I fəSİL. TÜTÜn haqqinda üMÜMİ MƏlumat
Yüklə 0,57 Mb. Pdf görüntüsü
|
34
olmayanlara görə iki qat çox olduğu qeyd olunur. 73
Nəticələri açıqlanan yeni bir araşdırmaya görə,”siqaret çəkən qadınlar arasında depressiyaya tutulma riski daha yüksəkdir." Amerikadakı Kentucky Universitetində aparılan araşdırmanın nəticələri "Women's Health" (Qadın Sağlamlığı) adlı qadın jurnalında nəşr olundu. Araşdırmanın nəticələrinə görə, siqaret, qadınlara ruhi baxımdan mənfi təsir edir. Yeni Zelandiyada aparılan tədqiqatda siqaret çəkən yetkin qadınların 63,2%-də depressiya əlamətləri olduğu müəyyən olundu. 74 Digər tərəfdən 3200 xəstənin araşdırıldığı bir başqa araşdırmada depressiya əlamətləri olan xəstələrin 74%-in siqaret çəkən şəxslər olduğu müəyyən olunmuşdur. Siqaret istifadəsi ilə depressiya arasında əlaqə iki tərəfli bir əlaqədir. Bir tərəfdən depressiyadakı xəstələr arasında siqaret çəkənlər daha çox olarkən, digər tərəfdən siqaret çəkənlər arasında depressiya əlamətlərin çox olduğu görülməkdədir. Siqaretin qavrama pozuntusu arasında əlaqəsi yalnız yaşlılıqda ortaya çıxan hal deyil eyni zamanda uşaqlarda da özünü göstərməkdədir. Passiv siqaret tüstüsündən təsirlənən 9-12 yaş arasındakı uşaqlarda dil öyrənmə qabiliyyətinin zəiflədiyi müəyyən olunmuşdur. 75
Hamiləlik dövründə ana siqaret çəkibsə doğumdan sonra körpənin əqli inkişafı daha aşağı olacaqdır. Siqaret çəkən anaların dünyaya gətirdikləri körpələrin daha aqressiv (təcavüzkar) olduğu və böyüdüklərində siqaret və narkotik istifadə etmə ehtimallarının daha çox olduğu müəyyən olumuşdur. 76
Siqaret istifadəsi bədəndə bəzi fermentlərin mono amin oksidaz-B fermenti, (MAO-B) işini çətinləşdirir. MAO-B fermentinin inhibitoru siqaret çəkənlərdə fəaliyyət
azalmasına gətirib çıxarır. Bu vəziyyət depressiyanın inkişafı baxımından əhəmiyyətlidir. Siqaret çəkənlər arasında depressiya əlamətlərin sıx olması, siqaret asılılığının müalicəsi baxımından da əhəmiyyət daşımaqdadır.
73
2002;5:8-15(havanikoru.org.tr/dosya)
74 Ischaki E, Gratziou C. Smoking and depression: Is smoking cessation effective? Ther Adv Respir Dis 2009; 31- 38(www.eurasianjpulmonol.com) 75 US Surgeon General. Women and Smoking, A Report of the Surgeon General 2001. CDC’s Office on smoking and health. 2001(www.cdc.gov/tobacco/data_statistics/.)
76 Hughes JR. Depression during tobacco abstinence. A review.Nicotine Tob Res2007;443(www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed )
35
ABŞ-da aparılan bir araşdırmada psixi sağlamlıq problemləri olanlar arasında siqaret çəkmə vərdişi, cəmiyyətdəki siqaret çəkmə halından təxminən iki dəfə çoxdur.(Bax :Cədvəl 2.1) Cədvəl 2. 1
İngilis tədqiqatçıları siqaret çəkənlərin depressiyaya tutulma riskinin iki qat çox olduğunu ortaya qoydu. İngiltərənin tanınmış universitetlərindən olan London Universitetində Professor Dr. Robert Vest və komandası tərəfindən siqaret çəkən qısa müddət əvvəl siqareti tərgitmiş və heç siqaret çəkməmiş 6 min 500 adamın iştirakı ilə aparılan tədqiqatda, depressiya ilə siqaretin güclü əlaqəsi olduğu aşkara çıxdı. Araşdırmanı icra edən Professor Dr. Robert Vest, siqaret çəkənlərin yüzdə 18%-nin depressiyada olduğunu siqareti tərgidənlərin həyatlarını daha xoşbəxt davam etdirdiklərini söylədi. Vest qeyd edirki "Siqareti tərgidənlər yalnız fiziki deyil ruhi sağlamlıqlarına da qovuşur". Bir çox epidemiyoloji araşdırmalar göstərirki, kliniki depressiya və siqaret çəkmə davranışı arasında ciddi əlaqələr mövcudur. 77
Uzun müddət davamlı nikotin istifadəsi nəticəsində beyində major depressiyaya səbəb ola biləcək bəzi təsirlərin meydana gəldiyini göstərərkən bəziləri də mühit və genetik faktorların həm siqaret
77 Breslau N, Peterson E l, schultz lR, chilcoat hD, Andreski P. major depression and stages of smoking. Alongitudina linvestigation.Arch Gen Psychiatry 1998;161–6(www.scopmed.org),Kendler .KS, Neale MC,MacLeanCJ, Heath AC,EaveslJ, Kessler Rc. smoking and major depression: a causal analysis. Arch Gen Psychiatry 1993;36– 43(http://depresyon.biz / ) Depressiya 44,7% Panik atak 46,4% Alkoqol asılılığı 56,1% Maddə asılılığı 67,9% Manik-depressiv 60,6% Psixi xəstəlik yoxdur 22,5% 36
çəkmə davranışını həm də depressiyanı sürətləndirdiyini ortaya qoyur. 78
Bəzi istifadəçilər üçün nikotin bir antidepresant funksiyasını icra edir. Siqareti tərgitmə davranışının isə ümumiyyətlə depresiv simptomların, ciddi major depressiyanın ortaya çıxmasını sürətləndirdiyi məlum olur. 79
78 Cholerton S, Boustead C, Taber H, Arpanahi A, Idle JR. CYP2D6 genotypes in cigarette smokers and non-tobacco users. Pharmacogenetics 1996; 6:261–263(www.clienia.ch) 79 Cholerton S, Boustead C, Taber H, Arpanahi A, Idle JR. CYP2D6 genotypes in cigarette smokers and non-tobacco users. Pharmacogenetics 1996; 6:261–263(www.clienia.ch )
Yüklə 0,57 Mb. Dostları ilə paylaş:
|