41
qoymalıyıqmı? Əhli-sünnənin mötəbər kitablarında
zəif hədislər
mövcud deyilmi? Siz həmin bəhanə ilə o kitablardan əl çəkirsinizmi?
Həqiqətdə, bu cür sözlər çox gülməlidir. Amma bundan da betər
və ən pisi İbn Əsakirin nəql etdiyi rəvayətlər barədəki sözlərdir. Çünki
həmin sözlər onun haqq və Peyğəmbər (s) Əhli-beyti (ə) və sünnəsi
ilə düşmənçiliyi və inadının son həddini göstərir. Dünyanın hansı
bir yerində ”Mənim meyil və istəklərimlə uyğun olan sözləri qəbul
edir, digərlərini isə qəbul etmirəm!” – kimi deyilən belə sözlər qəbul
ediləsidir?! Belə bir söz hansısa adi bir insandan qəbul edilmişdirmi?!
Bəs, Alusi kimi bir alimdən necə?!
Əziz oxucular! Bəlkə də, Alusi kimi bir alimin belə əsassız sözlər
deməsi sizi həddən artıq təəccübləndirir. Amma cavabında deməliyik
ki,
qəzavət etmək istəyən, lakin özünü tələskənliklə rəy və nəzər
verməkdən qorumayan kəslər asanlıqla bu cür vəziyyətlə üzləşməli
olurlar.
Ayənin verdiyi mesajlar
1. “Vilayət” düşmənləri naümid edəndir
Əgər düşmənlərinizin sizdən naümid olmasını istəyirsinizsə, hər
zaman vilayətdən yapışaraq ona sarılın və onu (vilayəti) dirçəldin.
Həmin gündə (Qədir-Xum) vilayət məsələsi düşmənlərin ümidsizliyinə
bais olduğu kimi, bu gün də ondan yapışaraq vilayəti canlandırmaq
münafiq və düşmənlərin məyus olmasına səbəb olacaq.
Bu gün hamımızın diqqəti gözlərdən qaib, amma qəlblərdə hazır
olan həzrət Höccət ibnil Həsən Əsgəridə (ə) (imam Mehdi (ə.c))
olmalı və onun barəsində düşünməliyik.
Çünki o həzrətin vilayəti
müxtəlif xüsusiyyətlərə malik olan bütün şiələrin birləşdiyi zəncirin
bir həlqəsidir. Nəticədə, ixtilaf və pərakəndəlik bədbəxtlik və məhv
olmağın qaynağı hesab edildiyi kimi, vilayəti canladırıb dirçəltmək
vəhdət və birliyə yenilik bağışlamaq, xoşbəxtliyin başlanğıcı və
azadlıq ümidinin bir parıltısıdır. Əgər bütün İslam ölkələri təkcə
bu əsaslı məsələyə əməl etmiş və əl-ələ verərək vəhdət təşkil etmiş
olsaydılar, Fələstin hadisələri tez-tez
təkrarlanmaz və həmin məzlum
müsəlmanlar dünya ictimaiyyətinin gözləri ön
ündə pis vəziyyətə
düşmüş olmazdılar. Beləliklə, kafirlərin naümid və məyus olmaları
üçün yeganə yol vilayətə söykənməkdir.
42
Əbülqasim Əlyan Nejadi
2. Vilayət sayəsində “dinin tamamlanması” və
“nemətlərin kamilləşməsi”
Ayədən də başa düşüldüyü kimi, dinin tamamlanması və nemətlərin
kamilləşməsi həmin gün “vilayət” sa
yəsində gerçəkl əşdi.
Bu gün
də nemətlərin – istər maddi olsun, istərsə də mənəvi – kamilləşməsi
və dinin tamamlanması özünün bütün xüsusiyyət və cəhətləri ilə
“vilayət” sayəsində həyata keçmişdir. Vilayət olmadan dinin zahirinə
əməl olunsa və onun sadəcə ibadət və əməli forması saxlanılsa da,
şübhəsiz, Allah dərgahında qəbul mərhələsinə yetişməyəcəkdir.
Deməli, dinin tamamlanması və nemətlərin kamilləşdirilməsi bütün əsr
və zamanlarda vilayətə əsaslanmaqla əməldə özünü doğruldacaqdır.
Təkmilləşdirici bəhs
1. Vilayət İslamın ən əsas məsələlərindəndir.
Vilayət məsələsinin əhəmiyyəti barədə çoxlu sayda rəvayətlər
mövcuddur. İmam Məhəmməd Baqirdən (ə) nəql edilən rəvayətdən
bir nümunəni bəhsi təkmilləşdirmək məqsədilə diqqətinizə çatdırırıq.
Zürarə o həzrətdən belə nəql edir:
: ُﺖْﻠُﻘَﻓ :ُةَرَارُز َلﺎﻗ .ِﺔﻳﻻﻮِﻟْاَو ﱢﺞَﺤْﻟاَو ِمْﻮ ﱠﺼﻟاَو ِةﺎﻛﱠﺰﻟاَو ِةﻼ ﱠﺼﻟا َﲆَﻋ ;َءﺎﻴْﺷَا ِﺔ َﺴْﻤَﺧ ﲆَﻋ ُمﻼْﺳِْﻻا َﻲِﻨُﺑ
ﱠﻦِﻬْﻴَﻠَﻋ ُﻞﻴِﻟﱠﺪﻟا َﻮُﻫ ﱃاَﻮْﻟاَو ﱠﻦُﻬُﺣﺎﺘْﻔِﻣ ﺎﻬﱠﻧَِﻻ ُﻞ َﻀْﻓَا ُﺔَﻳﻻِﻮْﻟَا): مﻼﺴﻟا ﻪﻴﻠﻋ( َلﺎﻗ ؟ ُﻞ َﻀْﻓأ َﻚِﻟذ ْﻦِﻣ ءْ َﳾ ﱡيأَو
...
