Hyrje Ndryshimi i skenarit të ekonomisë botërore 2

H. Peter Gray dhe Jokn H. Dunning

Hyrje

Asetet e krijuara ja asete pronësore ekzistenca e të cilave është rezultat i investimeve të meparshme të firmave. Në tri dekadat e fundit e ketejë, për keto asete ka gjithnjë e me teper njohuri bazike dhe levizje pertej kufijve nacional.Ato tani kanë form bazike për shum investime të huaja direkte dhe kryqezim i tërthort i strategjive të aleancave.Mobiliteti (levizeshmeria) rishtazi ka përmiresuar tekniken në rajonet me me kosto të larta ekonomike, marrveshjet tregtare bënë që asetet e paprekëshme të përcaktohen dhe vendosen lirëshëm.Si rezultat i njohurive intensive të faktoreve të prodhimit dhe perparimit të teknologjisë, u rrit vendosja ekonomike e regjioneve ballëpërballë njëri-tjetrit, u krijuan rregullime dhe levizëshmeria e aseteve kërkon hapesirat dhe rajonet më profitabile. Levizëshmeria e aseteve të krijuara është rritur nga përmirësimet e aftesive menaxheriale dhe komunikimet , gjithashtu nga liberalizimi me i madhe i tregjeve per te dyja edhe inputet edhe produktin (outputet). Mobiliteti gjithashtu beri që firmat të ndryshojnë perspektivat dhe strategjit e tyre, nga qëndrimi në poziten e vetme të një firme, pranuan efektet e konkurrences sepse për produktet e tyre finale u nevojiten të bashkëpunojne me firmat e tjera në tregjet e produkteve.Krijuesit e politikave ne regjione duhet të kene njohuri të shumta të cilat ju nevoiten për zbatimin e politikave të reja dhe lehtesimin në mënyrë që të rritet presporiteti dhe mirëqënia. Njëkohesisht mobiliteti i njohurive-intenzive të aseteve krijuan nevojen që nga faktoret jo mobil me kosto të ult në vëndë regjione të krijohen asete që janë tërheqëse për regjione. Politika ekonomike ne vendet e industrializuara me kosto të larta mund të ngjallë reagime për ndryshime financiare dhe intelektuale të aseteve.Hapesira e re e krijimit të aseteve erdhi njëkohesisht si renie massive e produkteve si rezultat i sistemit të vjeter të menaxhimit, kështu që do të bëhet një rialokim gjeografik i resurseve Brenda vendeve të njohura nderkombëtarisht. Rialokimi valutat, unifikimi Brenda vendeve dhe nënregjioneve mund të parasheh që asetet të levizin në ato mikroregjione të cilat nuk kanë levizshmeri të aseteve, një balancim i tillë do të ishte shum ekonomik. Kjo ka ndikime të rënesishme në shprendarjen në të ardhmen Brenda makroregjioneve subject it ë cilave është dalja jashtë e aseteve. Njëjtë do të zbatohet mes vendeve dhe regjioneve përbërese të tyre, shumë e rendesishme në këtë process hapsinor të rialokimit janë mbledhja e regjioneve në aktivitete të cilat janë të afta të gjenerojnë ekonomit Marshaliane dhe neoMarshaliane. Mungesa e eksternaliteteve të tilla në regjionet e tjera mund te qregullon imputet jo mobile me kosto të ulet. Pritshmeria është e vogel që analizat e abstrakteve do të japin disa ndikime si do të shprendahen në fund aktivitetet. Si e tillë shprendarja do të varet në shpejtesin e thellimit në njohurit-intenzive, rritja e lehtesive në mobilitetin e aseteve të krijuara, dhe aftesin e regjioneve subnacionale relativisht të pajisura me asete jo mobile, përmiresime deri në kualitetin e duhur dhe njëkohesisht zhvillimi i zevendesuesve. Paragrafi 2 vë në pahë krijimin e blloqeve, definime dhe supozimet e nevojshme bihevioriste për krijimin e objektivave instrumenteve modelit të politikave ekonomike për mikroregjione, të cilat shtjellohen në paragrafin 3 dhe 4, paragrafi 5 do të adresoj komplikimet që linden nga njohurit e mundesive që një objektiv i thjeshtë për rritjen e produktit për kokë banori të regjioneve mund të jete jo adekuat dhe kjo vë në pyetje shprendarjen dhe kualitetin e jetes, gjithashtu është relevante. Ky paragraph përmban mundesin e ekzistences së rrethit vicioz dhe kerkimit midis qeverive të regjoneve për terheqjen dhe levizjen e resurseve. Paragrafi 6 adreson hipotezat që fuqia e politikave regjionale pakesohet me shkallë që secilet investim potencial ti kerkohet projekti-specifik që të prezantohet në regjionet rritese.Kjo vë bazen për hipotezen dytesore që shumica e njohurive-intenzive të projektit më pak premtues janë politikat e pergjitheshme të regjioneve dhe nxitjet për të ndikuar në ato lokacione.Kjo hipoteza e dyte bazohet në sistemin capitalist të njohurive dhe rritje e prirjeve të korporatave të medha te aranzhohen në aleanca strategjike, me konkurentet e tyre, furnizuesit apo konsumatoret.Paragrafi i 7 adreson udhezime rreth dinamikes se ekonomive regjionale të grumbulluara, të trasheguara nga koha kur njohurit-intenzive dhe asetet e krijuara ishin me pak të rendesishme dhe më pak të lehta për mobilitetin.Perfundimi përmbledh argumentet e paragrafit.

