İlham Əliyevin “Dünya ədəbiyyatının görkəmli nümayəndələrinin
Yüklə 5,98 Mb. Pdf görüntüsü
|
Madam de Bosean hərarətli bir nəzərlə tələbəyə baxdı. Onun bu nəzərində alicənab insanlara məxsus bir minnətdarlıq, etiraf və vüqar duymaq olardı. Bu nəzər bir az əvvəl alverçi gözü ilə Ejenə qiymət qoyan hersoginyanın Rastinyakın qəlbinə vurduğu yaranın üzərinə məlhəm kimi yayıldı. Ejen dedi: -
dım. - Ejen miskin, lakin eyni zamanda hiyləgər bir əda ilə davam etdi: - Sizə bu məlum olsun ki, mən hələlik ancaq yazıq bir tələbə- yəm, tamamilə yalqız, olduqca yoxsul bir tələbə... -
Belə şeylər danışmayın, müsyö de Rastinyak. Biz qadınlar heç kəsə lazım olmayan şeylər arxasınca qaçmırıq. -
yaşım var. Bu yaşın müsibətlərinə dözməyə məcburam. Bir də mənim etirafımı dinləyin, ürəyimin sirrini etiraf etmək üçün dizimi çökdürməyə başqa bir gözəl məbəd harada tapa bilərəm? Doğrudur, insanlar belə məbədlərdə günaha yol verər, başqa məbədlərdə isə tövbə edər. Hersoginya bu mürtəd boşboğazlığa qulaq asarkən Ejenə soyuq nəzərlə baxdı və onun zövqünü bəyənməyərək, vikontessaya dedi: -
Kuzeniniz nabələd adamdır. Madam de Bosean hersoginyanın bu sözlərinə və kuzeninə ürəkdən gülərək: -
Bəli, mənim əzizim, - dedi, - o, doğrudan da, nabələd adamdır və yaxşı zövqlərdən dərs almaq üçün özünə bir mürəbbiyə axtarır. Ejen yenə hersoginyaya müraciətlə dedi: -
Hersoginya, mənə elə gəlir ki, bizi cəzb edən şeylərin sirrini öyrənmək arzusu tamamilə təbiidir, elə deyilmi? (Öz-özünə isə belə dedi: “Onlarla söhbət etmək üçün mən bərbərlərə layiq sözlər icad edirəm”.) Hersoginya: -
Lakin, - dedi, - məncə, qrafinya de Restonun özü müsyö de Trayın şagirdidir. Tələbə: -
Bu, mənə qətiyyən məlum deyildi, - deyə cavab verdi, - ona görə də mən düşüncəsizliyimdən ikisinin arasına girdim. Bununla belə, mən əri ilə çox yaxşı yola gedirdim, arvadı isə müvəqqəti də 83
downloaded from KitabYurdu.org DÜNYA ƏDƏBİYYATI KLASSİKLƏRİ
olsa, mənim varlığıma dözməyə məcbur görünürdü. Lakin birdən- birə mənim ağlıma bir fikir gəldi: mən dəhlizdə qrafinyanı öpən və gözümün qabağında arxa qapıdan həyətə keçən bir kişi ilə tanış olduğumu onlara söylədim. Xanımlar: -
-
Bir qocadır. O, Sen-Marso məhəlləsinin uzaq bir yerində, ayda iki luidora başını dolandırır. Mən yoxsul tələbə də orada yaşayıram. Bu, doğrudan da, bədbəxt bir adamdır, hamı ona gülür, məsxərəyə qoyur, onun adını “Qorio ata” qoymuşuq. Vikontessa: -
qız familiyasının Qorio olduğunu bilmirsiniz? Hersoginya əlavə etdi: -
saray şəkərçisinin qızı ilə bir gündə saraya təqdim etmişdilər. Klara, yadınızdadırmı? Hələ kral gülmüş və latınca un barəsində bir məsəl demişdi: bu adamlar., necə idi?.. Bu adamlar... Ejen kömək edərək: -
dedi. Qrafinya təsdiq edərək: -
Tələbənin üzündə dəhşət göründü. Dedi: -
O, qrafinyanın atası imiş! -
Əlbəttə. Bu əcaib adamın iki qızı var. Hər ikisini dəli kimi sevir, ancaq hər ikisi ondan tamamilə əl çəkmiş kimi görünür. Vikontessa hersoginya de Lanjeyə müraciətlə: -
