www.kitabxana.net
Milli Virtual Kitabxananın e-nəşri
təyirdik, ağlaya bilmirdik. Möhtərəmə dəyən yumruqlar sanki bizim də üzümüzə dəyirdi. Müəl-
lim əməlli-başlı azğınlamışdı. Qızlardan biri fəryadla ağlamağa başladı. Nüsrət müəllim birdən
özünə gəldi. Dayandı. Karıxmışdı. Nə etdiyini bilmirdi. Hərəkətsiz mavi gözlərini sinfə dikdi.
Ağır nəfəs alırdı. Heç birimiz onun gözünə baxa bilmirdik.
Möhtərəm müəllimin gözlərinin içinə baxdı, baxdı, göz-gözə gəldilər. Möhtərəmin səsi bo-
ğulsa da ağlamadı. Boynundakı qalstuku açdı. Yavaşca səsləndi.
- Hirsin keçdimi, müəllim, - dedi.
Yavaş-yavaş yerinə qayıtdı. Yanımda oturacağını sandım. Kənara çəkildim. Oturacağın gö-
zündə bir dənə dəftəri vardı. Əyilib dəftərini götürdü. Qoltuğuna vurub sinfin qapısına doğru get-
di. Qapını yavaşca açdı və çıxdı…
Sabahısı, o biri gün… Möhtərəm bir daha məktəbə gəlmədi. Köynəyi olmadığı
üçün qalstu-
ku yalın boynuna taxan, toy çalıb gələndə bizə keçibuynuzu, ləbləbi alan, yuxarı sinifdəki ağ bi-
ləkli qıza uzaqdan baxan, qarayanız igid oğlan daha yox idi… Sinif gözümüzdən düşmüş, onun
oturduğu yer qərib, hüzünlü görünürdü.
Bir neçə həftə ötdü. Çərşənbə günü idi. Bir neçə yoldaş qatıq bazarında analarımızın yanın-
daydıq. Qatıqlar satılacaq, biz də cibxərcliyimizi alıb məktəbə gedəcəkdik. Qış idi. Soyuq, şax-
ta… Möhtərəmi gördüm. Kürəyində bir çuval gedirdi. Qaçıb arxadan çağırdım.
- Möhtərəm, Möhtərəm!
Kürəyindəki çuvalı yerə qoymadan geriyə döndü. Üzümə baxdı. Çuvalın sahibi də dayandı.
Cavabını bildiyim halda soruşdum.
- Möhtərəm, məktəbə niyə gəlmirsən?..
Gurlaşmış bığının altında güldü. Ağzından bir cümlə çıxdı:
- Səhərin ayazında üzünə çiləyim musiqi müəlliminizin!..
Donub qaldım. Yükün sahibi Möhtərəmə səsləndi:
- Haydı, durma, oğlum, tərpən...
Laqeyd bir halda döndü və ikiqat əyilərək yükünü daşıdığı adamın arxasınca getdi...
***
Atatürkün mahala gəlişinin ildönümü idi. Hər il rəmzi bir qarşılama keçirilərdi. Barabanlar
gümbür-gümbür döyülər, zurnalar zildən ötər, xalq həmin gün meydana tökülərdi. Orta məktəb
şagirdləri Atatürkün heykəlinin qarşısında sıraya düzülərək gözləyirdik. Məktəb müdiri ortalıqda
təlaşla vurnuxurdu. Sıraları pozduğumuzu görüb yanımıza gələrək bizə təpindi.
- Pendir qurdu kimi qaynaşmayın, uşaqlar. Keçin sıranıza, sakit durun!
Məktəb müdiri sıxıntılı idi. Yanındakı Yaşar müəllimə şikayətlənirdi.
