İnformasiya təHLÜKƏSİZLİYİ

MÜASİR SİMMETRİK ŞİFRƏLƏMƏ ALQORİTMİ 
 
Müasir  simmetrik  şifrələmə  alqoritmi  həm  dayaqlıq,  həm 
də ki, başqasının yerinə qoyulma üsulu ilə şifrələmədə istifadə 
olunur.  Həqiqətdə  isə  (de-fakto)  standart  şifrələmə  müxtəlif 
açarlar  ilə  şifrələmə  raundlarından  ibarətdir.  İstifadə  edilən 
açarlar  ümumi  açarın  generasiya  edilməsinə  əsaslanır.  İndiki 
zamanda  istifadə  olunan  əksər  alqoritmlər  1973-cü  ildə 
yaradılmış Faystel şifrəsinin strukturuna bənzərdirlər. 
Faystel  şifrəsi  Klod  Şennonun  praktiki  şəkildə  həyata 
keçirilən  ideyalarına  söykənərək  hazırlanmışdır:  etibarlı 
şifrələmə alqoritmi iki xüsusiyyəti təmin etməlidir: 
diffuziyanı və 
koffuziyanı. 
Diffuziya – açıq mətnin hər bir biti şifrələnmiş mətnin hər 
bir  bitinə  təsir  göstərməlidir.  Diffuziyanın  mənasi  ondan 
ibarətdir  ki,  açıq  mətnin  statistik  xarakteristikaları  şifrələnmiş 
mətnin daxilində səpələnməlidir. 
Koffuziya – açarlar və şifrələnmiş mətn arasında statistik 
əlaqənin  olmamasıdır.  Əgər  bədniyyətli  insan  (düşmən) 
şifrələnmiş  mətnin  hansısa  statistik  xüsusiyyətini  müəyyən 
edərsə, açar haqqında istənilən informasiyanı əldə etmək üçün 
əldə  etdiyi  məlumatlar  onun  bəd  niyyətini  həyata  keçirməyə 
kifayət etməyəcəkdir. 
Feystel şifrəsinin strukturunu araşdıraq. 
Cari  şifrə  blok  şifrələmə  kateqoriyasına  aiddir.  Blok 
şifrələməsi  çox  da  böyük  olmayan,  müəyyən  uzunluğa  malik 

---