6
qəti şəkildə rədd edirəm. Çünki:
Əvvəla, bunlar heç bir doğru hədis sənədinə əsaslanmır;
İkincisi, məzmun baxımından onları təkzib edən digər rəvayətlər vardır.
İmam Səccadın (ə) Müslim ibn Üqbə ilə görüşünə dair bir-biri ilə uyğun olmayan çoxlu
rəvayətlər var. Bu rəvayətlərin bəzisi imamların rəftar və üsuluna daha uyğundur. Biz təbii ki, onları
qəbul edirik. Onları qəbul edəndə isə digər rəvayətlər bütünlüklə rədd edilir və mən onların qeyri-düzgün
olmasına şübhə etmirəm.
Hər halda, İmam Səccad (ə) o rəvayətlərin bəzisində göstərilən şəkildə rəftar etməmişdir,
amma şübhə yoxdur ki, Müslim ibn Üqbəyə sərt münasibət də göstərməmişdir. Çünki belə olsaydı, onu
qətlə yetirərdi və bu, İmam Səccadın (ə) vasitəsi ilə apalıran İmam Hüseyn (ə) düşüncəsinə ölümcül zərbə
vurardı. İmam Səccad (ə) qalır və İmam Sadiqin (ə) hədisində gördüyümüz kimi, insanlar yavaş-yavaş ona
qoşulur və çoxalırlar. İmam Səccadın (ə) işləri belə ağır, əlverişsiz və çətin şəraitdə başlayır.
İmam Səccadın (ə) 34 illik imamət dövrünün çoxu Əbdülməlikin hakimiyyətinə təsadüf edir.
Əbdülməlik rejimi imamın həyatına və rəftarına tam nəzarət edirdi. Onun hətta özəl ailədaxili məsələləri
də təyin olunmuş casuslar tərəfindən xəbər verilirdi.
İmam Səccadın (ə) məqsədləri
İmam Səccadın (ə) dövrünün şəraiti aydın oldu. İndi imam belə bir şəraitdə işə başlamaq
istəyir. Mən imamların seçdiyi məqsəd və üsula qısa işarə vurub o həzrətin həyatının bu üsulla bağlı
xırdalıqlarına keçəcəyəm.
Şübhəsiz, həzrət Səccadın (ə) son məqsədi İslam hakimiyyəti qurmaqdır. İmam Sadiqin (ə)
hədisində qeyd olunduğu kimi, Allah-Taala 70-ci ili İslam hakimiyyəti üçün nəzərdə tutmuşdu. Həzrət
Hüseyn ibn Əlinin (ə) şəhid edildiyinə görə isə 147-148-ci illlərə qədər təxirə saldı. Bu onu göstərir ki,
7
İmam Səccadın (ə) və digər imamların son məqsədi İslam hakimiyyəti qurmaq olmuşdur. Amma o
şəraitdə İslam hakimiyyəti necə qurula bilərdi? Bunun üçün bir neçə məqama aydınlıq gətirmək lazımdır:
1- Həqiqi daşıyıcıları imamlardan ibarət olan və İslam hakimiyyətinin əsası sayılan düzgün İslam
düşüncəsi yazılmalı, tədris olunmalı və yayılmalıdır.
İslam cəmiyyəti uzun illər düzgün İslam düşüncəsindən uzaq qaldığı, xalq arasında düşüncə
şəraiti yaradılmadığı və əsaslı hökmlər yazılmadığı halda düzgün İslam təfəkkürü əsasında hakimiyyət
qurmaq olardımı?!
İmam Səccadın (ə) ən böyük rolu əsl İslam təfəkkürünü – yəni tövhidi, nübüvvəti, insanın
mənəvi məqamını, Allahla əlaqəsini və digər mövzuları yazmasıdır. Səhifeyi-Səccadiyyənin ən başlıca rolu
bu idi. Siz Səhifeyi-Səccadiyyəyə nəzər salıb, sonra o dövrün insanlarının İslam düşüncəsinə baxsanız,
bunların bir-biri ilə nə qədər fərqli olduğunu görərsiniz. İslam dünyasının bütün insanlarının maddiyyat
istiqamətində, maddi amillərə doğru hərəkət etdiyi, xəlifə Əbdülməlik Mərvandan tutmuş onun
ətrafındakı alimlərə, o cümlədən Məhəmməd ibn Şahab Zöhriyə qədər hamının özünü və dünyasını
düşündüyü zaman İmam Səccad (ə) insanlara müraciətlə deyir: "Bu it artığını öz adamlarına buraxan
azad bir insan yoxdurmu?!"
