Ikkilamchi issiqlikdan foydalanish. Reja ikkilamchi issiqlikdan foydalanish. Ikkilamchi issiqlikdan foydalanish jarayoni
Yüklə 24,4 Kb. Pdf görüntüsü
|
| IKKILAMCHI ISSIQLIKDAN FOYDALANISH. REJA 1.Ikkilamchi issiqlikdan foydalanish. 2. Ikkilamchi issiqlikdan foydalanish jarayoni. Metallurgik pechlarda katta miqdordagi issiqlik, uning ishchi hajmidan chiqayotgan gazlar, shlaklar va pechning turli qismlarini sovitish sistemalaridagi suv bilan yo‘qoladi. Ushbu yo‘qolayotgan issiqlik pechlar ishida sarflanayotgan umumiy issiqlikning katta qismini tashkil etib, u quyidagicha taqsimlanadi; texnologik gazlar bilan 30–50%, shlaklar bilan 10-30% va sovitish sistemalarida 5–20%. Pechlar ishida yo‘qolayotgan issiqlikdan samarali foydalanish, korxonada sezilarli darajada energiyaning tejalishini ta’minlaydi. Xususan bu issiqlik metallurgik korxona ishi uchun zarur bo‘lgan issiq suv va suv bug‘ini tayyorlashga sarflanadigan yoqilg‘i hamda elektr energiyasini tejash imkonini beradi. Bu esa o‘z navbvtida metallurgik zavodlarda ikkilamchi issiqlik resurslaridan unumli foydalanish yo‘lida har qanday korxona oldidagi global texnikaviy va iqtisodiy vazifalardan biri bo‘lib hisoblanadi. Pechdan chiqayotgan gazlarning fizik-kimyoviy issiqligidan foydalanish katta ahamiyatga ega. Ulardan foydalanishni quyidagi usullarda amalga oshirish mumkin. - Rekuperatorlarda va regeneratorlarda havo hamda gaz holi-dagi yoqilg‘ilarni qizdirishda; - Utilizator - qozonida issiq suv yoki suv bug‘ini olishda; - Jarayonga berilayotgan shixtani isitishda. Metallurgik pechdan olinayotgan (chiqayotgan) erigan shlak issiqligidan suvni isitish uskunalarida samarali foydalaniladi. Pechning sovitish sistemasidagi issiqlikdan esa issiq suv va suv bug‘i olishda foydalanish mumkin. Gaz yoqilg‘ilarini (suyuq va gaz holidagi yoqilg‘ilar) qizdirilgan holida berilishi, pechning issiqlik ishiga ijobiy ta’sir ko‘rsatadi. Ya’ni pech ishchi hajmidagi haroratning ko‘tarilishiga, yoqilg‘i sarfini kamayishiga va issiqlikdan foydalanish koeffitsientining ortishiga olib keladi. Metallurgik pechlardan ajralayotgan ikkilamchi issiqlikdan foydalanishda issiqlikka va agressiv gazlarga kimyoviy chidamli qurilmalar hamda dastgohlar qo‘llaniladi. Ularga rekuperatorlar, utilizator qozonlari misol bo‘ladi. Rekuperator - bu, bir – birining orasiga joylashtirilgan ikkita alohida naydan tashkil topgan bo‘lib, pechdan chiqayotgan gazlarni sovitishda qo‘llaniladi. Ularda gaz va havoning harakatlanish tizimiga ko‘ra rekuperatorlar uch xil sxema asosida ishlaydi, ya’ni to‘g‘ridan - to‘g‘ri, qarama - qarshi va ayqash harakatlanish usul- laridir. Rekuperatorlar metalldan va keramikadan tayyorlangan bo‘la-di. Metalli rekuperatorlar kichik xajmda bo‘lib, yuqori issiqlik koeffitsientiga ega qurish va ekspluatatsiya qilishga kam sarf – harajat talab etadi. Metalli rekuperatorlarning asosiy kamchiliklari, ularning agressiv (SO 2 , SO 3 , Cl, NO 3 , va hokazo) tezda korroziya-ga uchrashi va havoni isitish haroratining cheklanganligi-dir. Jumladan legirlangan po‘latdan tayyorlangan rekuperatorlarda havoni 300–350 0 C, cho‘yandan tayyorlanganda esa 400-450 0 C va issiqqa chidamli po‘latdan tayyorlangan rekuperatorlarda 600–800 0 C