İnformasiya təHLÜKƏSİZLİYİ

 
İNFORMASİYA   TƏHLÜKƏSİZLİYİ 
 
 
 
________________________ 15 ____________________________ 
 
Apellyasiyanın
  verilməsi  isə  məlumat  sahibinin 
həqiqətəndə  başqası  deyil,  o  şəxs  olduğunu  sübut  etməyə 
imkan verir. 
 
AÇIQLAMA
: 
Autentifikasiya  istifadəçi  tərəfindən 
təqdim  edilən  identifikatorun  əsl  (həqiqi)  olmasının 
yoxlanması 
prosesidir. 
Autentifikasiya 
(ingiliscə 
authentication) – real, həqiqi, müəllif anlamlarını verir. 
Qədim  zamanlardan  insanlar  qarşısında  mürəkkəb  bir 
məsələ  dürürdü  –  vacib  bir  məlumatın  dəqiqliyinə  əmin 
olmaq.  Bu  məqsədlə  müxtəlif  formalı  möhürlərdən,  danişiq 
vaxtı  deyilən  parollardan  istifadə  edilirdi.  Mexaniki 
qurğulardan  istifadə  etməklə  autentifikasiya  üsullarının 
yaranması  bu  problemi  müəyyən  qədər  aradan  qaldırdı 
(məsələn,  müxtəlif  qıfılların  və  açarların  hazırlanması, 
yazıların  müəyyən  şriftlərlə  kodlaşdırılaraq  yazılması  və  s.). 
Autentifikasiya  misal  kimi  yaşından  asılı  olmayaq  bütün 
insanlar  tərəfindən  sevilə-sevilə  oxunan  “Əlibaba  və  qırx 
quldur”  nağılını  göstərmək  olar.  Quldurlar  sadə  bir  sözdən 
(“Sim-Sim  açıl”)  istifadə  etməklə  iri  bir  qayanı  yerindən 
oynadırdılar.   
Autentifikasiyanın 
müsbət 
nəticələrindən 
biri 
istifadəçinin 
müəlliflik 
huqunun 
tanınmasıdır. 
Yəni 
istifadəçiyə  ona  tapşırılmış  müəyyən  məsələlərin  həll 
edilməsi  üçün  bu  məsələlərin  həllində  istifadə  olunacaq 
vəsait  mənbəyindən  istifadə  hüququnun  verilməsidir. 
Resursun  vacibliyindən  və  ona  yaxınlaşma  (daxil  olma) 
üsullarından  asılı  olaraq  autentifikasiyanın  müxtəlif  üsulları 
istifadəçilərə təqdim edilir.    
Rus 
dilində 
termin 
əsasən 
informasiya 
texnologiyalarında  istifadə  edilir.  Bu  baxımdan  sistemin 

---