3. Krijimi i Blloqeve

Në ndonje analiz që përfshihet krijimi i politikave, emertimi duhet të jetë i perpikt.Ky kapitull shton analizat e thella të referencave të politikave të dala nga bashkimi europian (BE) dhe sistemi federal i SHBA-ve: mikroregjione keto qe i perfshin të gjitha nivelet. Mikroregjioni i cili është në focus të vëmëndjes sonë shihet si ‘’nenkombëtare’’ pjesë që përfshihet Brenda shtetit, ose një regjion i vogel ne SHBA, apo diqka me e vogel sesa kombet antare të BE-së. Kjo shtrese ka një karakteristik ndermjëtesuese në BE ngase BE pranon të ekzistoj ndermjetsimi në mes makro dhe mikroregjioneve. Në temra të përgjithshem shtresa ndermjetsuese ka mundësi të konsiderohet pak e rendesishme në politikat regjionale të SHBA.Politka ekonomike mund të formohet vetem nga bashkimet të cilat ekan kompetencen e tatimeve (te gjenerojn te ardhura), të gjëjne insentiva financiare me iniciativen e autoriteteve legale dhe të zbatojn shum lloje të veprimtarive dhe krijimeve, dobishmeris dhe shprendarjen gjeografike të resurseve. Definitivisht makrorgjionet kan autoritet politik të tillë, natyr dhe shtrierje që krijon dallime mes njerit dhe tjetrit regjion. Ështe gjithashtu e nevojshme të identifikojme mikroregjionet që kanë nevoj dhe competence të zbatojne politika të detyruara nga veprimet dhe institucionet e shteteve kombetare dhe autoriteti e makroregjioneve. Është e mundeshme të kuptojmë nënmikroregjionet dhe qytetet përbërese të tyre si dhe regjionet sa me afer tyre. ‘’regjione’’ te tilla mund te ken resurse dhe aftesi me te cilat mund të zbatojm politika makroregjionale, insentiva per mjete financiare me gjase nga grantet e qeverive kombetare ose makroregjionale, por lirija e manovrimit të tyre konsiderohet me e vogel sesa e mikroregjioneve dhe eshte pothuajse e nevojshem të kufizohet në nxitje e projektit specific. Për synimet tona të menjehereshme, ne do të marrim objektivat e politikave ekonomike regjionale per te rritur brutoproduktin regjional për koke banori në të ardhmen. Politika e tille ka dy dimensione. E para është rritja e konkurrences dhe profitabilitetit në ato hapesira me ato aktivitete me mobile të cilat janë të vendosura Brenda regjioneve. E dyta është për te terhequr (ose mbrojtur) investimet mobile të cilat sebashku me asetet fikse Brenda regjioneve, do te japin terma të gjete te avantazheve krahasuese të regjioneve në aktivitete me njohuri intensive, të larta të kenaqeshme. Dy synimet qe mbulojne pjeserisht njeratjetren janë ‘’biznesi-miqesor’’ dhe permbushet nga ato dy po porta (Gray 1995). Megjithate, ky dualizem sakaq ngreh nje pyetje të rendesishme në qoftë se masat janë të përgjithshem (rreth bordit drejtues), jo diskriminuese, ose të jene aplikuar në projkete specifike, firme specifike apo industry specifike-bazike. Dualiteti i mundesive të dhëna për rritjen e brutoproduktit pr kokëbanori, nuk është befasues që dy llojet e politikave janë të nevojshmë nën kushte të sigurta (zbatimi i politikes te nevoitet sebashku per autoritete e mikro dhe makroregjioneve). Perqendrimi kryesor i politikave regjionale qe i drejton inovacionet ekonomike, është në aktivitetet e njohurive-intenzive mobile në hapesirat, të cilat kur kombinohen resurset locale Brenda kufijeve të regjionit, janë në gjëndje të gjenerojnë kuazirenta për ate regjion. Këtë ato mund ta bejne nga rritja e kapaciteteve teknologjike, dhe nivelet e aftesive ne regjione si dhe nga perfitimi i kuzirentave ne ekonomin e tyre.Shum here krijuesit dhe zotruesit e njohurive intensive të aseteve operojne në një botë potencialisht me koknurrenc të ashper dhe pasiguri të plotë (Aharoni 1993). Ashpersia e konkurrences merret nga ndervareis ames cmimeve te portofoliove ne firma, nga pronat teknologjike, asetet e krijuara, percaktimi i aseteve portofolio, dhe gjithashtu nga cmimi dhe shpejtesia e permiresimit dhe ketyre portfoliove te njejta te pushtuara nga konkurentet local ne regjionet tjera (Gray 1996). Është një dimensionalitet i mash i konkurrences me theks ne eficience, në të cilen menaxheret mund të krijojnë dhe alokojnë llojet e ndryëshme të aseteve që e rrisin rëndësin e interpretimeve të Shumperit (Gray 1999). Globalizimi i tregjeve kishte konkurrenc të kenaqëshme mes shum pjestareve, dhe avantazh nga permiresimi i kualifikimeve të cilitdo pronar apo aseteve locale. Pak ose mundesin jo shum e madhe për të lënë asetet me vlere të perbashket në një ‘’vend-shtepi’’ jo eficiente. Shkrimtaret paraprak, nejri nga autoret e ketij kapitulli, (DUNNIN 1993-93) ka vertetuar se qeverit kombetare te regjioneve janë duke terhequr investime mobile në kufijt e tyre, se pari duhet pranojme ndihmen që të krijojme një derges të resurseve jomobile dhe jo të imitueshme, si dhe mundesit të cilat janë sepaku mbeshtetje e ndihmes për ndermarrjet e tilla sikurse regjionet e tjera që synojnë këtë investime të njëjta. Modeli i politikes regjionale që zhvillohet në kapitullin tre do të preke termat e një regjioi mikprites duke synuar rritjen e vleres prezente për kapita GRD nga terheqja ose ruajtja e llojit të mobilitetit te drejt të aseteve të paprekshme. Kështu nxitjet (te përgjithse ose projketet specifike) shihet si fitim pozitiv rikthyes i ekonomis kolektive, ne mbishpenzimet e bera, megjithate në periudhat afatshkurtera, shpejtesia e rikthimit në sektorin qeveritat mund të mos jet pozitive. Në një regjion që punohet me të gjitha kapacitete, investimet e reja me mbeshtetje të latë në teknologjin e poseduar mund të kerkoj që njesit tjera productive te hiqen dhe transferohen në një regjion jo mi rte zhvilluar. Megjithate, pranohet se qeverit mund te kene nevojë për ofert financiare dhe nxit që të terhiqen aktivitetet te reja ose të mbajn aktivitetin ekzistues në mikroregjione të hapura, dhe shum mundesi reale midis qeverive, të dyjat në nivelin kombetar dhe nenkombetar. Nxitjet mund të jene të financuara ose të pa financuara (imuniteti nga kerkimet e sigurta bihevioriste, i mundur në ekonomi miqesore, dhe keto lidheshmeri të kualitetit të jetes) dhe mund të përmbajne ‘’nxitje-negative’’ të tilla si performance e nxitjeve.( Gray dhe Ëalter 1993, UNCTAD 1996). Kufijt politik dhe ekonomik te mikroregjionit lejojnë që korrespodenca mes tyre të sjelle konfrontime. Mikroregjioni politik ka mospajtime rreth sovranitetit dhe qofte mund te identifikohet si arene ose hapesire e cila është nën juridiksionin e qeveris makroregjionale, ose një kultur e vacant, pjeserisht autonomi regjionale e një kombi (Skocia ose Irlanda Veriore ne UK ose federate e Portorikos në SHBA). Koncepti i ekonomis se mikroregjioneve ka qënë shum mir e pershkruar dhe analizuar nga disa gjeograf-ekonomist të shquar Storper dhe Skot 1995-98.Ata ishin të pajtimit se kufijt e hapesires ekonomike janë të definuar nga nevoja për përputhje të operacioneve. Në shum terma të pergjitheshme komplekse substanciale me i madh, parragullsit, pasiguria, parashikimet dhe mos kodifikimi i transaksioneve, qeshtja me esenciale e tyre eshte ndjeshmeria e distances gjeografike. Ketu cilesi kryesojn disa aktivitete dhe pjeserisht njohurit-intenzive te aktiviteteve janë të rëndesishme për grumbullimet ekonomike të hapesirave, ose grumbullimet e ekonomive, natyren dhe knaqesit e te cilave ekzaminohen ne disa detaje nga autor të shquar në këtë vellim. Politika mikroregjionale mund te jete e kenaqeshme per nenekonomit e shquara mikroregjionale. Disa nga etnitetet e nevojshme te kesaj hapesire si pershembull bizneset rajonale, grupet shkencore do te gjenerojn nje grummbull te aktiviteteve relative, te cilat ofrojn si shkembimet e njohurive dhe eksperienca te mesimeve, dhe disponueshmeri ten je grumbulli te specifikave të infrastructures. Grumbullimi i aktiviteteve relative mund të formojnë tipare të rendesishme të politikes mikroregjionale.Mikroregjioni ekonomik mund të identifikohet gjithahtu nga ndihmat me te holla të sigurta të përbashketa.

4.