HâKİmler ve savcilar kanununda değİŞİKLİk yapilmasina dair kanun tasarisi madde 1

HÂKİMLER VE SAVCILAR KANUNUNDA

DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KANUN TASARISI

MADDE 1- 24/2/1983 tarihli ve 2802 sayılı Hâkimler ve Savcılar Kanununun 102 nci maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“MADDE 102- Bu Kanunun 2 nci maddesinde belirtilenlerin; aylık ve yargı ödeneği toplamından oluşan malî hakları bu Kanun hükümlerine tabidir.

Bu Kanunda geçen:

a) Kıstas aylık: En yüksek Devlet memuruna malî haklar kapsamında fazla çalışma ücreti hariç, fiilen yapılmakta olan her türlü ödemeler toplamının brüt tutarını,

b) Yargı ödeneği: Görevin niteliği ve gereği olarak brüt aylığın 106 ncı maddede gösterilen oranda hesaplanan tutarını,

ifade eder.”

MADDE 2- 2802 sayılı Kanunun İkinci Bölüm başlığı “Aylık Tablosu, Aylıklar” şeklinde; 103 üncü maddesi başlığı ile birlikte aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“Aylık tablosu:

MADDE 103- Kıstas aylığı oluşturan her bir ödeme unsurunun;

a) Anayasa Mahkemesi Başkanı, Yargıtay Başkanı ve Danıştay Başkanına % 100’ü,

b) Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanı, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı ve Danıştay Başsavcısına % 98’i,

c) Anayasa Mahkemesi Başkanvekili, Anayasa Mahkemesi Üyeleri, Yargıtay ve Danıştay Birinci Başkan Vekilleri, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı Vekili, Yargıtay ve Danıştay Daire Başkanları ile Adalet Bakanlığı Müsteşarına % 88’i,

ç) Yargıtay ve Danıştay Üyelerine % 84’ü,

d) Birinci sınıf hâkim ve savcılara % 80’i,

e) Birinci sınıfa ayrılmış hâkim ve savcılara % 65’i,

f) Birinci derecede bulunan diğer hâkim ve savcılara % 55’i,

g) İkinci derecede bulunan hâkim ve savcılara % 53’ü,

ğ) Üçüncü derecede bulunan hâkim ve savcılara % 51’i,

h) Dördüncü derecede bulunan hâkim ve savcılara % 49’u,

ı) Beşinci derecede bulunan hâkim ve savcılara % 47’si,

i) Altıncı derecede bulunan hâkim ve savcılara % 45’i,

j) Yedinci derecede bulunan hâkim ve savcılara % 43’ü,

k) Sekizinci derecede bulunan hâkim ve savcılara % 41’i,

oranında aylık ödeme yapılır. Bu madde kapsamındaki ödeme unsurları arasında yer alan ikramiyenin hesabında, kıstas aylık içindeki ikramiyenin bir malî yıldaki toplam tutarının onikide biri dikkate alınır.

Birinci sınıf hâkim ve savcılardan, her üç yılda bir Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulunca yapılacak incelemede başarılı kabul edilenlerin almakta oldukları aylık oranlarına birinci fıkranın (ç) bendindeki oranı geçmemek üzere bir puan ilave edilir. Birinci sınıf hâkim ve savcılardan yüksek mahkemelerde görev yapanlar ile idari görevde bulunanlar Yargıtay ve Danıştay üyeliklerine seçilebilme yeterliliklerini kaybetmedikleri sürece bu ilaveden herhangi bir değerlendirme yapılmaksızın kendiliğinden yararlanırlar.

Sınıfları ve dereceleri yükselen hâkim ve savcılar yeni sınıf ve derecelerine ilişkin aylığa, söz konusu yükselmelerinin geçerlilik tarihlerini takip eden ayın 15’inden itibaren hak kazanırlar.

Kıstas aylığı oluşturan ödeme unsurlarından vergi ve diğer kesintilere tabi olmayanlar, bu maddeye göre yapılacak ödemelerde de aynı şekilde vergi ve diğer kesintilere tabi olmaz.”
MADDE 3- 2802 sayılı Kanunun 106 ncı maddesi başlığı ile birlikte aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“Yargı ödeneği ve ek ödeme:

MADDE 106- 103 üncü maddede unvanları belirtilenlere aynı maddeye göre ödenmekte olan brüt aylıklarının % 10’u oranında yargı ödeneği verilir.

Sağlık kurulu raporu üzerine verilen hastalık izinleri ile kanser, verem, akıl hastalığı, şeker hastalığı, açık kalp ameliyatı gibi uzun süreli bir tedaviye ihtiyaç gösteren hastalığa yakalananların kullandıkları hastalık izinleri ve hastalıkları sebebiyle yataklı tedavi kurumlarında yatarak gördükleri tedavi süreleri hariç olmak üzere, bir takvim yılı içinde kullanılan hastalık izin süreleri toplamının yedi günü aşması halinde, aşan günlere isabet eden yargı ödeneği % 50 eksik ödenir.

Hâkim ve savcı adaylarına kıstas aylığın % 25’i oranında ek ödemede bulunulur.

