İBTİDAİ İcma quruluşU
Yüklə 1,32 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 1578 sentyabr
- 1578 28 noyabr
1548 Həmədan döyüşü. Döyüşdə Əlqas Mirzənin qoşunu darmadağın edildi, özü isə əsir alınaraq Qəhqəhə qalasındakı zindana salındı və bir il sonra orada öldürüldü
II Xəlilullahın oğlu Bürhan Mirzənin Şirvanda Səfəvilər əleyhinə qiyam qaldırması 1548 Şah I Təhmasibin Qarabağdan Sevindik bəy Əfşarı Şəkiyə yürüşə göndərməsi 1549 Əlişaban döyüşü. Döyüş nəticəsində Abdulla xan Ustaclının başçılığı ilə qızılbaşlar Şirvan qiyamçılarını məğlubiyyətə uğratdı və Bürhan Mirzə öldürüldü. Bundan sonra Abdulla xan Ustaclı Şirvan bəylərbəyi təyin olundu
1551 Səfəvi qoşununun Şəkiyə yürüşü. Səfəvi qoşununun Şəkiyə yürüşü nəticəsində Şəki uğrunda mübarizə Səfəvilərin qələbəsi ilə başa çatdı, Şəki vilayəti Səfəvilərin tabeliyinə keçdi, Toygünü bəy Qacar Şəkinin ilk qızılbaş hakimi təyin edildi, Azərbaycan torpaqlarının vahid dövlətdə birləşdirilməsi prosesi başa çatdı 1552 Şah I Təhmasibin osmanlılara qarşı müdafiədən fəal hücum əməliyyatlarına keçməsi. Buna Ərzurumdakı Osmanlı hakimi İsgəndər paşanın Xoy və Çuxursəd bölgələrinə basqınları səbəb olmuşdur. Lakin, Ərzurum qalası yaxınlığında döyüşdə osmanlılar qızılbaşlar tərəfindən məğlub edildilər. Bu əks hücum nəticəsində Hilat, Van, Bitlis, Vostan və Ərçişdə osmanlılar darmadağın edildi, qızılbaşlar xeyli qənimətlə geri döndülər
Sultan I Süleymanın Azərbaycana dördüncü yürüşü 1554 Buğurd qalası ətrafında döyüş. Osmanlı qoşununun darmadağın edilməsi 1554 Gülüstan qalası yaxınlığında döyüş. Döyüşdə Şirvan bəylərbəyi Abdulla xan Ustaclı Qasım Mirzənin tərəfdarlarını məğlub etdi, Qasım Mirzə isə Gürcüstana və oradan Osmanlı ərazisinə qaçdı
Şah I Təhmasibin paytaxtı Təbrizdən Qəzvinə köçürməsi 1555 29-may I Səfəvi-Osmanlı müharibəsinin başa çatması. Amasiya sülhü. Sülhün şərtlərinə əsasən Qərbi Gürcüstan, Osmanlıların ixtiyarına keçdi, Gürcüstanın Şərq vilayətləri isə Səfəvilərdə qaldı
Moskva şirkətinin nümayəndəsi A.Cenkinsonu Azərbaycana göndərməsi 1565 Şah I Təhmasibin sənətkarlardan və tacirlərdən alınan tamğa vergisini ləğv etməsi 1572-1573 Təbrizdə Şah I Təhmasibin hakimiyyətinə qarşı xalq üsyanı baş verməsi. Üsyanın səbəbi ağır vergi və mükəlləfiyyətlər, Şah I Təhmasibin siyasəti və qızılbaş feodallarının zülmü idi. Üsyan Söhrab bəy tərəfindən yatırılsa da şah bəzi güzəştlərə gedərək şəhər sənətkarlarından alınan vergini azaltdı, Təbriz şəhəri bütün divan vergilərindən azad edildi və vergi toxunulmazlığı hüququ aldı
Şah I Təhmasibin oğulları Məhəmməd Mirzə, İsmayıl Mirzə və Heydər Mirzə arasında hakimiyyət uğrunda mübarizə getməsi. Mübarizə İsmayıl Mirzənin (II İsmayılın) qələbəsi ilə nəticələndi
Şah II İsmayılın hakimiyyəti 1577 Səfəvilər dövlətində saray çevrilişi. Saray çevrilişi nəticəsində II İsmayıl suiqəsd nəticəsində öldürüldü və Səfəvilər dövlətində ikihakimiyyətlilik yarandı: Qəzvində I Təhmasibin qızı Pərixan xanım, digər tərəfdən Məhəmməd Mirzə (Məhəmməd Xudabəndə) hakimiyyəti ələ almağa çalışdı
