I c I l d Qədim dövr Prof. Dr



Yüklə 112 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə42/76
tarix09.03.2018
ölçüsü112 Kb.
#31028
1   ...   38   39   40   41   42   43   44   45   ...   76

Tərcüməsi:
T anrı  təK,  göylər  yaratm ış  türK  müdrİK  xaqanı  (olaraq  mənim) 
sözüm:  A tam   türK  müdrİK  (xaqan  ta x ta   oturduqda)  indİKİ...  igidlər, 
sədaqətli  doqquz  oğuz  igidləri,  m əşhur  bəyləri,  xalqı...  tünc  tanrısı- 
n ın   (buyuruğu,  ilə)  türK  xalqım n  üzərində  xaqan  oldum.  Mən  xaqan 
olduqda  öləcəyinə  Kədərlənən  türK bəyləri,  xalqı  öyünüb  sevinib  tox- 
tam ış  gözü  ilə  y ü x arı  (taxta)  baxdı.  T axta  özüm  otu ru b   dörd  tərəf- 
dəKİ  xalq  üçün  bunca  möhKəm  qanun  yaratdım .  Y uxarıda  mavi  göy- 
lə r...
On  yeddi  yaşm da  ta n q u tla ra   qarşı  qoşun  çəKdim.  Tanqut  xalqı- 
n ı  dağıtdım ,  oğlunu,  qız-gəlinini,  ilxısm ı,  v arm ı  onda aldım.  On 
s ə k -  
k İ z  
yaşım da  altı  vilayətli  soğdaKİara  qarşı  qoşun  çəKdim,  xalqı  da- 
ğıtdım .  Tabğaç  Onq  tutuK  əlli  minlİK  qoşunla  gəldi.  IduK  başda  dö- 
yüşdüm .  O  qoşunu  orada  m əhv  etdim .  İyirm i  yaşım da basm ıllar,  ıdı- 
Kut  mənim  qəbiləm,  xalqım  idi.  K arvanlar  göndərməyəcəK  deyə  qo- 
şu n   çəKdim...  tabe  etdim ,  çoxlu...  hərbi  qənim ət  gətirdim .  İyirm i 
İ k İ  
yaşm da  Tabğaça  qarşı  qoşun  çəKdim.  Çaça  senqünün  səKsən  min- 
İ İ k  
qoşunu  ilə  döyüşdüm .  Q oşununu  orada  m əhv  etdim .  İyirm i  altı 
yaşım da 
ç İ k  
xalqı  q ırğızlar  ilə  yağı  oldu.  Kem  çaym ı  KeçərəK  çİKİə- 
rə  qarşı  qoşun  çəKdim.  Örpəndə  döyüşdüm .  Q oşununu  nizədən  Keçir- 
dim .  Az  xalqm ı  məhv  etdim ,  aldım ,  tabe  etdim .  İyirm i  yeddi  yaşım- 
da  q ırğ ızlara  qarşı  qoşun  çəKdim.  Süngü  batım ı  qarı  sÖKÜb  Köqmən 
orm anm ı  ü zü y u x arı  yürüyüb  qırğız  xalqm ı  yuxuda  dağıtdım .  Xaqa- 
nı  ilə  Sonqa  orm anm da  döyüşdüm .  X aqanm ı  öldürdüm ,  öİKəsini  on- 
da  aldım.  O  ili  türKeşlərə  qarşı  A ltu n   orm anm ı  aşaraq,  İrtış  çaymı 
KeçərəK  yürüdüm .  TürKeş  xalqm ı  yuxuda basdım .  TürKeş  xaqanm m  
qoşunu  od  Kİmi,  su  Kİmi  gəldi.
Bolçuda  döyüşdüm .  X aqanm ı,  yabğusunu,  şadm ı  orada  öldür- 
düm ,  elini  onda  aldım .  Otuz  yaşım da  BeşbaliKa  qarşı  yürüdüm .  A ltı 
yol  döyüşdüm ...  Qoşununu  bütünlÜKİə  məhv  etdim .  BeşbaliKin  için- 
də  nə  qədər  adam  v ard ısa...  şəhərə  hücum   etm ədiyim   üçün  şəhərdə- 
Kİ  adam lar  mənə  tabe  olmağa  gəldilər.  BeşbaliK  ona  görə  xilas  oldu. 
Otuz  bir  yaşım   olanda  KarluK  xalqı  qayğısız,  azad  və  sərbəst  olduğu 
halda  yağı  oldu.  TamaK  IduK  başda  döyüşdüm .  KarluK  xalqm ı  əz- 
dim ,  orada  aldım ...  basmıl,  KarluK  düd ...  KarluK  xalqı  toplanıb  gəl- 
di,  qoşununu  qırdım ,  məhv  etd im ...  doqquz  oğuz  mənim  xalqım   idi.
Göylər,  y erlər  qarışdığı  üçün,  həsəd  hissi  güc  gəldiyi  üçün  yağı  ol- 
du.  B ir ildə  dörd  dəfə  döyüşdüm .  Əvvəlcə  Toğu  şəhərində  döyüşdüm. 
Toğda  çaym ı  üzərəK  Keçib  qoşununu  qırdım .  İKİnci  dəfə  A ntarğuda 
