I fəSİL. TÜTÜn haqqinda üMÜMİ MƏlumat



Yüklə 0,57 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə20/21
tarix17.09.2017
ölçüsü0,57 Mb.
#300
1   ...   13   14   15   16   17   18   19   20   21

55 

                                   

                                                            NƏTİCƏ  

  Tədqiqat işinin başlıca məqsədi gənc tələbə oğlanlar arasında  siqaret çəkmə  sıxlığını təyin 

etmək  və  depressiya  ilə  əlaqəsinin  aşkar  edilməsidir.  Tədqiqata  200  nəfər  iştirakçı  cəlb 

olunmuşdur. Araşdırmaya cəlb olunanlar 18-24 yaş arası oğlanlar təşkil edir. Tədqiqatımızda 

tələbələrin  76%-də  depressiya  baxımından  risk  altında  olduğu  müəyyən  olunmuşdur.  Bu 

məlumatlar  cəmiyyətin psixi sağlamlığı problemləri arasında ilk sıralarda yer alan depressiya 

əlamətlərinin  universitet  tələbələrində  yüksək  sıxlıqla  müəyyən  olmuş  olması  bu  mövzuda 

icra  ediləcək  daha  geniş  və  böyük  miqyaslı  araşdırmalara  ehtiyac  olduğunu  bildirir.  Əldə 

edilən  məlumatlar  çərivəsində  təsirli  tədbir  və  monitorinq  proqramlarının  inkişaf 

etdirilməsinə  ehtiyac  duyulur.  Tələbələr  arasında  siqaret  istifadəsinin  qarşısının  alınması  və 

psixi  problemlərin  təsirli  bir  şəkildə  həll  olunması  üçün  universitet  məkanında  psixi 

sağlamlığın  qorunmasına  və  tələbələrin    asanlıqla  çata  biləcəyi  mərkəzin  yaradılması  və  bu 

mərkəzin  funksiyalarının  artırılmasında  fayda  ola  bilər.  Tütün  epidemiyasına  qarşı 

mübarizədə ən təsirli yol gənclərin siqaretə başlamalarının qarşısını almaqdır. Tədqiqatımızda 

tələbələrin  65%-nin    universitetdən  əvvəl  siqaretə  başlaması  bu  tədbirlərin  kiçik  yaşlardan 

görülməsi  vacibliyini  ortaya  qoyur.  Ayrıca  siqaretə  başlamış    olan  gənclərin  çoxu  siqareti 

tərgitmək  istədikləri  halda  lazımı  dəstək  və  yardımı  almamaqdadırlar.  Bu  mövzuda  dəstək 

verilməsi  üçün  lazımlı  tənzimləmələr  aparılmalıdır.  Gənclərin  siqaretə  qarşı  mübarizədə 

qorunması  və  aslılığının  inkişafını  əngəlləmək  üçün  universitetlərlə  birlikdə  orta  məktəb 

illərində başlayanvə universitet illərində daha da geniş vüsət olaraq davam edən vizual (film, 

afişa)  və  öyrədici  tədbirlərin  aparılması  təhsil  proqramların  tətbiq  olunması  mühüm 

şərtlərdəndir. Tütün məmulatları içində ən əhəmiyyətli yeri alan və əldə edilməsi ən asan olan 

siqaret,  digər  psixoaktiv  maddələrin  istifadə  edilməyə  başlanmasında  əhəmiyyətli  bir  ilk 

addım  təşkil edir. Tələbələrimizin zərərli vərdişlərdən qorunmasında siqaret  ilə  mübarizə ən 

əhəmiyyətli addım təşkil edir. Tələbələrin çoxu erkən yaşlarda siqaret çəkməyi sınamışlar və 

erkən  yaşlarda  siqaretə  başlamışlar.  Bu  səbəblə  siqaret  sınaqlarının  qarşısını  alınacaq 

tədbirlərin  həyata  keçirilməsi  mühüm  addımlardan  biridir.  Bu  işdə  valideynlərin  rolu 



56 

                                   

əvəzsizdir.  Araşdırmamızda  siqaret  çəkən  valideynləri  olanların  siqaret  çəkmə  faizi  daha 

çoxdur.  Bu  səbəblə  gələcəkdə  valdeyin  olacaq  bu  tələbələr  üçün    siqareti  tərgitmələrinin 

təmin edəcək tədbirlərin həyata keçirilməsinin nə qədər əhəmiyyətli olduğu görünə bilər. 

