanı,  habelə  müxtəlif  növdən 

olan  əmək  müqavilələrinin  geniş  istifadə  olunmasını  nəzərdə  tutan 

funksional vəzifələrin dəyişkənliyi) və struktur (davamlı təşkilati dəyi-

ş

ikliklərə, sosial və mədəni yeniliklərə uyğunlaşma) çevikliyi; 

•  Yüksək  keyfiyyət:  işlər  və  onların  nəticələri,  iş  şəraitləri  (iş 

şə

raiti,  işin  məzmunluluğu,  əməkdən  razılıq),  həmçinin  işçi  heyətinin 

özünün keyfiyyəti.   

Bu  məqsəd  qoyuluşlarını  müasir  kadr  idarəetməsi  təcrübəsində 

birgə-yaradıcı prinsiplərin konkretləşdirilməsi kimi nəzərdən keçirmək olar.   

II.  XX  əsrin  sonu  kadr  idarəetməsinin  yeni  texnologiyalarına 

keçid  dövrünün  başlaması  ilə  səciyyələnmişdir:  işçi  heyətinin  idarə 

edilməsindən-insan  resurslarınnı  idarə  edilməsinə.  şçi  heyətinin  idarə 

edilməsindən  fərqli  olaraq,  insan  resurslarının  idarə  edilməsi  işçilərin 

ehtiyaclarından təşkilatının özünün işçi qüvvəsinə ehtiyacına yönəlir və   

---

 

 

 

35 

 

kadr  idarəetməsinin  prioritetləri  ilk  növbədə,  təşkilatın  hazırkı  kadr 

potensialı  ilə  yox,  mövcud  və  planlaşdırılan  işçi  yerlərinin  funksional 

analizi nəticələrinə əsasən müəyyən olunur.   

nsan  resurslarının  strateji  ölçüsünün  idarə  edilməsi  kadr 

siyasətini işçi  heyətinin  ənənəvi  idarəetmə  modellərindən  fərqli  olaraq 

onu  daha  da  fəal  edir.  Daha  fəal  kadr  siyasətinin  gerçəkləşdirilməsinə 

görə məsuliyyət həm də ətti menecerlərin üzərinə qoyulur (struktur alt 

bölmələrin rəhbərləri). Beləliklə, bütün həlqələrdən olan rəhbərlərin işi 

kadr idarəetməsi sisteminə inteqrasiya edilir. Kadr idarəetmə sisteminin 

işçi heyəti ilə fərdi işə yönəlməsi və məntiqi olaraq, işçi heyətinin idarə 

edilməsində  dominantlıq  edən  kollektiv  dəyərlərdən  fərdi  dəyərlərə 

keçid baş verir.   

Ə

gər  ənənəvi  olaraq,  işçi  heyəti  üzrə  menecer  işçi  heyətinin 

təkrar istehsalı ilə əlaqədar qalığa əsasən qənaət etməyə çalışmalı idisə 

(və  ona  görə  də  insan  kapitalına  uzunmüddətli  sərmayələrdə  maraqlı 

deyildi),  insan  resurslarının  idarə  edilməsi  texnologiyası  müəssisənin 

işçilərinin  peşə  səviyyəsinin  artımı  və  iş  şəraitlərinin  keyfiyyətinin 

yaxşılaşdırılmasını təmin edən bu cür sərmayələrin effektivliyinin yük-

səldilməsinə yönəlmişdir. Bununla əlaqədar olaraq, menecerlərin səriş-

təsi müasir korporasiyanın kadr potensialının mühüm elementidir.   

Kadr  idarəetməsinin  yeni  sistemi  muzdlu  işçi  ilə  işəgötürən 

arasında  qarşılıqlı  cavabdehlik  atmosferini  stimullaşdıran  güclü  və 

adaptiv    korporativ  mədəniyyəti,  korporsiyanın  bütün  işçilərinin  təş-

kilatın  bütün  səviyyələrində  göstərilən  təşəbbüslər,  daimi  texniki  və 

təşkilati  yeniliklər,  problemlərin  açıq  müzakirəsi  hesabına  onu  «ən 

yaxşı şirkət» etməyə səy göstərməyi nəzərdə tutur.   

III.  XXI  əsrin  qabaqcıl  kadr  strategiyası  iki  ilkin  elementi  daxil 

edir:    məqsədlər və istiqamətlər. 

Strateji məqsədlər: müasir rəqabətli mühitdə insan resursları üzrə 

mütəxəssisin  missiyası-korporasiyanın  biznes  strategiyasını  gerçəkləş-

dirmək üçün onun kadr potensialını gücləndirməkdən ibarətdir.   

Burada  nailiyyət  kadr  mütəxəssislərinin  və  xətti  rəhbərlərinin  hə-

yata keçirdikləri diaqnostika əsasında peşə tələbləri (heç də həmişə asan 

istismar edilməyən  və  standartlaşmayan)  və  hər  bir  işçinin  bacarığının 

yüksək səviyyəsi arasında artmaqda olan fərqi    aradan qaldırmalı olan 

fərdi  inkişaf  planları  işlənib  hazırlanacaq.  Bu  planların  tərtib  edilməsi 

hər  bir  vəzifə  mövqeyi  üçün  ayrı-ayrılıqda  işlənib-hazırlanmış  səriştə 

modellərinə əsaslanır.   

---

 

36 

Strateji  istiqamətlər-korporasiyanın  strateji  hədəflər  nail  olmağın 

yollarını  açan  strategiya  komponenti.  XXI  əsrdə  kadr  idarəetməsinin 

mühüm strateji istiqaməti yeni texnologiyanın insan kapitalının hərəkəti 

və artımının idarə edilməsinin işlənib-hazırlanması və mənimsənilməsi 

olacaqdır.   

 

YOXLAMA SUALLARI 

 

1.

  Müasir  korporasiyaların  kadr  siyasətinin  əsas  prinsiplərinin 

mahiyyətini izah edin. 

2.

  Kadr menecmentinin əsas modellərini müqayisə edin. 

3.

  nsan  resurslarının  idarə  edilməsi  texnologiyasının  heyətin  idarə 

edilməsinin ənənəvi texnologiyalarından fərqini izah edin. 

4.

  Təşkilatda  və  kadr  menecmenti  texnologiyasında  radikal  dəyişik-

liklərə  səbəb  olan  müasir  korporasiyaların  daxili  və  xarici  mühüt 

meyllərini deyin. 

5.

  Müasir  korporasiyaların  qabaqcıl  kadr  siyasətinin  əsas  ele-

mentlərini sayın. 

6.

  «Səriştəllik  modeli»  terminini  aydınlaşdırın.  Səriştə  modelləri 

hansı prinsiplər əsasında qurulur? 

7.

  Müasir  kadr  menecmentinin  strukturu  və  texnologiyasını  xarak-

terizə edin. 

 

 

 

---