Bu cümlədə İslam təfəkkürü mənəviyyatı məqsəd seçməkdən, mənəvi və dini amallar
naminə çalışmaqdan, insanı Allaha və üzərinə düşən vəzifələrə bağlamaqdan ibarətdir. Bu, ozamankı
insanların maddi təmayüllərinin yaratdığının əksidir. Bunu bir misal kimi söylədim. İmam Səccad (ə) o
qədər belə işlər görməli idi ki, nəticədə düzgün İslam təfəkkürü İslam cəmiyyətində qorunsun və məhv
olmasın. Bu, İmam Səccadın (ə) ilk işi idi.
2- İnsanları hakimiyyətə haqlı olanlarla tanış etmək lazım idi. İmam Səccadın (ə) dövrünə
qədər Peyğəmbər (s) ailəsi əleyhinə on illərlə aparılan əks-təbliğat öz işini görmüş, İslam dünyasını
bürümüş, Peyğəmbərin (s) dilindən Əhli-beytin hərəkət istiqamətinin əksinə, hətta bəzən lənətlənməsinə
dair çoxlu saxta hədislər quraşdırılmış və xalq arasında yayılmışdı. İnsanların Əhli-beytin həqiqi və
mənəvi məqamından əsla xəbərləri yox idi. Belə olan şəraitdə Əhli-beyt tərəfindən necə hakimiyyət
qurula bilərdi?!
Buna əsasən, İmam Səccadın (ə) digər mühüm məqsəd və hərəkətlərindən biri budur ki,
xalqı Əhli-beytin haqlı, vilayət, imamət və hakimiyyət məqamına sahib və onların Peyğəmbərin (s) həqiqi
8
xəlifələri olması barədə maarifləndirsin, xalq bu məsələlərlə tanış olsun. Bu, İslam ideologiyasından və
İslam təfəkküründən olsa da, eyni zamanda siyasi mahiyyət daşıyır və hakim rejim əleyhinə siyasi hərəkət
sayılır.
3- İmam Səccad (ə) gələcək siyasi hərəkətlərin əsas mərkəzi olan bir təşkilat yaratmalı idi.
Xalqın repressiya, yoxsulluq, maddi və mənəvi sıxıntılar səbəbindən tənhalığa, yalqızlığa, bir-birindən
kənar gəzməyə vərdiş etdiyi, güclü təzyiq və qorxu altında şiələrin təşkilati dayaqlarının məhv edildiyi bir
cəmiyyətdə İmam Səccad (ə) tək-tənha, yaxud pərakəndə və təşkilatsız bir qrupla necə işləyə bilərdi?!
Bu baxımdan, İmam Səccadın (ə) başqa bir işi şiələri təşkilatlandırmaqdır. Bizim fikrimizcə,
bu təşkilat Əmirəlmömininin (ə) dövründən olmuş, Aşura faciəsindən, Hərrə hadisəsindən və Muxtarın
məğlubiyyətindən sonra isə dağılmışdı. İmam Səccad (ə) bunu yenidən bərpa etməli idi.
Nəticə budur ki, İmam Səccadın (ə) üç əsas işi var:
1. Uzun müddət təhrif edildikdən və undulduqdan sonra İslam düşüncəsini düzgün formada
və Allahın nazil etdiyi kimi yazmaq;
2. Əhli-beytin xilafət və imamətə haqlılığını isbat etmək;
3. Peyğəmbər (s) ailəsinin tərəfdarları olan şiələr üçün nizam-intizamlı təşkilat yaratmaq.
Biz bu üç əsas işi araşdırmalı və görməliyik ki, İmam Səccad (ə) həyatı dövründə onların
hansına təşəbbüs göstərmişdir. Bu üç işin kənarında ikinci dərəcəli əhəmiyyət kəsb edən digər işlər də
görülmüşdür; misal üçün, repressiv mühiti müəyyən həddə açmaq üçün bəzən imamın özü, yaxud
tərəfdarları tərəfindən bəzi fikirlər bildirilmiş və addımlar atılmışdır.
İmamın tərəfdarları, yaxud özü bir qədər möhkəmləndikdən sonra çoxlu məsələlərdə
müəyyən fikirlər irəli sürmüşlər. Bu fikirlər yalnız sözügedən qorxu mühitini aradan qaldırmaq və tutqun
səmada bir qədər gözəl hava yaratmaq üçün olmuşdur. Bu, ikinci dərəcəli işlərdən biridir. Belə işlərə dair
nümunələri qeyd edəcəyəm.
Dostları ilə paylaş: |