Adalet Müfettişlerine, 103 üncü maddeye göre ödenmekte olan brüt aylık tutarlarının % 10’u oranında ek ödemede bulunulur. Ancak Adalet Müfettişlerine yapılacak aylık, yargı ödeneği ve ek ödemenin toplam net tutarı, yüksek mahkeme daire başkanına yapılacak aylık ve yargı ödeneği toplam net tutarını geçemez.

Bu maddeye ve 103 üncü maddeye göre ödeme yapılanlara, 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname kapsamında yapılan ödemeler ile temsil, makam ve yüksek hâkimlik tazminatları ödenmez, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 152 nci maddesi uyarınca ödeme yapılmaz.

Bu maddeye göre yapılacak ödemeler hakkında aylıklara ilişkin hükümler uygulanır ve damga vergisi hariç herhangi bir vergiye tabi tutulmaz.

Yargı ödeneği, her ne şekilde olursa olsun başka bir ödemenin hesaplanmasında dikkate alınmaz.”
MADDE 4- 2802 sayılı Kanunun 112 nci maddesinin başlığı “Mesleki Kıyafet, Kitap ve Bilgisayar Yardımı:” şeklinde değiştirilmiş ve aynı maddeye aşağıdaki fıkra eklenmiştir.

“Hâkim ve savcılara mesleğe atandıklarında görevlerinde kullanmak üzere zati demirbaş olarak bir adet bilgisayar verilebilir. Yedi yıl için verilen bu bilgisayarlar, iki yıldan az olmamak üzere, garanti sürelerinin sona erdiği tarihte edinme bedelinin % 40’ı karşılığında aylıklarından 10 eşit taksitte ödenmek ve bütçeye gelir kaydedilmek üzere isteyen hâkim ve savcıya devredilir. Bu fıkranın uygulanması ile ilgili usul ve esaslar Sayıştay Başkanlığının ve Maliye Bakanlığının görüşü alınarak Adalet Bakanlığınca belirlenir.”

MADDE 5- 2802 sayılı Kanuna aşağıdaki geçici maddeler eklenmiştir.

“GEÇİCİ MADDE 16- Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu yürürlüğe girinceye kadar, 103 üncü maddede unvanları belirtilenlerin emekli kesenek ve karşılıkları ile emekli aylıkları ve ikramiyelerinin hesaplanmasında, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önceki bu hususlara dair hükümlerin uygulanmasına devam olunur.

GEÇİCİ MADDE 17- 103 üncü madeninin ikinci fıkrasında birinci sınıf hâkim ve savcılar için öngörülen her üç yılda verilecek ilave puanlar, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihte birinci sınıf olan ve hâlen meslekte bulunanların 33 üncü madde uyarınca birinci sınıf olma tarihlerinden itibaren yeniden değerlendirmeye tâbi olmadan üç yıllık hizmet dilimlerine göre kendiliğinden eklenir.
GEÇİCİ MADDE 18- Yeni bir düzenleme yapılıncaya kadar; ekli (I) sayılı ek gösterge cetveli, 103 üncü maddeye göre aylık alanlar için sadece 6245 sayılı Harcırah Kanununun uygulanmasında dikkate alınır.”
MADDE 6- a) 2802 sayılı Kanunun ek geçici 1 inci maddesine aşağıdaki fıkra eklenmiştir.

“Birinci sınıf Sayıştay meslek mensupları ile Sayıştay savcı ve savcı yardımcıları, birinci sınıfa ayrılma niteliklerini kaybetmedikleri sürece 103 üncü maddenin ikinci fıkrasında öngörülen ilaveden herhangi bir değerlendirme yapılmaksızın yararlanırlar.”

b) 2802 sayılı Kanunun ek geçici 2 nci maddesinin birinci fıkrasına “kadar,” ibaresinden sonra gelmek üzere “aylık,” ibaresi eklenmiş, aynı fıkranın (b) ve (c) bentleri aşağıdaki şekilde değiştirilmiş ve maddeye aşağıdaki fıkra eklenmiştir.

“b) Birinci sınıfa geçirildikten sonra, bu sınıfta üç yılını tamamlamış ve askerî yüksek yargı organı üyeliklerine seçilme niteliklerini kaybetmemiş olan askerî hakim ve savcılar; 2802 sayılı Hakimler ve Savcılar Kanunu hükümleri uyarınca birinci sınıf hâkim ve savcılar,

c) Birinci sınıfa geçirilmiş ve askerî yüksek yargı organı üyeliklerine seçilme hakkını kaybetmemiş olan askerî hakim ve savcılar; birinci sınıfa ayrılmış ve Yargıtay-Danıştay üyeliklerine seçilme hakkını kazanmış diğer hakim ve savcılar,”

“103 üncü maddenin ikinci fıkrasında öngörülen bir puanlık ilave, 26/10/1963 tarihli ve 357 sayılı Askerî Hakimler Kanununun 15 inci maddesinin son fıkrası uyarınca yapılan her üç yıllık başarılı değerlendirme karşılığı uygulanır.”