döyüşdüm.  Qoşununu  süngüdən  Keçirdim,  dövlətini  aldım .  Üçüncü 
dəfə  Çuş  başında  döyüşdüm .  TürK  xalqı  ayağm ı  zəiflətti,  pis  olası 
idi.  Bizi  m uhasirə  etm əyə,  dağıtm ağa  gələn  qoşununu  qovdum.  Çox- 
lu  öləsi  adam  onda  d irild i.  Onda  Tonra  Y ılpağutm   bir  qəbiləsini  To- 
na  tig in in   dəfnində  m ühasirə  edib  qırdım .  D ördüncü  dəfə  Ezgənti 
K adazda  döyüşdüm .  Q oşununu  orda  süngüdən  Keçirdim,  zəiflət- 
dim ...  qırx  yaşım da M ağı  K urğanda qışladıqda y u t  (xəstəliyi)  mal-qa- 
ranı  tələf  etdi.  Yazda  oğuzlara  qoşun  çəKdim.  Qoşunun  önü  hərəKət 
etm işdi,  sonu  evdə  idi.  Üç  oğuz  qoşunu  basa-basa  gəldi.  P iyadalar 
zəifdir  (deyib  bizi  tu tm ağ a  gəldi;  yarısı  evi-sarayı  dağıtm ağa  getdi, 
yarısı  döyüşməyə  gəldi.  Biz  az  idİK,  pis  təchiz  edilmişdİK.  Oğuz... 
ta n rı  güc  verdiyi  üçün  onlara  qalib  gəlib  dağıtdım .  T anrı  y ar  oldu- 
ğu  üçün,  mən  qazandığım   üçün  türK  xalqı  qazanm ış.  Mən  bu  cür 
səylə  başlayaraq  qazanm asaydım ,  türK  xalqı  öləsi  idi,  yox  olasıydı. 
TürK  bəyləri,  türK  xalqı,  düşünün,  eləcə  b ilin ...  Oğuz  xalqı...  gön- 
dərməyim  (deyə  qoşun  çəKdim,  evini,  saraym ı  dağıtdım .  Oğuz  xalqı, 
doqquz  ta ta r  ilə  birləşib  gəldi.  Ağuda 
İ k İ  
böyÜK  döyüş  oldu.  Qoşunu- 
nu  qırdım ,  öİKəsini  aldım .  Eləcə  qazanıb...  ta n rı  yar  olduğu  üçün 
özüm  otuz  üç  yaşım da 
. . . u k  
idi.  Keçici,  ötücü  gücün...  yÜKSəltdiyi 
xaqanı  bizə  xəyanət  etdi.  Y uxarıda  ta n rı,  müqəddəs  yer-su,  aşağıda 
xaqanınm   bəxti  yar  olmadı,  doqquz  oğuz  xalqı  yerini,  suyunu  bura- 
xıb  Tabğaça  tə rə f getdi.  Tabğaç...  xalq...  geri  qayıdıb  gəldi.  YÜKsəlt- 
dim  deyə...  düşünüb  xalqı...cinayətə  sövq  etd i...  cənubda  Tabğaçda 
adı,  şəh rəti  yox  oldu.  Bu  yerdə  yÜKSƏK  şöhrət  qazandım .  Mən  özüm 
xaqan  olduğum   üçün  türK  xalqm ı...  cəzalandırm adım .  Dövləti,  qanu- 
nu  qaydaya  saldım ...  qoşun  toplayıb  orada  döyüşdüm .  Qoşununu  qır- 
dım.  Tabe  olan  tabe  oldu,  xalq...  ölən  öldü.  Selenqə  boyu  yürüyüb, 
bərK  sıxışdırıb  evini,  saraym ı  orada  d ağ ıtd ım ...  orm ana  girdi.  Uy- 
ğur  eltəbər  yüz  döyüşçü  ilə  şərqə  qaçıb  g etd i...
...TürK  xalqı  ac  idi.  O  ilxm ı  alıb  yÜKSƏİtdim.  Otuz  dörd  yaşım 
olanda  oğuzlar  qaçıb  Tabğaça  girdi.  Təəssüflənib  qoşun  çəKdim... 
oğlunu,  qız-gəlinini  əsir aldım , 
İ k İ  
eltəbərli  xalqı...  ta ta b ı  xalqı  Tab- 
ğaç  xaqanm a  tabe  oldu.  Elçisi,  yaxşı  sözü,  xəbəri  gəlməz  (deyə  yay- 
da  qoşun  çəKdim.  X alqm ı  orada  dağıtdım ,  ilx ısm ı...  qoşunu  toplanıb 
gəldi.  KadırKan  orm anm da  yerləşdirdim ...  yerinə,  suyuna  yerləşdi. 
Cənuba  KarluK  xalqm a  qarşı  qoşun 
ç ə k  
(deyib  Tudun  Y am tarağı  gön- 
dərdim .  G etdi...  Eltəbər  yox  olmuş, 
k İ ç İ k  
qardaşı  b ir...  Karvanı  gəl-


Yüklə 112 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   38   39   40   41   42   43   44   45   ...   76




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə