(vii)
müqavilələrin şərtləri və məbləğləri daxil olmaqla, opsion müqavilələri və səhmlərin
satışı üzrə müqavilələr əsasında buraxılması və ya satılması məqsədilə saxlanılan
səhmlər; və
(b)
səhm kapital çərçivəsində hər bir kapital ehtiyatının xüsusiyyətlərinin və məqsədinin
açıqlanması.
77
Yoldaşlıq və ya trast kimi səhm kapitalı olmayan müəssisə hesabat dövrü ərzində iştirak payının hər bir
kateqoriyası üzrə dəyişiklikləri və hər bir kateqoriya üzrə hüquqlar, imtiyazlar və məhdudiyyətləri
göstərməklə, 76-cı maddənin (a) bəndində tələb olunanlara uyğun olan informasiyanı açıqlamalıdır.
Maliyy
ə
n
ə
tic
ə
l
ə
ri haqq
ı
nda hesabat
D
ö
vr
ü
zr
ə
m
ə
nf
əə
t v
ə
ya z
ə
r
ə
r
78
Standart və ya Şərhlərdə digər tələbin göstərildiyi hal istisna olmaqla, hesabat dövrü ərzində tanınmış
bütün gəlir və xərc maddələri mənfəət və zərər haqqında hesabatda əks olunmalıdır.
79
Adətən,
hesabat dövrü ərzində tanınmış bütün gəlir və xərc maddələri mənfəət və zərər haqqında hesabatda
əks olunur. Əlavə olaraq, bura uçot qiymətləndirmələrində dəyişikliklərin nəticələri də daxil edilir. Lakin, bəzi
hallarda xüsusi maddələr cari hesabat dövrünün mənfəət və zərər haqqında hesabatından çıxarılır. 8 №-li MUBS-
da iki belə hal açıqlanır: səhvlərin düzəldilməsi və uçot siyasətinin dəyişdirilməsinin nəticələri.
80
Digər Standartlar
Konseptual Əsaslarda
açıqlanmış gəlir və xərc anlayılşarına uyğun olsa da, adətən mənfəət və
zərər haqqında hesabatdan çıxarılan gəlir və xərc maddələrini əhatə edir. (Nümunə kimi yenidən qiymətləndirmə
üzrə əldə olunan gəliri (16 №-li MUBS), xarici fəaliyyətin maliyyə hesabatlarının çevrilməsindən yaranan xüsusi
mənfəət və zərəri (21 №-li MUBS) və satış üçün mövcud olan maliyyə aktivlərinin (39 №-li MUBS) yenidən
qiymətləndirilməsi nəticəsində əldə olunan mənfəət və zərəri göstərmək olar).
Maliyy
ə
n
ə
tic
ə
l
ə
ri haqq
ı
nda hesabatda t
ə
qdim edilm
ə
li olan informasiya
81
Maliyyə nəticələri hаqqındа hеsаbаtа ən аzı аşаğıdаkı məbləğləri əks etdirən mаddələr dахil еdilməlidir:
(a)
əsas gəlir;
(b)
mаliyyə xərcləri;
(c)
iştirak payı metodu ilə uçota alınmış birgə və asılı müəssisələrinin mənfəət və ya zərərində əsas
müəssisənin payı;
(ç)
vеrgi xərcləri;
(d)
(i) dayandırılmış fəaliyyətlər üzrə vergidən sonrakı mənfəət və ya zərər və (ii) satış xərcləri
çıxılmaqla ədalətli dəyər ilə ölçülmə və aktivlərin və ya dayandırılmış fəaliyyətləri təşkil edən
xaric olunan qrupların xaric olması üzrə tanınmış vergidən sonrakı mənfəət və ya zərərin cəmini
əks etdirən məbləğlər; və
(e)
mənfəət və yа zərər.
82
Aşağıda qeyd olunmuş maddələr hesabat dövrü üzrə mənfəət və zərərin bölüşdürülməsi kimi maliyyə
nəticələri haqqında hesabatda açıqlanmalıdır:
(a)
azlığın payına aid edilən mənfəət və ya zərər; və
(b)
əsas müəssisənin səhmdarlarına aid edilən mənfəət və ya zərər.
83
Əlavə mаddələr, bаşlıqlаr və yarımmаddələr maliyyə nəticələri hаqqındа hеsаbаtа yalnız bu cür
təqdimatın müəssisənin fəaliyyətinin maliyyə nəticələrinin anlaşılması üçün zəruri olduqda daxil edilirlər.
