Hyrje Ndryshimi i skenarit të ekonomisë botërore 2

6. Formulimi i Hipotezave specifike mbi efiqencen e Programit të Tregut të brendshëm

Në shqyrtimin e një përzgjedhjeje të studimeve që msë shumti kanë kërkuar për të shtuar një dimension IMP-së në shpjegimin e ekstra- ose intra-IHD-ve në KE, apo që të ndihmojë të hedhë dritë mbi atë dimension nëse ndikimi i saj në variabla të tjera shpjeguese mund të vlerësohet. Paragrafët e mëposhtëm kthehen të marrin në konsideratë në mënyrë më specifike hipotezat e parashtruara më herët në këtë kapitull, dhe për të shqyrtuar për herë të parë se sa larg studimet deri tani përshkruan për ndriqimin e dimensioneve të IMP-së, dhe së dyti për të paraqitur disa përfundime të reja të autorit.

Hipoteza 1. Derisa studimi Barrell dhe Pain tregoi se IHD-të Japoneze në KE ishin në mënyrë të konsiderueshme dhe pozitivisht të lidhur me barrierat jo-tarifore, studimet Buigues dhe JACQUEMIN dhe Clegg , mbështetën propozimin që IMP po sjell në një rritje të IHD-ve ekstra-KE, si SHBA dhe Japonia të kërkojë të jetë i 'të brendshëm' në një treg favorizon prodhimin e firmave të vendosura në atë treg. Në të njëjtën kohë, hulumtimi nga Agarëal, Hiemenz, dhe Nunnenkamp (1995) dhe Pain dhe Lansbury (1996) do të dukej për të hedhur poshtë hipotezën se IHD-të intra-EC do të bjerë si rezultat integrimin më të thellë ekonomik. Në marrëdhënien midis IHD dhe tregtisë, hulumtimi Buigues dhe JACQUEMIN ka konfirmuar se SHBA dhe eksportet japoneze të KE ishin të ngjarë të jenë plotësuese, në vend se zëvendësim për IHD-të e SHBA dhe IHD-të Japoneze në KE.

Detaje mbi marrëdhëniet në mes të shpërndarjes sektoriale të IHD-ve ndër-KE dhe tregtisë janë të janë të pakëta (vështië për tu fituar) ! Ne jemi tërhequr prej dy burimeve të informacionit. E para është që përmbahet në një studim nga Davies dhe Lionit (1996), i cili ka shqyrtuar ndryshimet në raportet e depërtimit të IHD-ve intra- dhe ekstra-EC dhe aksionet e eksportev të gjermane, frënge, dhe industritë spanjolle, midis viteve 1987 dhe 1992. Autorët treguan se atje kishte pak marrëdhënie sistematike ndërmjet nivelit të pronësisë së huaj, ose ndryshimet në atë pronësisë, si dhe nivelin dhe ndryshim në tregti n intra-KE apo ekstra- KE. Ndërsa, për shembull, tregtia dhe investimet e huaja direkte u shfaqën paralele të ngushtë më njëri-tjetrin në kompjuterë, kjo nuk ishte aq në sektorët më tradicionalë të hapësirës ajrore, derisa në sektorët spanjolle të telekomunikacionit dhe sektorëve gjermane të elektrikësdhe të makinerive, një rënie në pronësi të huaj u shoqërua me një rritje në rëndësinë e dy flukseve të tregtisë intra-KE dhe tregtisë ekstra-KE.