Kürd qiyamı. Osmanlının Van hakimi Xosrov paşanın kürd tayfalarının qiyamını qaldırması. Kürd qiyamı nəticəsində üsyançılar Urmiya, Xoy və Salması ələ keçirdilər, Səfəvilərin Xoy və Slamas hakimi Mahmud Sultan Rumlu həlak oldu, qızılbaş türkmən tayfasının başçısı Əmir xan üsyançılarla döyüşdə məğlub oldu və Səfəvi-Osmanlı müharibələrinin ikinci mərhələsinin başlaması üçün üçün bəhanə yarandı
Şah Məhəmməd Xudabəndənin hakimiyyəti. Xudabəndə hakimiyyətə gəldikdən sonra ilk növbədə öz düşmənlərini saraydan uzaqlaşdırdı, bacısı Pərixan xanımı edam etdirdi. Xudabəndənin hakimiyyəti dövründə Məhdi Ulya “dövlət işlərini” öz əlinə aldı və Ali divanın vəkili vəzifəsinə qədər yüksəldi, Səfəvilər dövləti daha da zəiflədi, qızılbaş əmirləri arasında mübarizə başladı, bir neçə nüfuzlu əmir dövləti öz aralarında bölüşdürdü, dövlət xəzinəsi boşaldı, osmanlılar yenidən öz işğalçılıq yürüşlərinə başladılar 1578-1590 II Səfəvi-Osmanlı müharibəsi dövrü 1578 Osmanlı sultanı III Muradın (1574-1595) Mustafa Lələ paşanın başçılığı altında Gürcüstana və Azərbaycana qoşun göndərməsi
Mustafa Lələ paşanın başçılığı ilə osmanlıların Axalsıxı, Kaxetiyanı, Tiflisi, Qorini və Şirvanı ələ keçirməsi. Şirvan ərazisi Osmanlılar tərəfindən tutulduqdan sonra Azərbaycan ərazisində Osmanlı hərbi-inzibati üsulu yaradıldı, Şirvan hər biri sancaqlıqlardan ibarət olan Şamaxı və Dərbənd bəylərbəyiliklərinə bölündü; Osmanlı hakimi Özdəmir oğlu Osman paşa Şirvan hakimi təyin olundu. Osman paşa Dərbəndi özünə iqamətgah seçdi
Çıldır döyüşü. Döyüş nəticəsində Qarabağ bəylərbəyi İmamqulu xanın başçılığı ilə qızılbaşlar osmanlılara məğlub olaraq Qarabağa çəkildilər və qızılbaşların nüfuzlu başçıları həlak oldu
Qanıx (Alazan) döyüşü. Döyüş nəticəsində osmanlı ordusu böyük itki verdi, qızılbaşlar isə xeyli qənimət və əsir əldə etdilər
Tiflis yaxınlığında döyüş. İmamqulu xanın Mustafa Lələ paşanın üzərinə qəfil hücum edərək 20 min nəfərlik osmanlı ordusunu məğlub edərək xeyli qənimət ələ keçirməsi
Krım türklərinin Azərbaycana birinci yürüşü. Yürüş nəticəsində Krım xanı Adil Gərayın 12 minlik qoşunu darmadağın edildi və Adil Gəray əsir düşdü
Mollahəsənli döyüşü. Döyüş nəticəsində Krım xanı Adil Gərayın 12 minlik qoşunu darmadağın edildi və Adil Gəray əsir düşdü, səfəvilər parlaq qələbə qazanaraq Şamaxını ələ keçirdilər və Şabrana kimi irəlilədilər
Məhəmməd Gərayın başçılığı ilə Krım türklərinin Azərbaycana ikinci yürüşü. İkinci yürüş nəticəsində Məhəmməd Gərayın başçılığı ilə Krım tatarları Şamaxını, Bakını və Qızılağaca qədər Azərbaycan ərazilərini qarət edərək ölkəni tərk etdilər 1580 Sultan III Muradın Sinan paşanı orduya komandan təyin edərək Azərbaycana göndərməsi Yüklə 1,32 Mb. Dostları ilə paylaş:
|