1
“İslam beş sütunla möhkəmlənib: Namaz, zəkat, oruc, həcc və
vilayət. Zürarə deyir ki, mən imamdan soruşdum: “Bu beş təməldən
hansı daha mühüm və əhəmiyyətlidir?” İmam cavab verdi ki, vilayət
hamısından daha mühümdür, çünki onlara yetişmək üçün bir vasitə
və açard ır (həmin göstərişlərin əhatə dairəsi vilayətdə həqiqət tapır).
İmam və rəhbər camaatı o əməllərə doğru istiqamətləndirəndir.”
2
Bu rəvayətdə iki mətləb diqqətə və üzərində düşünülməyə layiqdir:
a) Birincisi, həmin beş məsələ səbəbsiz olaraq bir-birinin yanında
yerləşdirilməmişdir, əksinə onların bir-birilə rabitə və bağlılığı vardır.
Namaz – xaliqlə məxluq arasında
bir rabitədir, başqa sözlə, xaliqlə
məxluq arasında ən yaxşı ünsiyyət zamanı namaz vaxtıdır.
Zəkat – Allahla insan arasında bir rabitədir. Varlıların vasitəsilə
zəkat qanununun icra edilməsi sayəsində ehtiyaclıların çətinlikləri
aradan qalxır və onların iqtisadi problemləri həll edilmiş olur.
1.
2. “Üsuli-kafi”, c.3, səh. 30 (“Dəaimul-İslam” bölməsi, “iman və küfr” başlığı, 5-ci hədis).
43
Oruc – insanın özünə münasibətilə bağlı rabitədir. Bu rabitənin
yaranması ilə insan öz nəfsi ilə mübarizə aparmağa müvəffəq olur.
Orucun insan nəfsi ilə mübarizə aparmaq simvolu olduğunu da demək
olar.
Həcc – bütün müsəlmanların bir-biri ilə rabitəsi, düşüncə və fikir
mübadiləsidir və bu yolla İslam dünyasının
problem və çətinlikləri
həll edilərək onların yaralarına məlhəm qoyulur.
Vilayət – bu məsələlərin doğru və düzgün həyata keçirilməsinə
zamin və onun hökmlərini bəyan edəndir.
Beləliklə, həmin beş məsələnin təsadüfi olaraq bir yerdə
toplanmadığını, əksinə əqli və məntiqi şəkildə bir-birilə rabitədə
olduğunu deyə bilərik.
b) Nə üçün “vilayət” digər dörd təməldən daha üstün və
mühümdür? Rəvayətdə də bildirildiyi kimi, vilayət namaz, oruc,
zəkat və həccin həyata keçməsi və gerçəkləşməsi üçündür və onun
sayəsində bu və digər ibadətlər əməli olaraq həqiqət tapa bilir. Yəni,
islami hakimiyyət və vilayətsiz bütün bu göstərişlər sadəcə kağız
üzərindəki cızma-qaralardır (məsələn, həkimin reseptinə bənzəyir ki,
ona əməl edilməsə, xəstəlikdən şəfa tapmaq olmaz).
“Vilayət” İslam qanunlarının məsum imamlar (ə) və onlarının
canişinləri vasitəsilə icra edilməsi mənasındadır. Deməli, “Qədir-
Xumda həzrət Əlinin (ə) vilayətindən qaynaqlanmış və nəticəsi
islami
hakimiyyət olan” vilayət oruc, namaz, həcc və zəkatdan üstün olacaq.
2. Vilayətin iki tərəfi vardır (ikitərəflidir)
Ötən bəhsdəki təfsirə əsasən, vilayətin iki tərəfi vardır:
Onun bir tərəfində məxluqatın hidayətinə çalışan, deyilməli mətləb
və məsələləri camaata çatdıran, təhlükə və xətərlər müqabilində
müsəlmanlara xəbərdarlıq verərək onları qəflətdən ayıldan, cəmiyyətə
nizam-intizamı hakim edən, məzlumların haqqını zalımlardan alan,
ilahi hədləri (cəzaları), nəhy əz münkər (pis işlərdən çəkindirmək) və
əmr be mərufu (yaxşı işlərə dəvəti) icra edən imam və rəhbər dayanır.
Digər tərəfində isə camaat dayanır və onların əməli, danışıq
və rəftarları, etiqad və düşüncələri həmin şəxsiyyətlərin nəzər və
düşüncələri ilə uyğunluq təşkil etməli, addımlarını onların addımına
münasib şəkildə atmalıdırlar, əks
təqdirdə, o əzəmətli şəxslərin
(imamların (ə)) göstərişlərinə itaətsizlik etmək, müxtəlif günahlara
mürtəkib olmaqla, onların vilayətində olmağı iddia etmək olmaz.
Maraqlı burasıdır ki, Milli Təhlükəsizlik rəisi məndən sorğu-sual
edərkən (ehtimal ki, söhbət şah zamanından gedir – mütərcim) belə