Hipoteza 2. Ne përcaktuam disa nga ndryshimet në shpërndarjen gjeografike të IHD-ve ekstra-KE dhe intra-KE gjatë dekadës së kaluar apo më shumë. Në përgjithësi, pjesa e të gjitha investimeve të huaja direkte nga vendet e mëdha të KE drejtuara në KE rritet në pothuajse të gjitha sektorët e prodhimit dhe të shërbimit në mes mes të viteve 1980 dhe 1990. Megjithatë, nuk duket pak për të sugjeruar se ka pasur ndonjë rritje të përgjithshme në përqëndrimin gjeografik ose grumbullim të IHD-ve në kuadër të KE-së, me përjashtim të një teknologji pak hapa larg sektorë të informacionit intensive menduar të ngjarë të jenë më të përgjegjshëm ndaj programit IMP. Për shembull, në Mbretërinë e Bashkuar, e cila tashmë kishte një avantazh të shpallur IHD krahasuese në shërbimet financiare ka vazhduar të ruajë atë avantazh. Në sektorin farmaceutik, ka pasur përqendrim më tej të dyja brenda dhe në ekstra-të KE IHD-ve në Britani të Madhe dhe Francë. Gjashtë vendet kryesore llogariten për më shumë se katër të pestat e M & A transaksioneve të KE lidhur-ndërkufitar midis 1989 dhe 1994 (UNCTAD 1998). Megjithatë, në qoftë se çdo gjë, të dhënave-fragmentare si ata janë-sugjerojnë se ka pasur një rënie modeste në përqendrimin e IHD në këto komponente elektronike, zyra dhe informatikë makinerive, instrumenteve industriale, dhe shërbimet e biznesit në katër vendet më të populluara të KE.

Jashtë sektorëve të njohurive intensive, vihet re se, ndërsa vendet e kryesore e KE kanë vazhduar për të tërhequr pjesën më të madhe të IHD-ve të reja dhe ndërkufitar M & A aktivitetit, në komponentëve të automobilave dhe në montimin e automobilave, Spanja është bërë një prizë të madhe të prodhimit të re dhe ka tërhequr të dy kompanitë japoneze e makinave dhe sipërmarrjeve të përbashkëta të KE dhe SHBA MNEs. Në kimikate, gjithashtu, ka pasur disa ristrukturime gjeografike të IHD-ve, veçanërisht nga Gjermania dhe Britania e Madhe drejt Holandës dhe Spanjës. Në të njëjtën kohë, të gjitha MNEs kimike të mëdha KE kanë rritur pjesën e tyre të prodhimit në vende të tjera në KE (dhe, jashtë KE-së, në SHBA) që nga program PUN u njoftua për herë të parë. Ky model i lokalizimit dhe globalizimit do dorës dhe dora është përsëritur edhe në industrinë tekstile dhe e veshjeve; por, me gjithë rritjen e evropianizimit të këtij sektori, importet nga jashtë KE ka vazhduar të rritet në kurriz të prodhimit të firmave vendase (Agarëal, Hiemenz, dhe unnenkamp 1995).

Hipoteza 3. Më herët në këtë kapitull është treguar se pjesa e fluksit të IHD në GFCF të gjitha vendet e KE, me përjashtim të Irlandës, janë rritur dukshëm në pesë vitet e menjëherë pas shpalljes së IMP, që prej kur ajo është luhatur në mes të 5,3 dhe 7.2 për cent. Ajo mund të jetë më tej vuri në dukje se, edhe pse pjesa e IHD-ve përbrenda rrjedhave të GFCF varion midis shteteve anëtare (në 1995 ajo varionte nga 2,6 për qind në Gjermani dhe Itali për 20,4 për qind në Belgjikë), i njëjtë ose i ngjashëm norma e rritjes në mes gjysma e parë dhe e dytë e viteve 1980 u përjetuar nga shumica e vendeve.

Kur raporti pjesëmarrja e huaj i KE është krahasuar me atë të vendeve të tjera të zhvilluara, duke përfshirë pjesën tjetër të Evropës, mund të shihet se, në fillim të viteve 1990, ka pasur disa shkurtim i afërm i IHD-ve në Amerikën e Veriut, edhe pse, në 1994, raportet për dy Kanada dhe SHBA ishin më afër nivelit të tyre të fundit të viteve 1980.

