I c I l d Qədim dövr Prof. Dr
Yüklə 112 Kb. Pdf görüntüsü
|
dım , gündüz oturm adım , k İ ç İ k qardaşım Kül tig in ilə, İ k İ şad ilə əl- dən düşüncəyədəK çalışıb vuru şd u m . Dövlət qurarKən birləşən xalqa zülm etm ədim . Mən özüm xaqan olduğum a görə ...h ə r yerə səpələn- m iş xalq əldən düşm üş halda, piyada, yalm yenə gəldi. Xalqı yÜKSƏİ- dəK deyə şim ala oğuz xalqm a qarşı, şərqə Kitan, ta tab ı xalqına qar- şı, cənuba Tabğaça qarşı böyÜK qoşunla on İ k İ dəfə yürüş etdim ... döyüşdüm . Ondan sonra ta n rı bu y u rd u ğ u , bəxtim olduğu üçün, qis- m ətim olduğu üçün öləsi xalqı d iriltd im , yalm xalqı donlu, Kasıb xalqı varlı etdim , az xalqı çox etdim . Sədaqətli xaqanlıqlara yaxşılıq etdim . Dörd tərəfdəKİ xalqı bütünlÜKİə tabe etdim , yağısız etdim , bütünlÜKİə mənə tabe oldu. X idm ət edərəK bu qədər qanun qoyub Kİ- ç İ k qardaşım K ül tig in özü v ə fa t etdi. A tam xaqan v əfat etdİKdə Kİ- ç İ k qardaşım Kül tig in yeddi yaşda qaldı. On yaşda olanda Hum ay təK anam x a tu n u n şərəfinə k İ ç İ k qardaşım Kül tig in igid adı qazan- dı. On altı yaşm da əmim xaqanm dövlətini, qanununu beləcə qoru- du: altı ta y fa lı Soğdaya q arşı qoşun çəKdim, tabe etdİK. Tabğaç, On tutuK əlli m in qoşunla gəldi... döyüşdÜK. Kül tig in piyada hücum et- di. On tutuK yorçusunu y araq lı tu td u , yaraqlı da xaqana təqdim et- di. O qoşunu orada məhv etdİK. Iyirm i bir yaşm da Çaça sənünlə dö- yüşdÜK. Əvvəlcə TadiKin çorın boz a tın ı minib hücum etdi, o a t ora- d a... öldü. İKİnci dəfə Işbara Y am tarm boz a tm ı m inib hücum etdi, o a t orada öldü. Üçüncü dəfə Yegin Silig bəyin yəhərli Kəhər atm ı m inib hücum etdi, o at orada öldü. Y arağm a, zirehinə yüzdən a rtıq ox dəym işdi: üzünə, başm a b iri də dəymədi. ...H ücum etdiyini, türK bəyləri, ham ısm ı bilirsiniz. 0 qoşunu orada yox etdİK. Ondan sonra Y er BayırKu sərKərdəsi Ulu IrKİn ya- ğı oldu. Onu dağıdıb Türgi Y arğun gölündə məğlub etdİK. Ulu İrKİn azacıq döyüşçü ilə qaçıb getdi. Kül tig in iyirm i a ltı... yaşm da olan- da q ırğ ızlara qarşı qoşun çəKdİK. Süngü batım ı qarı yarıb Kögmən orm anı ü zü y u x a rı yürüyüb qırğız xalqm ı yuxuda basdıq... X aqanı ilə Sona orm anm da döyüşdÜK. Kül tig in BayırKunın ağ ayğırm ı mi- nib hücum a Keçdi, b ir döyüşçünü oxla vurdu, İ k İ döyüşçünü təqib edərəK sancdı. O döyüşdə BayırKunun ağ ayğırm m budu sm dı. Qır- ğız xaqanm ı öldürdÜK, öİKƏsini aldıq. O ili türK eşlərə qarşı A ltu n or- m anı ü zü y u x arı qalxıb, İrtış çaym ı KeçərəK yürüdÜK. TürKeş xalqı- nı yuxuda basdıq. TürKeş xaqanm ın qoşunu Bolçuda od Kİmi, tu fa n Kİmi gəldi, döyüşdÜK. Kül tig in Başğu boz a tı m inib hücum etdi. Başğu boz... tu td u rd u . İKİsini özü aldırdı. Onda yenə qoşuna girib türK eş xaqanm