İdmanın təbliğində

---

0 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

İdmanın təbliğində 

kitabxanaların iştirakı 

 

 

 

 

 

 

 

Bakı-2013 

 

---

1 

 

 

 

 

 

Milli Kitabxananın yaranmasının 90 illiyinə 

həsr edilmişdir 

 

 

 

İdmanın təbliğində 

kitabxanaların iştirakı 

 

(metodik vəsait) 

 

 

 

 

 

Respublikanın  kütləvi  və 

ixtisaslaşdırılmış  kitabxanaları, 

Mərkəzləşdirilmiş 

Kitabxana 

Sistemləri üçün metodik vəsait 

 

 

 

 

 

 

Bakı-2013 

 

 

---

2 

 

 

Tərtibçi:                                           M.Talıbova 

 

 

 

İxtisas redaktoru və  

buraxılışa məsul:                                K.M.Tahirov, 

                                                    

tarix üzrə fəlsəfə doktoru, 

                                                          

Əməkdar mədəniyyət işçisi 

 

Redaktor: 

 

 

 

G. 

Səfərəliyeva 

 

 

 

 

 

İdmanın təbliğində kitbxanaların iştirakı: metodik vəsait 

/

tərt.  ed. M.Talıbova;  ixtis.  red.  və  bur.  məs.  K.Tahirov;  red. 

G.Səfərəliyeva;  M.F.Axundzadə  adına  Azərbaycan Milli 

Kitabxanası.- Bakı, 2013.- 42 s. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

© M.F. Axundov 

adına Milli Kitabxana, 2013 

 

---

3 

 

Giriş 

 

Müasir dövrd

ə  idman cəmiyyətin bütün sahələrinə  nüfuz 

ed

ərək əmək və həyat fəaliyyətinə, yaşayış tərzinə, etik-əxlaqi 

d

əyərlərə, millətlərarası  və  dövlətlərarası  münasibətlərə  güclü 

t

əsir göstərir.  İdman  mərdlik, iradəlilik, dözümlülük, 

q

əhrəmanlıq məktəbi olmaqla insanı həyata hazırlayır, çətinliyə 

sin

ə gərməyi öyrədir. 

Bu gün r

espublikamız  hər  sahədə  ildən-ilə  inkişaf  edir, 

maddi-

texniki  bazası  möhkəmlənir,

 

ilbəil  ölkədə  keçirilən 

b

eynəlxalq tədbirlərin, yarışların sayı artır. Təbii ki, əldə edilən 

uğurlar  idmanın  inkişafına  müsbət  təsir  edir,  Azərbaycanın 

dünyada bir idman ölkəsi kimi tanınmasında böyük rol oynaır. 

Ölkəmizdə müntəzəm olaraq beynəlxalq səviyyəli yarışlar 

təşkil olunur, idmançılarımız hər il müxtəlif idman növləri üzrə 

keçirilən  Avropa  və  dünya  çempionatlarında  uğurlu  nəticələr 

göstərirlər.  Uğurlu  idman  siyasətinin  nəticəsi  olaraq 

Azərbaycan  dünyanın  idman  ictimaiyyəti  tərəfindən  ciddi 

tərəfdaş, idmançılarımız isə əsas rəqib kimi qəbul olunurlar. 

Sizə təqdim edilən vəsaitdə Azərbaycanda idmanın tarixi, 

bu  sahədə  qazanılan  nailiyyətlərdən  qısaca  söhbət  açılmış, 

dövlət səviyyəsində idman və bədən tərbiyəsi sahəsində həyata 

keçirilən  işlər,  qəbul  edilmiş  dövlət  sənədləri,  Azərbaycan 

Respublikası  Gənclər  və  İdman  Nazirliyinin,  Milli Olimpiya 

Komitəsinin  (MOK)  fəaliyyəti  işıqlandırılmış,  idmanın 

t

əbliğində kitabxanaların qarşısında duran vəzifələrdən, təbliğat 

vasitələrindən,  kitabxanaların  həyata  keçirəcəyi  işlərdən  bəhs 

edilmişdir. Sonda idmanla maraqlanan bütün oxuculara zəngin 

ədəbiyyat siyahısı təqdim edilmişdir. 

Nəşrlə bağlı rəy və təkliflərini Milli Kitabxanaya göndərən 

mütəxəssislərə  və  oxuculara  əvvəlcədən  minnətdarlığımızı 

bildiririk. 

Ünvan: Az-

1000 Bakı şəh., Xaqani küç. 29; 

E-mail: [e-mail] 

---

4 

 

Azərbaycanda idmanın tarixinə qısa baxış 

 

Azərbaycan  xalqının  tarixi  qədim  olduğu  kimi,  bədən 

tərbiyəsi  və  idmanın  inkişafı  da  uzaq  keçmişdən  başlanır. 

Güləş, qaçış, tullanma, ağırlıqqaldırma, üzmə, avar çəkmə, ox 

atma,  qılınc  oynatma,  nizə  tullama  və  başqalarını  ilk  idman 

növləri kimi qeyd etmək olar. 

Güləş  Azərbaycanda  qədim  dövrlərdən  mövcud  olan 

ənənəvi idman növü olmuşdur. Azərbaycan xalqının dastan və 

nağıllarında,  yazılı  abidələrində  güləş  yarışlarından  çox  bəhs 

olunmuşdur. Bu diyarda igidlər aslan, buğa, dəvə ilə güclərini 

sınamışlar.  Oğlanlara  döyüşdə,  təkbətək  mübarizədə  qalib 

gəlməyincə,  igidlik  göstərməyincə  ad  verməzmişlər.  Oğuz 

elinin qızları da at çapmaqda, qılınc oynatmaqda, ox atmaqda 

mahir olmuşlar.

 

Qədim  Şərqin  yazılı  və  şifahi  xalq  yaradıcılığı  ilə  bağlı 

olan  mədəniyyət  abidələrində,  eləcə  də  Qobustan  qədim 

qayaüstü yazılarında həkk olunmuş çoxlu rəsmlər, cizgilər, ov 

səhnələri,  heyvan  fiqurları,  insanların  rəqs  və  digər  fiziki 

hərəkətləri  təsvir  edilmişdir.  XI  əsr  Azərbaycan  şairi  Xaqani 

Şirvaninin  əsərlərində  də  çövqan,  at  çapmaq,  şahmat, 

qılıncoynatma  və  s.  oyunlardan  danışılmışdır.  XII  əsrdə 

yaşamış  dahi  Azərbaycan  şairi  Nizami  Gəncəvi  hələ  800  il 

bundan  əvvəl  yazdığı  məşhur  poemalarında  Azərbaycan 

xalqının qəhrəman oğullarının şücaətini, xüsusən pəhləvanların 

məharətini təsvir etmişdir. 

Orta  əsrlərdə  Azərbaycan  şahlarının  saraylarında  şahmat 

sevimli  məşğuliyyətə  çevrilmiş,  XII  əsrdə  yaşamış  görkəmli 

şairə  Məhsəti  Gəncəvi  həm  də  yaxşı  şahmat  oynamış,  onun 

şahmat  partiyalarının  yazıları  bizim  dövrə  qədər  gəlib 

çatmışdır. Azərbaycanda qadınların şahmat oynaması bir ənənə 

kimi davam etmiş, XIX əsrdə Fransa yazıçısı Aleksandr Düma 

Azərbaycanda  olarkən  Qarabağ  xanının  qızı,  məşhur 

---