Edhe pse ne vetëm kemi dëshmi graduale për ndryshimin e pjesës së pronësisë së huaj të sektorëve të veçantë në vendet e KE, ne e dimë se, gjatë viteve 1980, pjesa e ndërmarrjeve të huaja në prodhimin e prodhimit të pesë vendet e KE-së, dmth. Franca, Gjermania, Irlanda, Italia, dhe Mbretëria e Bashkuar, janë rritur në të gjitha rastet me përjashtim të Gjermanisë, ku ai mbeti i njëjtë. Ne gjithashtu e dijmë sektorët në të cilat MNEs apo filialet e tyre kanë tendencë të përqendrohen, dmth. Kompjuterat, automjetet, farmaceutike, pajisje elektronike, dhe instrumenteve industriale (OECD 1993; Dunning 1993a). Nëse ka ndonjë , shqyrtim në përbërjen industriale në shitjet e filialeve amerikane në prodhim KE-së në 1993, shihet se në mes 70 dhe 75 për qind ishin një apo sektorët e tjera të ndjeshme të identifikuara nga Komisioni Europian; dhe se kjo përqindje vështirë ka ndryshuar që prej 1982. Kjo përqindje e krahason me një shifër mes 50 dhe 55 për qind të vlerës së shtuar në të gjithë prodhimin nga të dy firmat vendase dhe të huaja në Komunitet (Buigues, Ilzkovitz, dhe Lebrun 1990). Që nga modeli i investimeve të huaja direkte nga vendet e tjera të mëdha evropiane në KE është gjerësisht i ngjashëm me atë të SHBA, mund të konkludohet në mënyrë të arsyeshme se, në krahasim me firmat me pronësi në nivel lokal, bashkëpunëtorët e fimrave multinacionale të huaja janë më të përqendruara në sektorë të FMN-ndjeshme; dhe, me përjashtim për instrumente mjekësore, se pjesa e tyre e prodhimit të sektorëve më të ndjeshme është rritur-të paktën pak-që nga herët ose mesi i viteve 1980.

Në një farë mase, pastaj, këto të dhëna janë pohim më tej se, që nga mesi i viteve 1980, një pjesë mjaft e konsiderueshme e IHD-ve në të dy Amerikën e Veriut dhe Evropë është ndërmarrë si pjesë e një strategjie të qëllimshme të MNEs për të ruajtur ose avancuar pozicionet globale tyre konkurruese . Përderisa, gjithashtu, si integrimi ekonomik rrit midis firmave rivalitetin, dhe redukton kostot e transaksionit të angazhohen në ndërkufitare M & As, ajo mund të çojë në një ndryshim në pronësi të firmave, pa pasur ndonjë ndryshim në vendndodhjen e prodhimit ose të tregtimit modelet.

7. Konkluzionet

The preparation of this chapter has been similar to doing a difficult jigsaë puzzle ëith many pieces missing! Only very faintly and imperfectly is one able to see the full picture. Ëe have used most of the statistical evidence at our disposal to examine changes in the extent and pattern of extra- and intra-FDI in the EC (or Ëestern Europe) since the early 1980s. That part of the jigsaë is reasonably clear. FDI in the EC has risen faster than in most other parts of the ëorld (save for Japanese FDI in parts of East Asia); but there is little reason to suppose that this has been at the expense of non-EC FDI.

Ëithin the EC, there have been some discernible changes, both in the industrial structure and in the geography of economic activity. Of the former, the relative groëth of FDI in knoëledge-intensive activities is, perhaps, the most significant trend—although this is by no means confined to Europe. Of

the latter, the access of Greece, Portugal, and Spain—and particularly Spain—has led to a modest decentralization of other than the most technology- and information-intensive activities from the six core EC countries.