m buyruqçusu Az tutuKU əli ilə tu td u . Xaqanı orada öldürdÜK, öİKƏSini aldıq. Qara türKeş xalqı tam am ilə tabe oldu. 0 xalqı Tabarda yerləşdirdİK. Yenə yürüyüb SoğdaK xalqm ı qaydaya salaq deyə İnci çaym ı KeçərəK DəmirqapıyadəK qoşun çəKdİK. Ondan sonra qara türK eş xalqı yağı olmuş Kenərəslərə tə rə f getdi. Bizim qo- şunun a tla rı arıq , azuqəsi yox idi. Pis ad am lar... İgid döyüşçülər bizə hücum etm iş idi. Belə bir v ax td a peşman olub Kül tig in i azacıq döyüşçü ilə ayırıb göndərdİK. Ulu döyüş dö- yüşmüş. Alp Şalçınm ağ atm ı m inib hücum etm iş, qara türKeş xal- qmı orada öldürm iş. Yenə yürüyüb... ...ilə, K uşu tutuK ilə döyüşm üş, əsgərlərini bütünlÜKİə öldür- müş, evini, m al-dövlətini... bütünlÜKİə gətirm iş. Kül tig in iyirm i yeddi yaşm da İKən Karluq xalqı azad, sərbəst İKən yağı oldu. Müqəd- dəs Tamağ başm da döyüşdÜK. Kül tig in o döyüşdə otuz yaşm da idi. Alp Şalçınm ağ atın ı mi- nib hücum etd i, İ k İ döyüşçünü təqib edərəK sancdı. KarluKu məhv edib aldıq. Az xalqı yağı oldu. Qara göldə döyüşdÜK. K ül tig in otuz bir yaşm da idi. Alp Şalçınm a tm ı m inib hücum etdi, az eltəbərini tu td u , az xalqı orada yox oldu. Əmim xaqanm dövlətində iğtişaş ol- duqda, xaqan dövləti düşm ən olduqda izgil xalqı ilə döyüşdÜK. Kül tigin Alp Şalçınm ağ atm ı m inib hücum etdi. O at orada öldü. İzgil xalqı məhv oldu. Doqquz oğuz xalqı öz xalqım idi. Göylə yer qarış- dığı üçün onlar yağı oldular. B ir ildə beş yol döyüşdÜK. Əvvəlcə To- ğu şəhərində döyüşdÜK. Kül tig in Azm an a tı minib hücum etdi, altı döyüşçünü sancdı. Qoşun qarşılaşanda yeddinci döyüşçünü qılm cladı. İKİnci KuşlağaK- da edizlər ilə döyüşdÜK. Kül tig in Az Kəhərini m inib hücum edərəK bir döyüşçünü sancdı, doqquz döyüşçünü m ühasirədə nizədən Keçir- di. Ediz xalqı orada məhv oldu. Üçüncü dəfə B ol...nda döyüşdÜK. Kül tig in A zm an a tı minib hücum etdi, sancdı. Qoşunu qırdıq, ö I kə - sini aldıq. D ördüncü dəfə Çuş başında döyüşdÜK. TürK xalqı ayağı- nı qaçaraq qoydu, xain olası idi. Qabaqlayaraq gəlmiş qoşununu To- na tig in in dəfnində Kül tiqinlə m ühasirə edib öldürdÜK. Beşinci də- fə E zgənti K adazda oğuz ilə döyüşdÜK. Kül tig in Az Kəhərini m inib hücum etdi, İ k İ döyüşçünü sancdı, şəhərə girm ədi. 0 qoşunu orada məhv etdİK. M ağı K urğanda qışlayıb yazda oğuzlara qarşı qoşun çək - dİK. Kül tig in i evi m üdafiə etməK üçün qoyduq. Düşmən olan oğuz ordusu hücum etdi. Kül tig in ağ Öysüz a tm ı m inib doqquz döyüş- çünü sancdı, o rdanı verm ədi. A nam x atu n , başqa analarım , böyÜK bacılarım , gəlinlərim , xa- nım larım (bütün diriləriniz Kəniz olası idi, ölüləriniz y urdda, yolda yataraK qalası idi. Kül tig in olmasa idi, ham m ız öləsi idiniz. Kİ ç İ k Yüklə 112 Kb. Dostları ilə paylaş:
|