MADDE 7- 2802 sayılı Kanunun 104 üncü ve 105 inci maddeleri yürürlükten kaldırılmıştır.
MADDE 8- Bu Kanun 15/7/2006 tarihinde yürürlüğe girer.
MADDE 9- Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.

GENEL GEREKÇE

Türkiye Cumhuriyeti Anayasasına göre Devletin üç bağımsız erkinden biri olan yargının temel unsurunu hâkim ve savcılar oluşturmaktadır. Kariyer meslek olması nedeniyle hâkimlik ve savcılık, teorik ve pratik bakımdan yoğun bir bilgi birikimini gerektirmektedir. Hâkim ve savcıların aylık ve ödeneklerinin, yüklendikleri görev ve sorumlulukla uyumlu hale getirilmesi, hem yargı organlarının verimliliğini artıracak, hem de daha nitelikli kişilerin hâkimlik ve savcılık mesleğini seçmeleri özendirilmiş olacaktır. Bu suretle yargılama faaliyetlerinin etkin bir biçimde sürdürülerek sonuçlandırılması sağlanacaktır.

Avrupa Birliği ile yürütülen müzakere sürecinde, ülkemize ilişkin hazırlanan raporlarda hâkim ve savcıların özlük haklarının artırılmasına ilişkin tavsiyeler yer almakta olup, mevcut iş yükü nedeniyle Türkiye’de adlî sistemin verimliliği ve işlevinin artırılması gerektiği belirtilmektedir.
Tasarı ile, yukarıda kısaca açıklanmaya çalışılan gerekçelerle, yeni bir sistem kurulmak suretiyle, hâkim ve savcıların özlük haklarında iyileştirme yapılması amaçlanmaktadır.

MADDE GEREKÇELERİ

MADDE 1- 24/2/1983 tarihli ve 2802 sayılı Kanunun 102 nci maddesindeki malî haklara ilişkin tanımlar, Tasarıyla öngörülen yeni malî haklar sistemi çerçevesinde yeniden yapılmaktadır.

MADDE 2- Madde ile, hâkim ve savcıların aylıkları, en yüksek Devlet memuruna (Başbakanlık Müsteşarı) fazla çalışma ücreti hariç fiilen yapılmakta olan ödemeler (sözleşme ücreti, ikramiyeler, özel hizmet tazminatı ve kadrosu için öngörülen makam tazminatının yarısı) kıstas alınmak suretiyle yeniden belirlenmektedir.
MADDE 3- Madde ile, hâkim ve savcılara, aylıklarına ilave olarak yargı ödeneği ödenmesi, adalet müfettişleri ile hâkim ve savcı adaylarına ek ödeme yapılması öngörülmektedir.
Ayrıca, bu madde ve 103 üncü madde kapsamında ödeme yapılanlara 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname kapsamında yapılan ödemeler ile temsil, makam, yüksek hâkimlik tazminatları ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 152 nci maddesi uyarınca ödeme yapılmayacağı, yapılacak ödemelerde aylıklara ilişkin hükümlerin uygulanacağı, belirli durumlar hariç bir takvim yılı içinde kullanılan hastalık izin sürelerinin toplamının yedi günü aşması halinde, aşan günlere isabet eden yargı ödeneğinin eksik ödeneceği düzenlenmektedir.
MADDE 4- Madde ile, 2802 sayılı Kanunun 112 nci maddesinde yapılan değişiklikle, hâkim ve savcılara mesleğe atandıklarında görevlerinde kullanmak üzere zati demirbaş olarak bir adet bilgisayar verilebileceği ve belirli şartlarla bunların ilgililere devredilebileceği öngörülmektedir.

MADDE 5- 2802 sayılı Kanuna eklenen geçici maddelerle;

a) Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu yürürlüğe girinceye kadar, hâkim ve savcıların emekli kesenek ve karşılıkları ile emekli aylıkları ve ikramiyelerinin hesaplanmasında, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önceki bu hususlara dair hükümlerin uygulanmasına devam olunacağı,

b) Tasarının 2 inci maddesiyle birinci sınıf hâkim ve savcılar için öngörülen her üç yılda verilecek ilave puanların, bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte birinci sınıf olan ve hâlen meslekte bulunanlar bakımından yeniden değerlendirmeye tâbi olmadan üç yıllık hizmet dilimlerine göre kendiliğinden ekleneceği,”

c) Yeni bir düzenleme yapılıncaya kadar; 2802 sayılı Kanuna ekli (I) sayılı ek gösterge cetvelinin hâkim ve savcılar için sadece 6245 sayılı Harcırah Kanununun uygulanmasında dikkate alınacağı,

düzenlenmektedir.
MADDE 6- Sayıştay meslek mensupları ve Sayıştay savcı ve savcı yardımcıları ile askeri hâkim ve savcıların, emsali hâkim ve savcılara kıstas aylık esas alınarak uygulanacak yeni sisteme uyumu sağlanmaktadır.
MADDE 7- Tasarıyla yapılan değişiklikler sonucu uygulama imkanı kalmayan
2802 sayılı Kanunun 104 üncü ve 105 inci maddelerinin yürürlükten kaldırılması sağlanmaktadır.
MADDE 8- Yürürlük maddesidir.
MADDE 9- Yürütme maddesidir.