infrastrukturunun yaradılması” la -
yi həsi isə Azərbaycan ali məktəb -
ləri içərisində ən irihəcmli
layihədir.
Məlumat
verilmişdir
ki,
“Azər baycanda ali məktəblərin
reytinqinin müəyyən edilməsi”
layihəsində beynəlxalq səviyyədə
qəbul olunmuş metodikaya əsa -
sən, respublikanın ali məktəb lə -
rin də tədrisin keyfiyyətini qiymət -
lən dirmək məqsədilə çoxisti qa -
mət li tədqiqatlar aparılmış, ali
mək təb lərin milli reytinq cədvəli
beynəlxalq təcrübəyə əsaslanaraq
hazırlanmışdır. Reytinq tədqiqat -
la rı 20 dövlət, 12 qeyri-dövlət ali
təhsil müəssisələri və Azərbaycan
Müəllimlər İnstitutunun 11 filialı
arasında aparılmış, hazırlanmış
for ma qiymətləndirilmək üçün 17
nazirlik və komitəyə, özəl müəs si -
sə lərə göndərilmişdir. Ali məktəb -
lə rin reytinq tədqiqatları üçün
götürülmüş kompleks fəaliyyətin
keyfiyyət göstəriciləri bir-birin -
dən asılı olmayan 3 müstəqil kate-
qoriyadan ibarət olmuşdur. Naxçı -
van Dövlət Universiteti bu kate-
qoriyalardan ali məktəbin akade -
mik resursları üzrə 320, ali mək -
tə bin daxildən müəllim və tələ bə -
lər tərəfindən qiymətlən dirilməsi
üzrə 192, ali məktəbin məzunları -
nın ölkə ictimiyyəti, mərkəzi və
regional icra orqanları, müxtəlif
NAXÇIVAN DÖVLƏT UNİVERSİTETİ AZƏRBAYCANIN ƏN DƏYƏRLİ, QABAQCIL ALİ MƏKTƏBLƏRİNDƏN BİRİDİR
NDU-NUN “FİKİR” İNFORMASİYA BÜLLETENİNƏ ƏLAVƏ 17 yanvar 2015-ci il.№1(10)
HEYDƏR ƏLİYEV
təchiz edilmiş tədris korpusları,
internet mərkəzləri, fənn kabinə -
lə ri, laboratoriyalar yaradılmışdır.
Bu gün 10 fakültədə 56 ixtisas üz -
rə ali təhsil alan 5000-ə yaxın
tələbə, magistr və aspirant müstə -
qil Azərbaycanın dövlətçilik ma -
raqla rını gerçəkləşdirə biləcək
layiqli nəsil, dəyərli mütəxəssis
kimi yetişir. Bu ali məktəb 80-dən
çox tanınmış dünya universitetləri
ilə tərəfdaşlıq etməklə yanaşı, bir
sıra beynəlxalq layihələrdə də
uğur la təmsil olunur. Koreya Bey -
nəl xalq Əməkdaşlıq Agentliyi
(KOİCA) ilə birgə tamamlan-
maqda olan “Naxçıvan Dövlət
Universiteti üçün elektron təhsil
şəbəkəsi və rəqəmsal multimedia
Mətbuat şöbəsinin
müdiri diplomla təltif
olunub
Elmi fəlsəfənin
banisi
NDU-da növbəti qış
semestr imtahanları
elektron qaydada
keçirilir
Azərbaycan Milli
Elmlər Akademiyasının
vitse-prezidenti,
akademik İsa
Həbibbəylinin təbriki
səhifə-3-də
səhifə-2-də
səhifə-2-də
səhifə-4-də
M
ə l u m o l d u ğ u k i m i,
“Azər baycan Respubli -
kasın da təhsilin inkişafı
üzrə Dövlət Strategiyası”nın əsas
hədəflərindən biri olan təhsil mü -
əs sisələrinin reytinq sisteminin
yaradılması məqsədilə Azərbay -