- Belə olmaz axı, Yaşar bəy, vallahi, Bağrıyanığı yalvar-yaxar zorla gətirdim. Küsdüyüm
dağın odunu yandırmaram, deyib dirəndi. Gəlmirdi. Baş məmur Bəyin yanında xar olacaqdıq,
vallahi. Başqası Bağrıyanıq kimi çala bilmir ki, qardaşım. İllərdi mərasimlərdə o çalır. Ah, Nüs-
rət müəllim! Nə istəyirdin fağırdan? Yaşar bəy xatırlayırsanmı? Zavallı Bağrıyanıq oğlunu mək-
təbə necə də həvəslə gətirmişdi oxusun deyə. Hansı birini söyləyim, Yaşar bəy, Allahın Istanbul-
lusu anadollunun qədrini nə bilir! Buranı Bəyoğlu sanır, canım. Yenə qırmadı bizi, gəldi adam…
Bağrıyanığın yerində mən olsam, gəlməzdim, vallahi… Yazıq bir abdal oğlu, notu, fleytanı har-
dan bilsin…
Bir azdan Nüsrət müəllim yanımıza gəldi. Beş-beş sıraya düzülmüşdük. Bir neçəmizin əlin-
də kağız bayraqlar vardı. Nüsrət müəllim pencəyinin düymələrini düymələmiş, bizimlə bir sıra-
da, önümüzdəydi. Onun qorxusundan sıranı pozmur, büt kimi gözləyirdik. Bir az irəlidə zurnaçı
Bağrıyanıq və Möhtərəm də mərasimin başlamasını gözləyirdi. Hərdən Möhtərəmlə göz-gözə
gəlirdik. O, artıq sərbəstdi, əlini-qolunu yelləyib gülürdü. Hərdən başıyla Nüsrət müəllimə işarə
edir, ardınca əlindəki zurnanı göstərirdi. Bir qədər sonra:
- Vurun ustalar! Vurun! - deyə bir səs eşidildi.
Atlılar alqışlar altında mərasim keçirilən meydana doğru irəlilədilər. Barabançılar barabanı
vurmağa başladılar. Bağrıyanıq və Möhtərəm ovurdlarını doldurdular. Zurnalardan ətrafa coşqun
musiqi sədaları yayıldı. Möhtərəm zurnasını bizə tərəf tutub var gücüylə üfləyir, tombul barmaq-
ları zurnanın dəliklərində gəzirdi. Zurnaların inləyən səsindəki qarşılama havası meydandakıların
www.kitabxana.net
Milli Virtual Kitabxananın e-nəşri
qəlbini coşdururdu. Ata oğulun zurnaları elə bir ahənglə ötürdü ki, Nüsrət müəllim bəlkə də ilk
dəfə eşitdiyi bu səsə qulaqlarını şəklədi. Lap önündə, Bağrıyanığın yanında zurna çalan qara oğ-
lanı diqqətlə süzdü. Sağına, soluna baxdı və Yaşar müəllimin yanına gəlib heyrətlə soruşdu:
- Yaşar bəy, bu uşaq, bu, bu zurnaçalanı deyirəm. Bizim şagird deyildimi?..
- Bəli, - dedi Yaşar müəllim.
- Bu uşaq… bu…
- Fleyta çalmayan oğlan, - deyib güldü Yaşar müəllim.
Nüsrət müəllimin gözləri böyüdü.
Möhtərəm gözlərini yummuş, ovurdlarını şişirdib boşaldaraq özünü zurnanın səsinə, musi-
qiyə təslim etmişdi…
Nüsrət müəllim heyrət içindəydi. Əlini çənəsinə dirəyib gözlərini Möhtərəmə dikmişdi.
Atasına qoşulan Möhtərəm zurnasını xüsusi bir şövqlə çalırdı…
*
Kaman – yer adı
*
Xanın Önü – yer adı, keçmiş karvansara kimi
*
abdal – bir qrup, çalmaq, oxumaqla məşğul olurlar
*
keçibuynuzu – şirniquş
*
kunut duası – dini dua
Türkcədən çevirən: Eyvaz ZEYNALOV