Përgatitja e këtij kapitulli ka qenë e ngjashme me duke bërë një mister të vështirë bashkim pjesësh figurës me shumë copa të humbura! Vetëm shumë e dobët dhe joperfekte është një gjendje për të parë tablo të plotë. Ne kemi përdorur shumicën e dëshmive statistikore në dispozicion për të shqyrtuar ndryshimet në atë masë dhe model të IHD-ve ekstra-KE dhe intra- KE (apo Evropën Perëndimore) që nga fillimi i viteve 1980. Kjo pjesë e bashkimit të pjeëve të figurës ka një arsyeshmëri të qartë. IHd-të në KE janë rritur më shpejt se sa në pjesët e tjera të botës (të ruajtur për IHD-të japoneze në pjesë të Azisë Lindore); por ka pak arsye për të supozuar se ky ka qenë në kurriz të IHD-ve jasht-KE..

Në kuadër të KE-së, ka pasur disa ndryshime të dukshme, si në strukturën industriale dhe në gjeografinë e aktivitetit ekonomik. Nga njohuritë paraprake rritja relative e IHD-ve në aktivitetet e njohurive intensive është, ndoshta trend - ndonëse më e rëndësishme jo në asnjë mënyrë të izoluar në Evropë.

Aderimet e Greqisë, Portugalisëdhe Spanjsë, dhe veçanërisht Spanjë ka çuar në një decentralizim modest sidomos në aktivitetet më në teknologji dhe informatikë intensive nga 6 vendet kryesore të KE-së.

Analiza jonë gjithashtu konfirmon se rritja eIHD-ve Japoneze intra-KE ka tejkaluar ato të SHBA gjatë dekadës së fundit apo më shumë. Megjithatë, ndërsa përqindja e mallrave të eksportuara nga filialet amerikane në KE ka mbetur pothuajse i njëjtë që nga 1982, forma të tjera të tregtisë intra-KE, duke përfshirë edhe atë të firmave multinacionale evropiane, janë rritur me shumë shpejtësi. Duke u përpjekur për të izoluar rëndësinë e shpjegimit të mundshëm për këto ngjarje, jemi përballur me problemet më sfiduese konceptuale dhe të dhënave; dhe konkluzionet tona duhet të jetë jashtëzakonisht tentativë. Megjithatë, do të bëhen pesë analiza:

1. Derisa rajonalizimi dhe globalizimi janë koncepte të dallueshme hapësinore, është e vështirë për të kuptuar se si globalizimi mund të ketë pasur pasojat që ka në Evropë nëse programi IMP (apo diçka ngjashëm) nuk kishte ardhur ndodhur. Kjo është veçanërisht rasti në sektorë të cilat janë më të ndërkombëtarizuar, edhe pse, ajo është me vlerë duke kujtuar se edhe më të orientuar globalisht KM (ndermarrje multinacionale) të priren për të praktikuar në rajone, në vend se në globale të R & D (hulumtim dhe zhvillim) dhe strategjitë e prodhimit (UNCTAD 19.936; Rugman 2000).

2. Pothuajse të gjitha studimet e shqyrtuara në këtë kapitull tregojnëse ndikimi kryesor dinamik i IMP mbi flukset e IHD-ve ka qenë përmes efekteve të saj mbi variablat e tjerë që ndikojnë në IHD-dhe dukshëm të madhësisë së tregut, nivelet e të ardhurave, strukturën e aktivitetit ekonomik , dhe ekonomite aglomerate.

Ndër të tjera, kjo e bën shumë të vështirë-dhe, në të vërtetë, për të konsideruar IMP (ose një pro për të mgjashme) si një variabël-me përjashtim të pavarur, ndoshta, në vitet menjëherë pas 1985, kur IHD u ndikua më shumë nga pritjet e rezultateve të programit. Por, madje e konsideruar IMP si një variabël e pavarur, pak studime-duke përfshirë edhe disa të reja të paraqitura në këtë kapitull, të gjithë përgjithësisht pajtohen se ajo ka nxitur IHD-të extra-KE ose intra-KE.

