Ia9 -fesil-1: 9 qxd
Yüklə 9,12 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- TURBO PASCAL REDAKTORU Pascal (“Paskal” kimi oxunur) proqramı hazırda Turbo Pascal
- Turbo Pascalın baş ladıl ması.
- Niklaus Emil Virt (1934)
- Yeni proqramın yaradılması.
- Proqramın kompilyasiyası və başladılması.
- Compile successful: Press any key
- Mövcud proqramın açılması.
- 1. İnteqrasiya olunmuş mühit nə deməkdir 2. Proqramda olan səhvləri necə müəyyən etmək lazımdır 3. Turbo Pascal mühitində proqram icra olunmaq üçün necə başladılır
16 TURBO PASCAL REDAKTORU Pascal (“Paskal” kimi oxunur) proqramı hazırda Turbo Pascal təki tanınır və is ti fadə olunur. Bu bölümdə Pascal dilini praktik olaraq Borland International şirkətinin hazırladığı TURBO PASCAL 7.0 vasitəsilə öyrənəcəyik. Turbo Pascalın həm MS-DOS, həm də Windows versiyaları vardır. Turbo Pascalın baş ladıl ması. Turbo Pascal proqram məhsulu inteq rasiya olunmuş mühitdir. Bu o deməkdir ki, siz Turbo Pascal mühitini tərk etmə dən pro- qramı yarada, redaktə, kompilyasiya edə və çalışdıra bilərsiniz. Turbo Pascal proqramını başlatmaq üçün proqramın quraşdırıldığı qovluqda (adətən, \BP\BIN altqovluğunda) turbo.exe, yaxud bp.exe proqramlarından birini çalışdırmaq lazımdır. Başlatmadan dərhal sonra ekranda şəkildə gördü - yünüz pəncərə açılır. Niklaus Emil Virt (1934) Pascal proqramlaşdırma dili 1971-ci ildə isveçrəli fizik Niklaus Virt [Nicklaus Wirth] tərəfindən yaradılıb, fransız riyaziy yatçısı və filosofu Blez Paskalın şərəfinə adlandırılıb. Bu dil ən geniş yayılmış proqramlaşdırma dil- lərindən biridir. Başqa dillərdən proqramların aydın və məntiqi yazılma imkanlarına görə seçilir ki, bu da onu həm yeni başlayanlar, həm də təcrübəli proqramçılar üçün əlverişli edir. Niklaus Virt MODULA və OBERON dillərinin də yaradıcısıdır. 1.5. 17 Pəncərənin yuxarısında proqramın baş menyusu (File, Edit, Search və s.) yerləşir. Menyunun hər hansı bəndini seçmək üçün, sadəcə, siçanın göstəricisini həmin bəndin üzərinə aparıb, sol düyməni çıqqıldatmaq kifayətdir. Əgər siz klaviatura ilə işləməyi xoşlayırsınızsa, bəndinin adında seçdirilmiş hərfə uyğun klavişi basmaqla da həmin bəndi seçmiş olursunuz. Məsələn, File bəndini seçmək üçün sını basmaq lazımdır. Yeni proqramın yaradılması. Pascal dilində yeni proqram yaratmaq üçün öncə File menyusunda New bəndini seçməklə boş pəncərə açmaq lazımdır. Nəticədə NONAME00.PAS adında boş fayl yaradılacaq. Sonradan yenə fayllar yaradılarkən onlara avtomatik olaraq NONAME01.PAS, NONAME02.PAS və s. adlar veri ləcək. Bir şeyi unutmayın ki, yaradılan bu fayllar kompüterin operativ yadda şında saxlanılır. Sonradan onları diskə yazmaq gərəkdir. Turbo Pascal redaktoru proqramın mətnini yazmaq və onu redaktə etmək üçün kifayət qədər im kanlara malikdir. Proqramın mətni, adi mətn redaktorunda olduğu kimi, klaviaturadan daxil