can Respublikasının Təhsil Nazir -
li yi yüzdən artıq hökümət və qeyri
hökümət təşkilatlarının iştirakı ilə
“İctimai təşəbbüslərə dəstək” mü -
sa biqəsi təşkil etmişdir. Azərbay -
can dan Kənarda Təhsil Almış
Mütəxəssislər təşkilatı (AKTAM)
“Azərbaycanda ali məktəblərin
reytinqinin müəyyən edilməsi”
layihəsi ilə müsabiqənin qalibi
ola raq layihəni həyata keçirmək
üçün dövlət sifarişi almışdır. Layi -
hə yə əsasən ilk dəfə Azərbaycan
Respublikasının 30 ali məktəbinin
çoxkriteriyalı, beynəlxalq stan -
dart la ra uyğun reytinq cədvəli
hazırlanmış, ali məktəblərin fə -
aliy yəti müqayisəli qiymətlən diri -
lə rək ölkə ictimaiyyətinə çatdırıl -
mış dır. Tədqiqat nəticəsində Nax -
çı van Dövlət Universiteti reytinq
cədvəlində birinci yer tutmuş,
Naxçıvan Müəllimlər İnstitutu isə
ilk onluqda yer almışdır.
Bu münasibətlə Naxçıvan
Dövlət Universitetində keçirilən
tədbirdə əvvəlcə universitetin
yarım əsrə yaxın tarixinə, keçdiyi
inkişaf yoluna nəzər salınmış,
elm, tədris, beynəlxalq əlaqələr,
mədəniyyət, idman sahəsində qa -
zan dığı nailiyyətlər barədə mə lu -
mat verilmişdir.
Universitetin rektoru, AMEA-
nın müxbir üzvü Saleh Məhər -
rəmov kollektivi təbrik edərək bu
böyük uğuru Azərbaycanda, o
cümlədən Naxçıvanda elm və
təhsilin inkişafına göstərilən hər -
tərəfli dövlət qayğısının bəhrəsi
kimi dəyərləndirmişdir. Naxçıvan
Muxtar Respublikası Ali Məclisi -
nin Sədri Vasif Talıbovun bilava -
sitə təşəbbüsü və qayğısı sayəsin -
də universitetin güclü maddi-tex -
ni ki bazası formalaşmış, dünya
standartlarına cavab verən, mü -
asir texnologiya və avadanlıqlarla
kampaniyalar tərəfindən qiymət -
lən diril məsi üzrə 287 bal topla-
yaraq 799 yekun balla birincilik
əldə etmişdir.
AMEA Naxçıvan Bölməsinin
sədri, akademik İsmayıl Hacıyev
çıxış edərək Naxçıvan elmi icti -
maiy yətinin əksəriyyətinin uni -
ver sitetlə sıx bağlı olduğunu, regi -
onun intellekt potensialı ilə tə min
olunmasında, elmi-pedaqoji kadr
ha zırlığında bu ali məktəbin fun -
da mental baza rolu oynadığını
vur ğulamışdır. Akademik, Naxçı -
van Dövlət Universitetinin bugün -
kü səviyyəyə çatmasında profes -
sor-müəllim heyətinin, qocaman
ped qaoqların danılmaz əməyin -
dən, universitetə müxtəlif dövrlər -
də rəhbərlik edən rektorların, xü -
su silə on yeddi ildən artıq bu ali
tə h sil müəssisəsinə rəhbərlik et -
miş AMEA-nın vitse-prezidenti, aka -
demik İsa Həbibbəylinin, bu gün
çoxillik ənənləri layiqincə davam
etdirən, universitetə uğurla rəh bər -
lik edən AMEA-nın müxbir üzvü,
Əməkdar elm xadimi Saleh Məhər -
rəmovun rolundan danış mış dır.
Naxçıvan Özəl Universitetinin
rektoru, pedaqogika üzrə elmlər
doktoru, professor İsmayıl Əliyev,
Naxçıvan Müəllimlər İnstitutunun
rektoru, pedaqogika üzrə elmlər
doktoru, professor Oruc Həsənli,
Naxçıvan Dövlət Universitetinin
Azərbaycan tarixi kafedrasının
müdiri, AMEA-nın müxbir üzvü
Zəhmət Şahverdiyev çıxışlarında
qeyd etmişlər ki, Azərbaycanda, o
cümlədən Naxçıvan Muxtar Res -
pub likasında təhsilə göstərilən
qayğı nəticəsində təhsil müəssi sə -
lərinin fəaliyyəti gücləndirilmiş,
ali təhsil müəssisələrində də tədris
müasir tələblər səviyyəsində təş -
kil olunmuşdur. Azərbaycan Res -
pub likasının ali məktəblərinin
rey tinqinin müəyyənləşdirilməsi
real nəticəni obyektiv şəkildə
ortaya qoymaqla yanaşı bəzi ali
təhsil müəssisələrində göstərici -
lərin aşağı olmasının səbəblərini,
universitetlərin böyük əksəriyyəti
üçün xarakterik olan problemləri
üzə çıxarmaq baxımından da əhə -
miy yətlidir.
Sonda universitetin Teatr və
mədəniyyətşünaslıq kafedrasının
tələbələri kollektivi bədii qiraətlə
təbrik etmişlər. Tədbirdə Naxçı -
van Dövlət Universitetinin inkişaf
yolunu əks etdirən slaydlar
nümayiş olunmuşdur.
Mehriban SULTAN
NDU-nun Mətbuat şöbəsinin
müdiri
Naxçıvan Dövlət Universiteti reytinqdə birinci
olmuşdur
Fars dili və
ədəbiyyatını Urmiya
universitetinin
professoru tədris
edəcək
səhifə-2-də
“Azərbaycanın azadlığı və
ərazi bütövlüyü uğrunda mübarizə
tarixinə qəhrəmanlıq səhifəsi kimi
daxil olmuş 1990-cı ilin 20 Yan -
va rında ölkəmizə qarşı ərazi
iddiaları irəli sürən Ermənistanın
təcavüz kar hərəkətlərindən və
keçmiş SSRİ rəhbərliyinin onlara
havadar lı ğın dan hiddətlənən, Ba -
kı nın kü çə lərinə və meydan la rı na
çıxa raq buna öz qəti etirazını
bildirən geniş xalq kütlələrinə
qarşı sovet ordu su nun döyüş
hissələrinin yeridilməsi Azərbay -
canda misli görünməmiş faciəyə
gətirib çıxardı”: - bu fikir lə ri
Naxçı van Dövlət Universite tin də
20 Yanvar faciəsinin 25-ci il dö -
nümü ilə əlaqədar keçirilən təd -
birdə rektor, AMEA-nın müx bir
üzvü Saleh Məhərrəmov səslən -
dirib. Rektor bildirib ki, ulu öndər
Heydər Əliyev xalqın təkidli
tələbi ilə ikinci dəfə hakimiyyətə
qayıt dıq dan sonra bu məsələ
yenidən gündəmə gəlib, 20 yanvar
hadisə lə rini lazımınca qiymətlən -
dir mək yo lun da ciddi addımlar
atılıb. Məhz ulu öndərin sərən ca -
mı ilə 20 Yanvar Ümumxalq hüzn
günü elan olunub.
Azərbaycan xalqının milli
müs təqil liyi uğrunda qurban get -
miş şəhid lərin əziz xatirəsi bir
dəqi qə lik sükutla yad edilib.
Tədbirdə Ümumi tarix kafed -
ra sı nın müdiri, tarix üzrə fəlsəfə
doktoru, dosent İlqar Kəngərli “20
Yan var faciəsinin tarixi və ibrət
dərsləri”, Tələbə Elmi Cəmiyyə ti -
nin sədri, hüquqşünaslıq ixtisası
üzrə IV kurs tələbəsi, prezident tə -
qa üdçüsü Ramazan Abdullayev
“20 Yanvar hadisələri beynəlxalq
hüquq prizmasında” mövzu la rın -
da məruzələr ediblər. Məruzələrdə
qeyd olunub ki, həmin faciəli gün -
lərdə öz ölkəsinin, xalqının azad -
lı ğı nı, şərəf və ləyaqətini hər şey -
dən uca tutan mərd Vətən övlad -
ları can larından keçərək şəhidlik
zirvə sinə ucalıblar. Böyük itki lər -
lə, gü nah sız insanların qətli ilə
nəticə lə nən 20 Yanvar faciəsi
M.Qorba çov baş da olmaqla cina -
yətkar imperiya rəhbərliyinin
Azər bay cana qarşı xəyanətkar
siyasətinə dözməyən, öz azad lı ğı -
na, müstəqilliyinə can atan xalqı -
mı zın həm də mübariz li yini, əyil -
məzliyini, məğrurluğunu nümayiş
etdirdi. Azərbaycan xalqı nın
məruz qaldığı bu təcavüz bey nəl -
xalq müstəvidə hələ də bəşəriyyət
əleyhinə cinayət kimi yetərincə
qiymətləndirilmir. Bu faciəni
Azərbaycan tarixinə milli əsarətə,
qətliama qarşı mü ba rizə günü
kimi yazan qəhrəman şəhid lə -
rimizin müqəddəs xatirəsi xal -
qımızın qəlbində daim yaşayacaq.
Tədbirdə qısametrajlı film
nüma yiş etdirilib.
Mina Qasımova
NDU-nun Mətbuat şöbəsinin
əməkdaşı
Qəhrəmanlıq tariximizin
20 Yanvar səhifəsi
2 / GÜNDƏM
YENİ FİKİR
YANVAR 2015
AZƏRBAYCAN
AZERBAIJAN
MİLLİ ELMLƏR
NATIONAL ACADEMY
AKADEMİYASI
OF SCIENCES
Naxçıvan Dövlət Universitetinin rektoru,
AMEA-nın müxbir üzvü Saleh Məhərrəmova
Hörmətli Saleh müəllim!
Naxçıvan Dövlət Universitetinin “Azərbaycanda ali məktəblərin
reytinqinin müəyyən edilməsi” layihəsi üzrə müsabiqədə ölkə üzrə bir-
inci yeri qazanması kimi əlamətdar hadisə münasibətilə Sizi və
rəhbərlik etdiyiniz böyük kollektivi: professor-müəllim heyətini və
çoxminli tələbə kollektivini ürəkdən təbrik edirəm.
Ümummilli liderimiz, görkəmli dövlət xadimi Heydər Əliyevin
uzaqgörən ideyalarının işığında və Azərbaycan Respublikasının
Prezidenti İlham Əliyevin apardığı məqsədyönlü dövlət siyasəti
nəticəsində ölkəmizin ali məktəblər ailəsinin layiqli üzvü olan
Naxçıvan Dövlət Universiteti ən müasir tələblərə yüksək səviyyədə
cavab verən mükəmməl bir ali təhsil ocağına çevrilmişdir.
Bu mühüm nailiyyət Azərbaycanın müstəqillik dövrünün meydana
çıxardığı yeni tipli dövlət xadimi, Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali
Məclisinin Sədri, yeni Naxçıvanın böyük qurucusu, hörmətli Vasif
Talıbovun cəmiyyət həyatının digər sahələri ilə yanaşı elmin, təhsilin,
milli ziyalılığın inkişafını, xüsusən universitet quruculuğunun hərtərəfli
şəkildə inkişaf etdirilməsini yüksək dövlət siyasəti səviyyəsində, ardıcıl
və məqsədyönlü şəkildə həyata keçirməsinin konkret əməli nəticəsi
olan böyük hadisəsidir.
Xüsusən, son illərdə idarəetmənin və tədrisin yüksək texnologiyalar
əsasında yenidən qurulması baxımından böyük sürətlə inkişaf edən
Naxçıvan Dövlət Universiteti müasir mərhələdə Avropanın qabaqcıl
universitetləri ilə rəqabətdə iştirak edə bilən, Asiyanın inkişaf etmiş
ölkələrinin universitetlərinin səviyyəsində yenidən qurulan və ali
məktəblər üçün böyük örnək ola bilən yüksək səviyyəyə çatmışdır.
Bu gün Naxçıvan Dövlət Universiteti ölkəmizdə və beynəlxalq
aləmdə əsas elmi mərkəzlərdən biri kimi qəbul olunur. Universitetin
mədəni mühiti istənilən ali məktəblə rəqabətdə ən yüksək səviyyələrdən
birini fəth etməyə layiqdir.
Naxçıvan Dövlət Universiteti Azərbaycançılıq idealına sadiq
qalmağın da nümunəsidir. İctimai-siyasi baxımdan möhkəm birlik
nümayiş etdirən, yüksək elmi dünyagörüşə malik olan, daim
çalışmaqda davam edən və möhkəmlənməkdə olan böyük bir ailə kimi
yaşayıb fəaliyyət göstərən professor-müəllim heyəti və böyük gələcəyə
doğru inamla yürüşdə olan tələbə kollektivi Naxçıvan Dövlət
Universitetinin ən böyük sərvətidir.
Azərbaycan ali məktəbləri arasında birincilik qazanmış Naxçıvan
Dövlət Universitetinin dünyada keçirilən aliməktəblərarası reytinq
müsabiqələrində də iştirak edərək dünya miqyasında uca yerlər tuta
biləcəyinə inanıram.
Naxçıvan Dövlət Universitetində qazanılan böyük uğurun işığında
yüksək ixtisaslı və vətənpərvər yeni nəsillərin yetişdirilib
formalaşdırılması üçün var qüvvə ilə çalışmaq müstəqil Azərbaycan
dövlətinə məsuliyyətlə xidmət etmək deməkdir.
Düzgün müəyyən edilmiş aydın mövqe və meyarlar əsasında böyük
inkişafa doğru aparan yollarda fədakarlıqla addımlamaqda olan
Naxçıvan Dövlət Universitetinin kollektivinə daha parlaq uğurlar
arzulayıram.
Dərin hörmətlə
İsa Həbibbəyli
Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının
vitse-prezidenti, akademik
N
axçıvan Dövlət Universi -
tetində “Əlil şəxslərin
Azərbaycan ali təhsil
müəssisələrinə inteqrasiyasının
təməlinin qoyulması” adlı Tempus
layihəsi çərçivəsində ikigünlük
konfrans keçirilib. Konfransın
keçirilməsində əsas məqsəd fiziki
imkanları məhdud olan insanların
Azərbaycan ali təhsil müəssisə lə -
rinə inteqrasiyasını dəstəkləyən
mexanizmin qurulması və bu sa -
hə də Avropa təcrübəsini universi -
tet lərdə tətbiq etməkdir.
