İ : 11 30. ZİYa hurşİt bey (Lazistan) En çok Encü­

---

İ : 111 30 . 9 

ZİYA HURŞİT BEY (Lazistan) — En çok Encü­

mende uğraşan bendim. Encümen azalan söylesinler. 

Şimdi burada muhakeme mi edeceğiz. Sen kendinden 

bahset. 

MAHZAR  M Ü F İ T BEY (Hakkâri) — O ba^ka 

mesele; tekrar ediyorum efendim; Ziya Hurşit Bey 

biraderimiz şimdi burada buyurdular ki teşrinievvel­

den itibaren 100 lira harcirah verilmesine taraftar 

değilim buyurdular. Böyle değil mi? (Evet sadaları) 

Encümende teşrinievvelden itibaren verilmesini hara­

retle müdafaa eden ve burada da imzası bulunan Zi­

ya Hurşit Beydir. (Handeler) 

HASAN BEY (Trabzon) — Efendim; müzakere 

harcirah meselesi üzerine cereyan ediyor. Bendeniz 

zannediyorum ki meseleyi salim bir tarzda halletme­

nin yegâne çaresi harcirah ahkâmına müstenit olan 

esasatı tespit etmektir. Bir kere şunu arz etmek iste­

rim ki bizim ahkâmı maliyemizde, mevzuatı kanuni-

yemizde mezuniyet ile harcirahın imtizaç ettiği vaki 

değil. Bunun biz geçenlerde bir istisnasını yaptık. İ 

Tebdili havaya muhtaç zabitana Müdafaa Milliye ! 

Vekâletinin bir teklifi üzerine bir maddei kanuniye ] 

ile harcirah kabul ettik. Bendeniz bunu pek hatalı gö- I 

rüyorum. Çünki tebdili havaya muhtaç zabitanı ma- j 

hallere göndermek için Müdafaai Milliye Vekâleti , 

onları harcirah kanunundan geçirmekten müstağni \ 

olabilir. Pekâlâ nakliyat kabilinden nasıl ki mecruh ' 

zabitan ve efradı tedavi ve mahallerine nakledinceye 1 

i 

kadar sarfiyat yapabiliyorsa tebdili havaya muhtaç • 

zabitanı da gidecekleri yere kadar nakliyat tedbirin- j 

den icra ederdi ve kanuna muhalif olmazdı. Mezuni- ; 

yet hakkında bu veçhile ahkâm yapılmadı. Tebdili j 

havaya gidecek zabitan için mezuniyet verilerek har- ı 

cirah esası kabul edildi. Meclisi Âlinize hatırlatırım ; 

ki. böyle bir takrir vaktiyle Enver Paşa tarafından i 

Meclisi Mebusana sevk edilmiş, fakat bir çok müda- • 

faaya rağmen bilhassa Muvazenei Maliye Encümeni- i 

nin müdafaası karşısında lâyihayı geri almaya veya- . 

hut yırtmaya mecbur olmuştu. Hülâsa bizim ahkâmı ! 

kanuniyemiz harcirah ile mezuniyeti imtizaç ettiremez. î 

Eskiden mebuslara senede bir defa gelip gitmeleri • 

için dört bin kuruş üzerinden harcirah verirlerdi. Çün- i 

kü o zaman devrei teşriiye senede dört ay idi. Dört i 

ay bittikten sonra her mebusu Meclis açılınca vazife-

 ! 

sine kadar getirmek, Meclis kapanınca dairei intiha- • 

biyesine; evine kadar iade etmek tabiî bir vazife idi. 

Bunun için kabul edilmiş bir harcirahtır. O zaman 

verilen harcirah mezuniyet harcirahı manasında de-

 : 

ğildir. ! 

. 1338 C : 2 

MUSTAFA DURAK BEY (Erzurum) — Bu me­

zuniyetler gayri tabiî midir? 

HASAN BEY (Devamla) — Müsaade buyurun 

efendim, fikrimi iyi izah edebilenlerdenim. Yani eski 

zamanlarda da verilen harcirah, mezuniyetle harcirah 

verilir mahiyette değil; muvakkat zamanlar için içti­

ma ettiğinden mebusları toplamak için, kapandığı 

vaktiyle de mebusları dairei intihabiyelerine kadar 

göndermek için bir vazife şeklinde, bir hizmeti umu­

miye şeklinde cereyan ettiği için harcirah verilirdi. 

Vakta ki senede dört ay, altı ay içtima etmek şekli 

burada zail oldu, Meclisin, Büyük Millet Meclisinin 

içtimai müstemir oldu, mütemadiyen burada içtima 

etmek lâzımgeldi. O vakit de her mebusun gerek hu-

susatı zatiyesi için ve gerek dairei intihabiyesine mü­

teallik hususatı teşriiyesi için memleketlerine kadar 

gitmek mecburiyeti hasıl oldu. Yine bizim verdiğimiz 

harcirah, mezuniyet alan mebusa mezuniyet aldığı 

için değil, nisabı müzakere kanununun 7 nci madde­

sindeki sarahata tevfikan dört bin kuruş üzerinden 

bir mebusa senede bir defa dairei intihabiyesine ka­

dar avdet ve azime harcirahı kabul ettik. Demek ki 

Meclisi müstemir yapmakla beraber vazaifi teşriiye-

leri icabı dairei intihabiyeleriyle temasını muhafaza 

etmek mecburiyetini nazarı itibara alarak sarahaten 

nisabı müzakere kanununun bir maddesiyle yine har­

cirahı kabul ettik. Ve miktarını da tespit etmek üzere 

şimdi nisabı müzakere kanununun 7 nci maddesinden 

başka mebusanı kiramın ancak Büyük Millet Mec­

lisinin azayı kiramının harcirahı için başka bir mad­

de yoktur. O maddede diyor ki; dört bin kuruş üze­

rinden senede bir defaya mahsus olmak üzere avdet 

ve azimet harcirahı verilir diyor. Dairei intihabiye 

kaydına gelince; öyle bir madde yok efendim. 

NURİ BEY (Bolu) — Var efendim. 

HASAN BEY (Devamla) — Nisabı müzakere 

kanununda biz tahsisatı tefrik

 edip.de

 1337 senesinde 

tahsisatı 200 liraya çıkardığımız zaman ve üç ay me­

zuniyeti kabul ederek gidiş ve geliş için geçecek müd­

detin haricinde, üç ay zarfında nisabı müzakere ka­

nununda nısıf tahsisat kabul ettiğimiz bir madde var­

dır. Nisabı müzakere kanununun 6 nci ve sekizinci 

maddeleri yerine kaim olarak iki madde kabul ettik. 

Ne diyor; onda dairei intihabiyelerine azimet ve av­

det için yolda geçecek zaman müstesna olmak üzere 

nısıf tahsisat veriyor. Demek ki nısıf tahsisatı almak 

mezuniyeti zarfında nısıf tahsisata kesbi istihkak et­

mek, dairei intihabiye ile mukayyettir. Dairei intiha­

biyesine mezunen gitmiyen aza, nısıf tahsisata da 

müstehak değildir. (Bravo sesleri) Kanun gayet sarih-

— 845 —