edilir. Bu zaman proqramın əsas mətni sarı, Pascal dilinin elementləri olan açar sözlər isə ağ rənglə işıqlanır (menyunun Options Environment Colors bəndi vasi tə si lə uyğun dialoq boksunu açıb, bu rəngləri dəyişə də bilərsiniz). Açar sözlərin bu cür seçdirilməsi proqramın mətninin daxil edilməsi mərhələsində bir sıra səhvləri aradan qaldırmağa imkan verir. Proqramın mətnini yığıb sona çatdırdıqdan sonra onu diskdə saxlamaq la - zımdır. Bunu yalnız işin sonunda deyil, proqramın yaradılması prosesində et mək məsləhət görülür. Proqramı saxlamaq üçün baş menyudan File Save bəndini 1. PASCAL proqramlaşdırma dili seçmək, yaxud As dialoq boksu açılacaq ki, orada faylın saxlanılacağı yer və faylın adı göstərilməlidir. Susqunluqla təklif olunan NONAME00.PAS, NONAME01.PAS və s. kimi adları proqramın mahiyyətinə uyğun gələn daha anlaşıqlı adlarla əvəz - ləmək məsləhətdir (məsələn, HELLO.PAS kimi). Proqramın kompilyasiyası və başladılması. Proqramın mətninin yığıl- masını sona çatdırdıqdan sonra onu kompilyasiya etmək lazımdır. Bunun üçün menyunun Compile bəndi nəzərdə tutulub. O, seçildikdə redaktor pəncərəsində- ki proqram kompilyasiya olunmağa başlayır. Əgər proqramın mətnində səhv aşkarlanarsa, bu barədə uyğun məlumat çıxacaq. Bu zaman kursor kompilyasiya prosesinin kəsildiyi yeri göstərəcək. Səhvi tapıb düzəltdikdən sonra yenidən Compile bəndini seçmək lazımdır. Proqramın mətnində səhv yoxdursa, ekrana Compile successful: Press any key (Kompilyasiya uğurla keçdi: ixtiyari klavişi basın) məlumatı çıxır. İstənilən klavişi bassanız, redaktor pəncərəsinə dönəcəksiniz. 18 İndi kompilyasiya olunmuş proqramı başlatmaq üçün menyuda Run bəndini seçmək lazımdır. Bu zaman ani olaraq istifadəçi ekranı görünəcək. Bu ekrana rahat baxmaq üçün etmək olar. Açılan istifadəçi ekranı hər hansı klavişi basanadək gözünüzün qabağında olacaq. Mövcud proqramın açılması. Diskdə saxlanmış faylı redaktor pəncərə sinə yükləmək üçün Open a File dialoq boksu ekrana çağırılmalıdır. Bunun üçün File menyusunun Open bəndini seçmək, yaxud Göstərilən dialoq boksu açıldıqdan sonra sizdən ya lazım olan faylın adını Name sahəsinə yazmaq, ya da həmin faylın adını Files siyahısından seçmək tələb olunur. Turbo Pascaldan çıxış. Turbo Pascal mühitindən çıxıb əməliyyat sistemi mühitinə qayıtmaq üçün File menyusunun Exit bəndi nəzərdə tutulub. Bu bənd seçilərkən redaktor pəncərəsində saxlanmamış fayl qalarsa, sistem sizə həmin faylı diskdə saxlamaq imkanı verəcək. Bunun üçün ekrana xüsusi dialoq boksu çıxacaq. İndi da saxlanacaq. 1. İnteqrasiya olunmuş mühit nə deməkdir? 2. Proqramda olan səhvləri necə müəyyən etmək lazımdır? 3. Turbo Pascal mühitində proqram icra olunmaq üçün necə başladılır? 4. Yerinə yetirilmədən sonra proqramın nəticələrinə necə baxmaq olar? 1. PASCAL proqramlaşdırma dili 19 Yüklə 9,12 Kb. Dostları ilə paylaş:
|