84
Müəssisənin müxtəlif fəaliyyətlərinin, əməliyyatlarının və digər hadisələrin nəticələri tezliyinə, mənfəət və ya
zərər yaratmaq imkanlarına və qabaqcadan ehtimal edilmə mümkünlüyünə görə fərqləndiyi üçün, maliyyə
nəticələrinin komponentlərinin açıqlanması müəssisənin əldə etdiyi maliyyə nəticələrinin anlaşıla bilməsi və
gələcək nəticələrin qabaqcadan müəyyən olunmasına yardım edir. Fəaliyyətin nəticələrinin izah edilməsi üçün
tələb olunduqda maliyyə nəticələri haqqında hesabata əlavə maddələr daxil edilə, maddələrin adları və onların
yerləşmə qaydası dəyişdirilə bilər. Nəzərə alınmalı olan amillərə gəlir və xərclərin müxtəlif komponentlərinin
PDF created with pdfFactory trial version
www.pdffactory.com
əhəmiyyətliliyi, xüsusiyyətləri və funksiyaları daxildir. Məsələn, maliyyə institutu onun əməliyyatlarını düzgün
əks etdirmək məqsədilə maddələrin açıqlanmasını dəyişə bilər. Gəlir və xərc maddələri yalnız 32-ci maddənin
tələbləri yerinə yetirildikdə qarşılıqlı əvəzləşdirə bilərlər.
85
Müəssisə maliyyə nəticələri haqqında hesabatda və ya qeydlərdə mənfəət və ya zərər maddələrini
fövqəladə maddələr olaraq təqdim edə bilməz.
Maliyy
ə
n
ə
tic
ə
l
ə
ri haqq
ı
nda hesabatda v
ə
ya qeydl
ə
rd
ə
t
ə
qdim edilm
ə
li
olan informasiya
86
Gəlir və xərc maddələri əhəmiyyətli olduqda, onların xüsusiyyətləri və məbləğləri ayrıca açıqlanmalıdır.
87
Aşağıda qeyd olunan şərtlər gəlir və xərc maddələrinin ayrıca açıqlanmasına səbəb ola bilər:
(a)
mal-material ehtiyatlarının mümkün xalis satış dəyərinədək və ya torpaq, tikili və avadanlıqların bərpa
edilə bilən dəyərinədək silinməsi, həmçinin silinmiş məbləğlərin bərpa olunması;
(b)
müəssisənin aktivlərinin restrukturizasiyası və restrukturizasiya xərcləri üzrə hər hansı
qiymətləndirilmiş öhdəliklərin ləğv edilməsi;
(c)
torpaq, tikili və avadanlıqların xaric olması;
(ç)
investisiyaların xaric olması;
(d)
dayandırılmış fəaliyyətlər;
(e)
məhkəmə təhqiqatlarının nəticələri; və
(ə)
qiymətləndirilmiş öhdəliklərin digər ləğv edilməsi.
88
Мüəssisə, daha etibarlı və uyğun məlumat təqdim edəcək üsulu tətbiq еdərək, хərclərin funksiyаsı və ya
хаrаktеrinə görə təsnifаtı əsasında təhlilini təqdim еtməlidir.
89
Müəssisələrin maliyyə nəticələri haqqında hesabatda standartın 88-ci maddəsində qeyd olunan təhlillərin təqdim
edilməsi təşviq edilir.
90
Хərc mаddələri maliyyə nəticələrinin tezliyi, mənfəət və ya zərər yaratmaq potensialı və proqnozlaşdırılması
mümkünlüyünə görə bir-birindən fərqlənən komponentləri əks etdirmək üçün yarımmaddələrə bölünür. Bu təhlil
mövcud olan iki üsuldan biri ilə təqdim еdilir.
91
Birinci təhlil metodu – xərclərin хаrаktеri metodu аdlаnır. Хərclər maliyyə nəticələri hаqqındа hеsаbаtdа
хаrаktеrinə (məsələn, tikili və avadanlıqların аmоrtizаsiyаsı, istifadə edilmiş mаtеriаlların dəyəri, nəqliyyat
xərcləri, əmək haqqı və məvacib, rеklаm xərcləri) görə birləşdirilir və müəssisənin müxtəlif funksiyaları üzrə
bölüşdürülmür. Xərclər funksiyaları üzrə təsnifləşdirilmədiyi üçün bu metodu tətbiq etmək asandır. Aşağıda
xərclərin хаrаktеri metoduna görə təsnifləşdirilməsi üzrə nümunə təqdim edilmişdir:
Gəlir
X
Sair gəlir
X
Bitirilməmiş istehsalat və hazır məhsul ehtiyatlarında dəyişikliklər
X
İstifadə edilmiş xammal və materiallar
X
İşçi heyətinə çəkilən xərclər
X
Amortizasiya xərcləri
X
Sair xərclər
X
PDF created with pdfFactory trial version
www.pdffactory.com