İkinci qızı, - dedi, - alman familiyası daşıyan bir bankirin, gərək ki, baron Nusingenin arvadı deyilmi? Səhv etmirəmsə, onun adı Delfinadır. O, sarışın xanımdır, Operada yan tərəfdəki lojanı icarə edir. O, Bufonlarda da tez-tez görünür. Hamının nəzər- diqqətini özünə cəlb etmək üçün həmişə ucadan gülür, o deyilmi? Hersoginya gülümsəyərək: -
edirəm, - dedi. - Yalnız de Resto kimi məhəbbətdən ağlını itirən adam madmazel Anastazinin ununda ağnaya bilər. Ah! Bu işdə o, 1
Bir xəmirdəndir. Hərfi mənası : eyni undandır, (lat.) 84
downloaded from KitabYurdu.org hər halda, ziyan çəkəcəkdir. Anastazi qraf de Trayın tələsinə düş- müşdür, qraf onu məhv edəcəkdir. Ejen: -
Demək, onlar öz atalarını rədd etmişlər? - dedi Hersoginya cavab verdi: -
larını, həm də deyildiyinə görə, çox yaxşı bir atanı rədd etmişlər. O, hər birinə beş-altı yüz min nişan pulu vermiş, özünə isə ildə səkkiz min, on min livr mədaxil saxlamışdır. O, elə zənn edirmiş ki, qızları, doğrudan da, qızlıq borcunu unutmayacaqlar: o, qızlarının evində özü üçün iki həyat, iki ev yaradacaq, hər zaman məhəbbətlə və nəvazişlə qarşılanacaqdır. Bunun əvəzində isə kürəkənləri iki ildən sonra onu ən alçaq bir adam kimi cəmiyyətdən qovdular. Ejenin gözlərində yaş işıldadı: o, hələ həyatının saf və müqəddəs havası ilə nəfəs alırdı, hələ gənclik həsrətlərinin təsiri ilə yaşayırdı. O yalnız burada ilk dəfə Paris mədəniyyəti ilə döyüş meydanında qarşı- qarşıya gəlmişdi. Səmimi hisslərin təsiri o qədər qüvvətli oldu ki, onlar sükut içində bir müddət bir-birinin üzünə baxa-baxa qaldılar. Hersoginya sükutu pozaraq: -
Aman, yarəb! - dedi. - Əlbəttə, bu, dəhşətli şeydir, halbuki biz hər gün belə hadisələrə rast gəlirik. Məgər bunun bir səbəbi yox- durmu? Bir dəfə belə, əzizim, siz kürəkən nə olduğunu fikirləşmisi- nizmi? Kürəkən elə bir kişiyə deyirlər ki, biz on yeddi il müddətində ailənin ümidini, Lamartinin sözü ilə desək, ailənin ləkəsiz qəlbini, gələcəkdə isə vəba xəstəliyinə çevrilən və min bir bağla bizə bağlı olan əziz bir xilqəti onun üçün bəsləyirik. Kişi isə bu xilqəti bizdən ayırdığı zaman, o, hər şeydən əvvəl, onun məhəbbətindən bir balta kimi istifadə edir, bu mələyin qəlbində, canlı ürəyində ailəsi ilə onu bağlayan bütün hissləri kəsib-doğrayır. Qızımız hələ dünən bizim üçün hər şey idi, biz də onun üçün hər şey idik. Səhər isə o, bizə düşmən kəsilir. Məgər hər gün biz bu cür faciələri öz gözlərimizlə görmürükmü? Gah gəlin qayınataya həqarətlə baxır, halbuki qayınata hər şeyini oğluna qurban vermişdir; bəzən də, görürsən, kürəkən öz qayınatasını evdən qovmuşdur. Mən belə suallara rast gəlmişəm: müasir cəmiyyətimizdə ən faciəli şey nədir? Kürəkən faciə deməkdir, həm də dəhşətli bir faciə. İzdivaclarımıza gəlincə, 85
downloaded from KitabYurdu.org Yüklə 5,98 Mb. Dostları ilə paylaş:
|