3. Duket qartë se efektet e IMP janë specifike për sektorin, dhe ka disa prova që, siç supozohej nga tregtia dhe teoria e IHD-ve ekstra-KE është rritur shumë më ndjeshëm në të sesa në sektorët jo-sensitive që nga fillim 198-ta dhe po aq e rëndësishme, më shumë në këto sektorë sesa diku tjetër në botën e zhvilluar. Studimi Pain dhe Lansbury gjithashtu tregon se brenda IMP, IHD-të në Mbretërinë e Bashkuar dhe Gjermani në të dyja vendet e KE do të kishin qenë më pak-dhe veçanërisht kështu në disa prej sektorëve më të ndjeshëm, p.sh. financat dhe sigurimet.

4. Janë shqyrtuar vlefshmëritë e disa propozimeve që dalin nga tregtia dhe teoria e IHD-ve. Së pari, ajo ka treguar se ka vetëm dëshmi të kufizuara që përqendrimi gjeografik i aktivitetit ekonomik është rritur, madje edhe në sektorët që përfitojnë në masë të konsiderueshme nga ekonima e shkallës. Në të njëjtën kohë, aktivtietet mevlerë më të lartë, p.sh. aktivtetet në Novacione, kanë mbetur aq shumë të ngulitur në vendet kryesore, ndërkohë që tregjet për produktet janë rritur ndjeshëm, është dëshmi e tërhequr fuqinë e vazhdueshme të ekonomive të grumbullimit në këto sektorë. Në përputhje me parashikimet e teorisë neoklasike të tregtisë, IMP mund të ketë ndihmuar burimeve me bazë dhe / ose aktivitete me vlerë të ulët, dhe, pjesërisht, kjo është e dokumentuar nga struktura ndryshimin e IHD-ve intra-KE dhe tregtisë.

5. Një pjesë e konsiderueshme e IHD-ve ekstra-KE dhe intra-KE në KE që nga mesi i viteve 1980 e ka marrë formën e M & As ; dhe pjesë e arsyes për këtë ka qenë për të marrë asetet strategjike për të çuar përpara knkurrencëns rajonale dhe / ose globale të firmës blerëse. Edhe pse M&As të tilla dhe sa janë në thelb një fenomen global (Ëalter 1993), ato që përfshijnë firmat e KE-së si shitësit janë pa dyshim lehtësuar nga IMP. Efekti i këtyre M & As në intra-KE lokacioni (krahasuar me pronësinë) e aktivitetit ekonomik është i paqartë; por, në shumicën e rasteve, ka pasur disa ristrukturime të aktivitetit të firmës së përfituese; dhe kjo, si dhe ndihmuese dalluese dhe eksport politikat e firmave të marrjes mund të ndikojë të dyja IHD-të si tregtia e IHD-ve intra-KE dhe ekstra-KE.

Vëzhgimi ynë përfundimtar është se, ndërsa për disa sektorë dhe për disa investitorëve të huaj, efektet dinamike të programit IMP tashmë janë materalizuar kryesisht, për të tjerët-dhe veçanërisht për sektorët e shërbimit dhe për investitorët japonezë (dhe ndoshta disa evropianë) këto pasoja duhet ende të përpunohen. Është për të shpresuar se vitet e ardhshme do të na ndihmojë të përshtaten disa pjesë të rinj në bashkim pjesësh figure portretizuar efektet e IMP, edhe pse këto do të bëhet gjithnjë e më vështirë për të izoluar nga pasojat e integrimit monetar evropian dhe në thellimin e integrimit të Evropës.
Tema 7

Integrimi Regjional:

