8
8
Cəmiyyətinin
mədəniyyət
şöbəsi
tərəfindən
hörmətli tərcüməçilərin vasitəsilə Azərbaycan dilinə
tərcümə edilib və buraxılmışdır.
Allahdan bütün
müsəlmanlara səadət və islam maarifini öyrənib
Quranın əhkamına düzgün əməl etməkdə tövfiq,
bütün müsəlmanlara birlik və islam düşmənlərinin
tezliklə məhv edilməsini istəyirik.
Ümumdünya əhli-beyt cəmiyyəti
ön söz
Hörmətli
oxucuların
diqqət
və
nəzərinə
çatdıracağımız bu mövzu böyük və əziz ustadımız
şəhid
Mürtəza
Mütəhhərinin
elmi
tədqiqatlarındandır. O, imam Hüseyn (ə)-ın qanlı
inqilabında
təsirli
olan
müxtəlif
səbəblərin
barəsində geniş tədqiqatlar aparmış və nəhayət bu
hərəkatda əmr be məruf və nəhy əz münkəri ən
yüksək amil hesab etmişdir. Bu mövzunun dolğun
və əhəmiyyətli olduğunu nəzərə alaraq, onu
istifadənizə təqdim edəcəyimiz kitab şəklində çapa
hazırlamağı qərara aldıq. Oxucuları lazımi faktlarla
tanış etmək məqsədilə söhbətdə istifadə olunan
mənbələrin ünvanını səhifələrin aşağısında qeyd
etmişik. Arzu edirik ki, Allah-təala bu işdə xidmət
edən qardaşların zəhmətini, o cümlədən mövzuları
lent yazılarından kağız üzərinə köçürənlərin,
9
9
redaktə və montaj edənlərin və ümumiyyətlə bu
işdə fəaliyyət göstərən bütün qardaşların zəhmətini
qəbul etsin. Amin...!
İmam Hüseyn (ə)-ın inqilabi hərəkatında
mühüm amillər
İmam Hüseyn (ə)-ın inqilabi hərəkatında üç əsas
amilin mühüm rolu olmuşdur. Ümumiyyətlə həmin
üç
mühüm
amil
bu
böyük
hadisəni
formalaşdırmışdır. Bu mühüm tarixi hadisəni təfsir
edib həqiqi mahiyyətini başa düşmək olduqca
çətindir. Tarixdə də bu sahədə ətraflı məlumat
verilməmişdir.
10
10
Bu böyük hadisəyə sbəbə olan amillərin
mürəkkəbliyinə hərə onu bir cür aydınlaşdırmış,
bəziləri də ondan sui-istifadə etmişlər.
Biz bu hadisədə müxtəlif məsələlərlə qarşılaşırıq.
Məsələn, bir yerdə görürük ki, imam Hüseyn (ə)
ondan beyət etməsini istəyənlərin sözünü rədd
edərək bu təklifə boyun əymir, başqa bir yerdə də
kufəlilərin dəvətini qəbul edir. Bəzən də görürük ki,
İmam beyət və dəvət məsələsini nəzərə almayaraq
hökumətin mövcud vəziyyətini tənqid edir və
fəsadın geniş surətdə yayılmasını xəbər verir. O
həzrət, islam qununlarının təhrif olunmasından,
halal
işlərin
haram,
haramların
isə
halal
edilməsindən
söz
açır.
İmam
Hüseyn
əleyhissəlamın
nəzərincə
belə
bir
şəraitdə
müsəlman xalq bu kimi hadisə və cərəyanlar
qarşısında sakit qalmamalıdır. Görürük ki, imam nə
beyətdən və nə də dəvətdən daşınır. O, nə Yezidin
ondan istədiyi beyət və nə də kufəlilərin dəvət
məsələsini bəyan edir. Görəsən bunun səbəbi nə
imiş?
Görəsən məsələ bəyət və dəvət idi, yoxsa çirkin
əməllərin yayılmasına qarşı etiraz və tənqid
məsələsi? Görəsən həqiqət nə idi?! Bu məsələni
hansı nöqteyi-nəzərdən araşdırmalıyıq?! Bundan
11
11
əlavə, görəsən Yezidin dövrü ilə Müaviyə dövrü
arasında nə kimi fərqlər var idi? Nə üçün imam
Hüseyn əleyhissəlam Yezid ilə sülh etməyə hazır
olmadı və belə bir sazişi heç bir şəkildə qəbul
etmədi?
Həqiqət budur ki, qeyd etdiyimiz səbəblərin
hamısı imam Hüseyn əleyhissəlamın hərəkatında öz
təsirini göstərmişdir. İmam bütün bu amillər
qarşısında əks-əməl göstərmişdi. Onun həyata
keçirdiyi işlər beyətdən imtina etmək, kufəlilərin
dəvəti və yaxud fəsad və pozğunluğa qarşı
mübarizə aparmaq əsasında olmuşdur.
Birinci amil beyət
İmam Həsən əleyhissəlamın səhabələri sarsılıb
dağılışdıqdan sonar İmam (ə) Müaviyə ilə
müvəqqəti bir sülh müqaviləsi imzaladı. Bu məsələ
heç
də
Müaviyə
sülaləsinin
uzunmüddətli
hökumətilə barışmaq mənasında deyil, məhdud və
müvəqqəti bir müqavilə ilə razılaşmaq idi. Bu
müqaviləyə əsasən Müaviyədən sonra müsəlmanlar
özləri layiq bildiyi bir şəxsi xəlifə seçməli və yaxud
Peyğəmbər tərəfindən təyin olunmuş və inanılmış
bir şəxsə itaət etməliydilər.
12
12
Müaviyə zamanına qədər xilafət və hökumət irsi
bir məsələ deyildi. O zamanadək bu sahədə yalnız
iki növ düşüncə tərzi mövcud idi:
1-Ancaq Allahın əmri və Peyğəmbərin vasitəsilə
təyin olunan şəxs xilafətə layiqdir.
2-Xalq özü xəlifə seçməkdə azaddır.
Hər halda Müaviyə zamanınadək camaat
arasında bir xəlifənin özünə canişin təyin etməsinə
təsadüf olunmamışdı.
İmam Həsən əleyhissəlam sülh müqaviləsində
qeyd
etdi
ki,
Müaviyə
özündən
sonra
müsəlmanların taleyi ilə əlaqədar heç bir qərar təyin
etməyə haqlı deyil.
Bütün bu qərarlara baxmayaraq, Müaviyə elə
həmin ilk günlərdən etibarən xilafəti varislik yolu
ilə oğluna vermək qərarına gəlmişdi. Tarixçilər
nəzərincə o, xilafəti səltənət və şahlıq şəklinə gətirib
çıxarmaq istəyirdi.
Amma o, belə bir iş üçün hələlik şəraitin əlverişli
olmadığını duyub bu barədə çox düşündü və bu işlə
bağlı yaxın dostları ilə məsləhətləşdi. O, bu işin baş
tutacağına arxayın olmadığı üçün öz fikrini açıq-
aydın söyləməyə cürət etmirdi. Bəzi tarixçilərin
yazdıqlarına
əsasən,
Kufənin
keçmiş
valisi
Müğəyrət
ibni
Şöbə,
Müaviyə
tərəfindən
Dostları ilə paylaş: |