gacha isitish mumkin. O‘z navbatida keramikalangan rekuperatorlarda havoni 900–1000 0 C ga qizdirish imkoni bo‘lib, ular uzoq vaqt davomida ishlaydi. Chunki keramikali rekupe-ratorlarning devorlari qalin bo‘lishi bilan birga ular agressiv gazlarga chidamlidir. Keramikadan tayyorlangan rekuperator bir qator kamchiliklarga ega, bular issiqlik almashinishi koeffitsientining kichikligi, mo‘rtligi, nihoyatda hajmdorligi va konstruksiyasining murakkabligidir. Konstruktiv tuzilishiga ko‘ra metalldan tayyorlangan rekupe-ratorlar quyidagicha bo‘ladi: ignasimon, termoblokli, nayli, plastinali, radiatsion va kombinatsiyalashgan metallurgiyada asosan quvurli va radiatsion rekuperatorlar qo‘llaniladi. 50-rasm. Rekuperatorlarda issiqgaz va havoning harakatlanish sxemasi: a –to‘g‘ridan - to‘g‘ri harakat; b – qarama - qarshi harakat; d– ayqash harakat: 1–pechdan chiqayotgan issiq gazning harakat yo‘nalishi; 2–isitilayotgan havoning harakat yo‘nalishi. Nayli rekuperatorlar silliq po‘lat quvurlardan yasalgan turli konstruksiyada bo‘lib quvurlar diametri 15–100 mm gacha va ular devorlari qalinligi 2 – 5 mm gacha bo‘ladi. Yirik diametrli reku-peratorlarning quvurlari vertikal holda joylashgan bo‘lib, ikki – uch qismdan (sektsiyadan) tashkil topadi. Bunday rekuperator-larda havo tashqi quvurdan, qizigan gaz esa ichki quvurdan harakat- lanadi. Radiatsion rekuperatorlar - 1100–1600 0 C haroratli chiqayotgan gazlar bilan ishlashda qo‘llaniladi. Bunda issiqlik uzatilishi nurlanish orqali sodir bo‘ladi. Bu jarayonda nurlanish gaz qatlami-ga bog‘liq bo‘lib, uning harakatlanish tezligiga bog‘liq bo‘lmaydi. Radiatsion rekuperator devorlari qizigan havo ta’sirida 100- 130 0 C gacha qizishi kuzatiladi. Bu holat boshqa rekuperatorlarga nisbatan uzinig afzalligini ko‘rsatadi. Shuni ta’kidlash kerakki, radiatsion rekuperator devori issiqqa chidamli po‘latdan tayyorlanadi, buning natijasida 1600 0 C haroratli pechdan chiqayotgan gazlarni rekuperator bo‘ylab o‘t-kazish imkoni tug‘iladi. Radiatsion rekuperatorlar gazlarning harakatlanishiga deyarli qarshilik qilmaydi, chunki uning gidravlik qarshiligi 5–7 mm.suv.ust dan oshmaydi, bu esa tutun tortish qurilmasiga ehtiyoj qoldirmaydi. Radiatsion rekuperatorlarning konstruktiv tuzilishiga qarab 3 turga bo‘linadi. Bular: silindrik, savatsimon, va spiralli ko‘rinishlardir. Bular orasida eng keng tarqalgani silindrik rekuperator hisoblanadi. Shu turga mansub rekuperator 51 - rasmda ko‘rsatilgan. 51 – rasmda ko‘rsatilganidek, rekuperator 4–6 mm bo‘lgan is-siqqa chidamli po‘latdan yasalgan 2 ta konsentrik silindrdan iborat. Ichki silindrda pechdan chiqayotgan gaz o‘tsa silindrlar orasidan esa qizigan havo harakatlanadi. Ichki silindr diametri 0,6–1,6 m ni tashkil qilsa, ikki silindr orasi esa 10–70 mm dan iborat bo‘ladi. Radiatsion rekuperatorlar shartlangan, ya’ni chiquvchi gazlar 1 m/s, havoning tezligi 20–50 m/s bo‘lgan sharoitda ishlaydi bunaqangi sharoitda gazlardan havoga issiqlik uzatilish koeffitsienti 20–25 kkal/(m 2 /s) bo‘lishini ta’minlaydi. Radiatsion rekupe-ratorlarning birdan bir kamchiligi; harorati 700–800 0 C bo‘lgan pechdan chiqayotgan gazlardan foydalanish imkonining yo‘qligidir. Yüklə 24,4 Kb. Dostları ilə paylaş:
|