NAFTA dhe Ristrukturimi i Industrisë në Amerikën Veriore

Lorraine Eden and Antoine Monteils

1. 
   Parathënie
   

Ndërmarrjet Shumëkombëshe (NSHK) janë agjentë të ndryshimit në ekonominë globale: ato janë burimi më i madh i krijimit, transferimit dhe shpërndarjes së teknologjisë; me aktivitetet e tyre lidhin vendet së bashku në aspektin e prodhimit, tregtisë, dhe flukset e investimeve; dhe ato dominojnë shumicën e industrive në nivel kombëtar dhe ndërkombëtar. Gjatë njëzet viteve të fundit shumëkombëshet kanë ndryshuar strategjitë e tyre për investime dhe prodhim, duke u zhvendosur nga strategjitë vetjake të thjeshta (ku firma mëmë ka shpërndarë degë të veta, të projektuara për të shërbyer tregjeve lokale) në strategjitë e thjeshta e integrimit (duke zhvendosur fazat e punës intensive të prodhimit për vendet në zhvillim, p.sh. nën kontraktimi, duke përdorur zonat eksport-përpunim). Kohët e fundit, këto ndërmarrje kanë filluar të zhvillojnë strategji komplekse apo të thella integruese (racionalizimin e prodhimit mbi baza rajonale ose botërore, duke i integruar NSHK nëpër vende, duke rritur besimin në pasuritë e krijuara të tilla si cilësi e fuqisë punëtore dhe risive organizative) (UNCTC 1993).

Një faktor i rëndësishëm shkakor në zhvillimin e strategjive komplekse të integrimit ka qenë integrimi rajonal. Kur dy ose më shumë shtete kanë vendosur të krijojnë një zonë të tregtisë së lirë (ZTL), duke bërë eliminimin e barrierave tregtare në tregtinë brenda ZTL, ndryshimet në rregullat e politikës afektojnë zgjedhjen e NSHK-ve për vendndodhjen e fabrikës. Për shembull, në qoftë se barrierat tarifore kishin siguruar mbrojtje të hershme, tarifa e hedhur për investimet e huaja direkte (IHD) në mënyrë për të hyrë në një treg lokal, heqja e barrierave do të mund të çojë në mbylljen e fabrikave ose gjetje të zgjidhjeve më racionale. Duke pasur parasysh llojin e integrimit rajonal (cilat nga barrierat janë eliminuar dhe sa shpejt, shkalla e harmonizimit), ceteris paribus, ne argumentojmë se efektet e lokacionit do të ndryshojnë në varësi të motiveve që qëndrojnë pas vendimit për lokacionin e vendosjes së fabrikës (aktivitet për vlerën e shtuar) dhe natyra e firmës (i brendshëm, i huaj, vendas).

Dunning (1993), ka theksuar se ka katër motivet kryesore për të investuar në vendet e huaja: kërkimi i tregut, kërkimi i burimeve, kërkimi i efikasitetit, dhe kërkimi strategjik i IHD për pasuri. Duke u bazuar në listën Dunning për motivet e IHD, ne zhvillojmë një mikro qasje të vendosjes së fabrikës që fokusohet në aktivitetin e vlerës së shtuar që një fabrikë e huaj pritet të kryejë brenda grupit NSHK.

Duke përdorur analizën e vlerës-zinxhir, ne shqyrtojmë lidhjet mes motivimit të përgjithshëm të firmës për ngritjen e një fabrike brenda një ZTL, aktiviteti për shtimin e vlerës që duhet të kryhet nga fabrika, dhe vendimi për vendin e zgjedhur për fabrikën. Ne gjithashtu argumentojnë se pozita e firmës përball ZTL është kritike për të parashikuar zgjedhjen saj të vendndodhjes pasi të futet në ZTL. Nëse firma tashmë ka investime në vendet e tjera partnere të ZTL, reagimet e saj kanë shumë të ngjarë të jenë mjaft të ndryshme nga ato të një firme pa lidhje tregtare apo investimeve ndërrajonale. Mvarësisht nga lloji i firmës (i brendshëm, i jashtëm, të brendshëm) do të jetë e rëndësishme për të parashikuar përgjigjet e firmës kundrejt integrimit rajonal. Pjesa e parë e kapitullit zhvillon një kuadër teorik që ndërlidh motivin për vendndodhjen e fabrikës dhe karakteristikat e firmës ndaj strategjive të NSHK për vendndodhjen e fabrikës në një zonë të tregtisë së lirë.