Tədqiqat zamanı siqaret çəkənlərdə depressiyanı müəyyən etmək,aslılığın dərəcəsini ölçmək, 

siqaret çəkməyə təsir edən amilləri müəyyənləşdirmək, siqaret çəkən və çəkməyənlərin sosial 

göstəricilərinin dinamikasını sistemli şəkildə öyrəndikdən sonra tövsiyyələrin  irəli  sürülməsi  

nəzərdə  tutulmuş və aşağıdakı nəticələrə gəlinmişdir: 

  Siqaret çəkənlərdə depressiya göstəricisi çəkməyənlərə görə çoxluq təşkil edir

  Siqaret çəkmə müddəti çox olan tələbələrin depressiya göstəricisi daha çoxdur; 

  Ailədə siqaret istifadəsi gəncləri siqaretdən istifadə etməyinə yönəldir; 

  Siqaret aslılığının dərəcəsi  siqaretə başlama yaşı ilə əlaqəlidir; 

  Gündəlik çəkilən  siqaret miqdarı ilə depressiya arasında əlaqə  vardır; 

  Neçə ildir istifadə etməsindən asılı olaraq siqareti tərgitmək daha çətindir; 

 

Bütün bunları nəzərə alaraq biz aşağıdakı tövsiyələri verə bilərik: 



 

Siqaretin zərərlərindən qorunmaq üçün ən təsirli yol siqaretdən istifadə etməməkdir

Siqareti bir dəfə təcrübəsində sınayan insanda siqaret aslılığın meydana gəlməsi ehtimalı artır. 



Şəxsin fərdi xüsusiyyətləri və  yaşadıqları, sosial ətraf siqaret vərdişinin qazanılmasında 

dəstəkləyici ya da önləyici bir mühit meydana gətirir; 

 

Tütün istifadəsinə  qarşı yönələn vasitələrə maliyyə siyasətləri tətbiq etmək  və qiymətlərdə 



daha sürətli artan vergi sistemi, artırılan vergilərdən əldə edilən pulların bir qisimini tütün 

istifadəsinin qarşısını almaq məqsədi ilə sağlamlığı qorumağa yönəlmiş sosial fəaliyyət 

tədbirləri;

 

  Ali təhsil ocaqlarında, məktəblərdə təhsil proqramı çərçivəsində  tələbə, şagirdlərə siqaret 



çəkmənin səbəbləri,  zərərləri və nəticələri izah edilməlidir

  Tütün istifadə edilməsinə maneə törədəcək təhsil proqramı tədris planına daxil olunmalı və 

tətbiq olunub olunmadığına nəzarət edilməlidir; 



57 

                                   

  Orta və ali məktəblərdə mütəmadi olaraq maarifləndirici psixoloji treninq və seminarların 

təşkili; 

 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 



58 

                                   

İSTİFADƏ EDİLMİŞ ƏDƏBİYYAT 

1.Azərbaycan  Respublikasının  2011-2015-ci  illər  üçün  Tütünlə  mübarizə  üzrə  milli 

strategiya, Bakı; 2010,8-9 s 

2.Azərbaycan  Respublikasının  müvafiq  qanunvericiliyinin“TÜTÜNƏ  QARŞI  MÜBARİZƏ 

HAQQINDA”Ümumdünya  Səhiyyə  Təşkilatının  Çərçivə  konvensiyasına  Uyğunluğunun 

Müqayisəli Təhlili.Bakı;2015, 4-6 s. 

3.Depressiyanın  diaqnostika  və  müalicəsi  üzrə  klinik  protokol.Azərbaycan  Respublikası 

Səhiyyə Nazirliyi.Bakı;2009 ,7-10 s. 

4.Həsənov  Ə .Pataloji Anatomiya. Bakı ;2007,396 s 

5.Qədirov  Ə.Yaş psixologiyası. Bakı; 2008,341-345 s 

6. Qəniyev  M. Farmakologiya I hissə. Bakı ;2010, 199-206 s 

7. Ismayılov N.V Psixiatriya.Bakı; 2013, 240 s 

8.Tütünçəkmədən  imtina  etmə  üzrə  klinik  protokol.  Azərbaycan  Respublikası  Səhiyyə 

Nazirliyi.Bakı;2012, 6-12 s(www.isim.az) 

9.Alikasifoglu  M,  Erginoz  E,Ercan.Cigarette  smoking  amongturkish  high  school  students.  J 

Adolesc Health. 2002; 7-8 s(www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed) 

10.Boztaş G, Aslan D, Bilir N. Çevresel Sigara Dumanından Etkilenim ve Çocuklar. STED. 

2006; 75-78 s(www.tapdk.gov.tr) 

11.  Bostanci  M,  Ozdel  O,  Oguzhanoglu  NK,  Ozdel  L,Ergin  A,  Ergin  N  at  al.  Depressive 

symptomatology  among  university  students  ,  Turkey:  prevalence  and  sociodemographic 

correlates. Croat Med J. 2005; 96–100 s (www.jad-journal.com) 

12.Bilir  N.  Ve  arkadaşları;  Avrupa  Tütün  Kontrol  Raporu  2007  ,WHO  Türkiye  Ofisi, 

December 2007(www.dusunenadamdergisi.org/.) 

13.Çilli AS, Kaya N. Üniversite öğrencilerinde nikotin bağımlılığının psikiyatri bozukluklarla 

birlikteliği. Türk Psikiyatri Dergisi.2003;  42-49 s( dergipark.ulakbim.gov.tr) 



Yüklə 0,57 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   13   14   15   16   17   18   19   20   21




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə