21
kimi izah edilirdi; digər idarəedici mütəxəssislərdən fərqli olaraq, onda
sağlam düşüncə əsasında mühakimənin yürüdülməsinə qane olmaq olardı;
amma fərqli bir yanaşma da var idi ki, istənilən təcrübəli rəhbər heyət üzrə
menecerin funksiyalarının öhdəsindən gələ bilər.
5.Kadr işçilərinin xüsusi peşə hazırlığının və müvafiq peşə kvalifi-
kasiyasının olmaması onları müdiriyyətin, xətti rəhbərlərin gözündə
aşağı salırdı.
Son 15-20 il ərzində korporativ idarəetmədə baş vermiş radikal
dəyişikliklər fonunda özü-özlüyündə aid və əhəmiyətsiz idarəetmə fəa-
liyyətini ifadə edən heyət idarəetməsi tamamilə yoxa çıxmayaraq əksinə,
ə
sl çiçəklənmə dövrünə qədəm qoydu. Bunun əsas səbəbi - 80-cı illərdən
başlayaraq kadr idarəetməsində «üçüncü-arxitektur» idarəetmənin üstün-
lük qazanmasıdır.
ş
çi heyətinin idarə edilməsinin
insan resursları. nsan resurslarının idarəedilməsində heyətin
idarəedilməsinin dəyişməsi kadr idarəetməsinin
aşağıda verilmiş əsas meyllərində əksini tapdı:
• Son illər ərzində inkişaf etmiş ölkələrdə kadr xidməti işçilərinin
nisbi və mütləq artımı müşahidə olunur;
• Bu peşənin statusu yüksəlmişdir; əksər korporasiyalardakı kadr
xidmətlərinin rəhbərləri idarəetmənin tərkibi və hətta direktorlar
ş
urasının tərkibinə daxil olmağa başladılar;
• Heyət üzrə menecerlərin peşə hazırlığının səviyyəsinə diqqət
kəskin surətdə artdı;
• Artan rəqabət şəraitində (o cümlədən yüksək ixtisaslı kadrlarla
ə
laqədar) kadr siyasətinin ümumi biznes-strategiyasından təcrid
olunması bütövlükdə korporasiyanın fəaliyyətinin müvəffəqiy-
yətinə təsir göstərdi.
Burada söhbət insan resurslarının idarə edilməsində strateji
səviyyənin meydana gəlməsində əksini tapan kadr idarəetməsinin bütün
funksiyalarının idarəedici «şaquli» xətti ətrafnda inteqrasiyadan gedir.
Kadr idarəetməsinin, heyət idarə etməsinin birinci və ikinci dövrlərində
mövcud olan kifayət qədər fraqmentar strukturunun əvəzinə ilk növbədə
insan kapitalının inkişafına yönələn idarəetmə sistemi təşəkkül tapır. Bu
sistemin missiyası-korporasiyanın digər prioritet strateji məqsədləri sıra-
sında onun kadr siyasətinin mühüm məqsədlərini gerçəkləşdirilməkdir.
Kadr idarəetməsi sahəsində mütəxəsss olan D.Qest hesab edir ki,
korporasiyanın kadr siyasəti aşağıdakıları təmin etməlidir:
22
1) Təşkilati inteqrasiya-təşkilatın müdiriyyəti və xətti rəhbərləri
insan resurslarının «öz şəxsi» resursları kimi işlənib-hazırlanmış və
koordinasiya edilmiş strategiyasını qəbul edir və ştab strukturları ilə sıx
qarşılıqlı təsirdə olaraq onları öz fəaliyyətlərində gerçəkləşdirirlər;
2) Korporasiyanın bütün işçilərinin yüksək səviyyəli cavabdehliyi
həm təşkilatın bazar dəyərləri ilə identifikasiyanı, həm də gündəlik
praktiki işdə onların qarşısında duran məqsədlərin ardıcıl şəkildə, təşəb-
büs göstərməklə gerçəkləşdirilməsini nəzərdə tutur;
3) Funksional inteqrasiya- müxtəlif iş növləri arasında ənənəvi, sərt
hədlərindən imtina edilməsini, həmçinin cürbəcür əmək müqaviləsi forma-
larından geniş istifadə edilməsini (tam, natamam və müvəqqəti məşğuliyyət,
subpodrat və s) nəzərdə tutan funksional vəzifə variabelliyi və struktur-
arasıkəsilməz təşkilati dəyişikliklərə, sosial-mədəni yeniliklərə uyğunlaşma-
təşkilati kadr potensialının çevikliyi;
4) şin və onun nəticələrinin, iş şəraitlərinin-iş şəraiti, işin dolğun-
luğu, işdən razılıq, həmçinin işçi qüvvəsinin işdən razılığının yüksək
səviyyəsi.
Bu məqsəd qoyuluşlarını birgə-yaradıcı fəaliyyətin müasir kadr
idarəetməsi praktikasında konkretləşdirilməsi kimi nəzərdən keçirmək
mümkündür. Həqiqətən də bu məqsədlərin demək olar ki, hər birində tək
sosial yox, həm də mədəni, fərdi və mənəvi yaradıcılığın impulsları
aşkar edilir. Əgər birgə-yaradıcı fəaliyyətin müddəaları müasir təşkilat-
larda əksini tapırsa (daha dəqiq, postmüasir), o zaman təşkilati sistemlər
tamamilə unikal xüsusiyyətlər qazanır. 90-cı illərin daimi innovasiyalara
açıq olan bu təşkilati sistemlərin idarəetmə ideologiyalarında hələ ki,
metaforik olan adlar meydana gəldi: «qlobal təşkilatlar», «sərhədsiz
təşkilatlar», «öyrənən təşkilatlar», «açıq kitab» təşkilatları. Aydındır ki,
bu cür sistemlər üçün ilk növbədə kadr idaretməsi sahəsində yeni nəsil
menecer-peşəkarlar lazımdır. Amma yeni formasiyadan olan heyət üzrə
menecerlərin fəaliyyət xüsusiyyətlərini aydınlaşdırmamışdan qabaq kadr
idarəetməsinin bu iki istiqaməti arasnıda olan ciddi fərqləri müəyyən
edək: işçi heyətinin idarə edilməsi və insan resurslarının idarə edilməsi.
nsan resurslarının heyə
tin idarə
edilmə
sində
n ə
sas fə
rqlə
ri.
1. Heyətin idarə edilməsindən fərqli olaraq insan resurslarının
idarəedilməsi işçilərin ehtiyaclarından təşkilatın özünün işçi heyətinə
olan tələbatına yönəlmişdir və kadr idarəetməsinin prioritetləri təşkilatın
mövcud kadr potensialı ilə yox, ilk növbədə, mövcud olan və layihələndirən