Si një shembull i ndikimit të formimit të ZTL në vendosjen e fabrikave, ne shqyrtojmë integrimin rajonal në Amerikën e Veriut, ku marrëveshja e vitit 1989 mes Kanadasë dhe SHBA - Marrëveshja e Tregtisë së Lirë (CUSFTA) dhe në vitin 1994 Marrëveshja për Tregti të Lirë e Amerikës Veriore (NAFTA), kanë ulur barrierat për tregti dhe investime, duke e bërë të mundur dhe të nevojshme për firmat që të përshtaten me ndryshimet në politikat qeveritare. Procesi i integrimit rajonal në Amerikën e Veriut paraqet liberalizimin e tregtisë ndërrajonale jo vetëm në mallra, por edhe në shërbimet e biznesit dhe investimeve (Rugman dhe Gestrin 1993a, 1993ft; Globerman dhe Ëalker 1993; Hufbauer dhe Schott 1993; Eden 1994a; Lipsey, Schëanen, dhe Ëonnacott 1994). Përderisa këto barriera bien, NSHK-të kanë filluar të integrojnë vendimet e tyre të prodhimit ndërkombëtar në nivel rajonal. Strategji të tilla integrimi të thellë janë më të dukshme në industritë e automobilave dhe ato të konsumit elektronik, por janë në depërtim e sipër edhe në industritë e tjera.

Ne do shqyrtojmë ndikimet e integrimit rajonal mbi strategjitë e firmave për vendosje pas vitit 1989 në Amerikën e Veriut duke përdorur tre grupe të ndryshme të të dhënave. Së pari, të dhënat nga Raporti Botëror i Investimeve (UNCTAD 1998) tregon ndryshimet në stoqet e Amerikës së Veriut nga IHD të brendshme dhe të jashtme gjatë periudhës 1985-1997. Së dyti, të dhënat e aksioneve të dyanshme të IHD nga OECD (1997) tregojnë një pamje ndërrajonale dhe jashtë rajonit të Amerikës së Veriut në vitet 1989 dhe 1994. Së treti, duke përdorur SHBA të dhënat e IHD të mbrendshme për periudhën 1989-1994, ne mund të krahasojmë modelet e investimeve të firmave të brendshme (Kanada dhe Meksikë) me ato të firmave të jashtme (të gjithë të tjerët) në katër dimensione: kohën e IHD-ve, mënyrën e hyrjes, vendndodhjen e shtetit, dhe përzgjedhjen e industrisë. Që kur NAFTA hyri në fuqi më 1 janar 1994 të dhënat tona duhet parë si refleksion i Marrëveshjes për Tregti të Lirë mes Kanadasë dhe SHBA. Megjithatë, mund të shohim disa modele interesante në përgjigjet ndaj integrimit rajonal që sugjerojnë procesi i integrimit rajonal në Amerikën e Veriut është duke ndikuar në mënyrë të konsiderueshme vendimet për vendndosjen e fabrikave.

Kapitull është i organizuar si në vijim. Së pari, ne zhvillojmë një kornizë teorike për të parashikuar përgjigjet e vendndodhjes së NSHK-ve në një ZTL, në kuptimin e motivit për lokacionin e fabrikës dhe karakteristikave të firmave. Ne do aplikojnë modelin në rastin e Amerikës së Veriut për tregti të lirë. Në fund, ne do të japim disa prova mbi vendimet e vendndodhjes së NSHK-ve në Amerikën e Veriut përgjatë periudhës 1985-1997, duke shikuar modelet e IHD-ve brenda NAFTA-së dhe IHD të mbrendshme në SHBA, për të nxjerrë disa përfundime në lidhje me ndikimin e integrimit rajonal në vendndodhjen e firmave modele.

2. 
   Strategjitë e vendosjes së një fabrike në një Zonë të Tregtisë së Lirë
   

Sipas Dunning (1993), ka katër lloje kryesore të investimeve të huaja direkte: të kërkuarit e tregut, të kërkuarit e burimeve të reja, kërkimin e rritjes së efikasitetit, dhe IHD që kërkojnë asete strategjike. Në këtë seksion, ne zgjerohemi në shpjegimin e Dunning për IHD duke zhvilluar një mikro qasje për vendimin e lokacionit të fabrikave në një zonë të tregtisë së lirë (ZTL). Ne argumentojnë se vendimi për lokacion varet nga: (i) veprimtaria për shtimin e vlerës që një fabrikë e huaj pritet të kryej brenda grupit NSHK, dhe (ii) pozita e firmës para futjes së ZTL. Kur këto janë vendosur në kontekstin e avantazheve të vendndodhjes së vendeve anëtare të ZTL, së bashku me formularin e veçantë të zonës së tregtisë së lirë, ne mund të supozojmë se si firmat do të marrin vendimet e tyre të vendndodhjes në përgjigje të integrimit rajonal. Ne konceptojmë procesin si një prej goditjeve dhe përgjigjeve: futja në një zonë të tregtisë së lirë është një shok politik (p.sh. eliminimi i barrierave tarifore dhe jo-tarifore), për të cilat firmat janë adaptuar përmes një procesi afatshkurtër dhe afatgjatë. Ndryshimet në strategjitë e vendndodhjes janë një formë e reagimit ndaj shokut të integrimit rajonal.

Figura 7.1 paraqet modelin tonë të vendimmarrjes për lokacion të fabrikës në një zonë të tregtisë së lirë. Formimi i një ZTL është një shok politik me të cilën bizneset duhet përshtatur. Madhësia e shokut varet nga lloji (thellësia, gjerësia, shpejtësinë e fazës së reformës) të ZTL, të lidhjeve ekzistuese tregtare dhe investuese mes vendeve anëtare dhe jo-anëtare, dhe avantazhet e MTL të vendit dhe rajonit specifik. Duke pasur parasysh shokun nga ZTL, se si firmat përgjigjen varet nga (i) motivimi themelor të firmës për të investuar në rajon, (ii) aktiviteti aktual për vlerën e shtuar duke konsideruar vendndodhjen ose zhvendosjen brenda rajonit, dhe (iii) llojin e firmës që bën marrjen e vendimit për lokacionin. Çdo firmë, bazuar në perceptimin e saj të shokut nga politikat dhe qëllimeve të veta, zinxhirin e vlerës, dhe karakteristikat, duhet të vendos se ku fabrikat e saj janë më efikase dhe efektive të vendosura në kuadër të ZTL të re.

Vendimi vend nuk është vetëm 'Cili aktivitet që shton vlerë në cilin vend?', por gjithashtu përfshin marrjen e vendimeve mbi atë se nëse aktivitetet që shtojnë vlerë duhet të centralizohen apo shpërndahen nëpër rajon, dhe nëse disa aktivitete duhet të grupohen me firma të tjera (dhe nëse po, ku). Pasi që vendimi i vendndodhjes për në ZTL pritet të ndryshojnë me kalimin e kohës (p.sh. Dispozitat e ZTL janë të ndarë në faza, investimet e sektorit specifik dhe pasuritë fikse janë të kufizuara në afat të shkurtër), analiza jonë duhet të përfshij të dy kundërpërgjigjet afat shkurtra dhe afatgjata të vendndodhjes ndaj formimit të një zone të tregtisë së lirë. Shqyrtojmë modelin e mëposhtëm.

1.