Naxçıvan Dövlət Universiteti -
nin tədris işləri üzrə prorektoru,
filo logiya üzrə fəlsəfə doktoru,
do sent Surə Seyid qonaqları
salamlayaraq, konfransın işinə
uğurlar arzulayıb. Universitetin
keç diyi inkişaf yolu haqqında
konfrans iştirakçılarına geniş mə -
lu mat verən natiq vurğulayıb ki,
müasir dövrdə Avropa ölkələri
təh sil sistemlərinin inteqrasiyası
və Avropa ali təhsil məkanının
for ma laşdırılması xüsusi aktuallıq
kəsb edir. Bu baxımdan həyata
keçirilən tədbirlər arasında Avro -
pa təhsil prosesini özündə əks et -
dirən Tempus proqramının da
mühüm əhəmiyyəti var. Tempus
tərəfdaş ölkələrdəki təhsil müəs -
sisə lərinin Avropadakı universi -
tet lərlə əməkdaşlığını nəzərdə
tutur. Bu əməkdaşlıq, təhsildə
Avro pa standartlarına dair təcrü -
bə nin bölüşməsi, bazar iqtisadiy -
yatına uyğun təhsil gündəlik lə ri -
nin və proqramların diqqətlə mü -
za kirə olunması, müasir ədəbiy ya -
tın təminatı, tədrisin səviyyəsinin
artırılması üçün məşğələlər, tələ -
bə lərin xaricdə təhsil alması, uni -
ver sitetlərdə idarəetmənin təkmil -
ləşdirilməsi, ali təhsildə islahatlar,
yeni informasiya texnologi ya la -
rının tətbiqinə xidmət edir.
Layihənin Naxçıvan Dövlət
Universiteti üzrə koordinatoru,
tarix üzrə fəlsəfə doktoru, dosent
Şamxal Məmmədov çıxış edərək
bildirib ki, Naxçıvan Dövlət Uni -
ver siteti Avropa İttifaqının Tem -
pus proqramı üzrə keçirilən müsa -
bi qəsində Qrant layihələrinin işti -
rak çısı və icraçısı olmaq imkanı
qazana raq, bu layihəyə qoşulub.
NDU Tempus proqramı ilə qarşı -
lıqlı əməkdaşlıq şəraitində 7 layi -
hə nin iştirakçısıdır. Vurğulanıb ki,
Tempus proqramı əməkdaşlıq
çər çivəsində Avropa universi tet lə -
rinin nümayəndələri Naxçıvan
Dövlət Universitetində olur, təcrü -
bə mübadiləsi aparır. Eyni zaman -
da, Naxçıvan Dövlət Universi te -
tinin rəhbərliyi və əməkdaşları
layihə əsasında Avropa universi tet -
lə rin dən iş təcrübəsini öyrənir lər.
Sonra konfrans öz işinə
başlayıb. Layihənin Azərbaycan -
dan olan tərəfdaş təşkilatları Azər -
bay can Respublikası, həmçinin
Naxçıvan Muxtar Respublikası
Əmək və Əhalinin Sosial Müda -
fiəsi Nazirliklərindən, Əlil Təşki -
latl arı İttifaqından, Azərbaycan
Respublikası Təhsil Nazirliyindən
ekspertlər, Naxçıvan Dövlət
Universiteti, Xəzər Universiteti,
Azərbaycan Dövlət İqtisad Uni ver -
siteti, Sumqayıt Dövlət Univer -
siteti, Lənkəran Dövlət Universi -
teti, Gəncə Dövlət Universitetin -
dən nümayəndələr iştirak edirlər.
Çıxış edən nümayəndələr və
ekspertlər layihə çərçivəsində gö -
rülən işlər və qarşıda duran vəzi -
fələr haqqında konfrans iştirak çı -
larına məlumat veriblər. Kon -
frans da həmçinin sağlamlıq im -
kan ları məhdud olan tələbələr
üçün Azərbaycanın ali məktəb -
lərində yaradılacaq şərait barədə
də müzakirələr aparılıb.
Iki gün davam edən kon -
fransda “Əlilliyə təsir edən səbəb -
lər və əlilliyi olan şəxslərin həyat
şəraitinin yaxşılaşdırılması istiqa -
mə tində aparılan dövlət siyasəti”,
“Əlilliyi olan şəxslərin təhsil
hüquqları”, “Azərbaycan Respub -
lika sında əlilliyi olan şəxslərin
təhsilinin təşkili” və s. mövzular
dinlənilib.
Qeyd edək ki, sözügedən
Tempus layihəsinin yekununda,
layihənin əməkdaşları tərəfindən
Əsasnamə hazırlanaraq Azərbay -
can Respublikası Milli Məclisinin
müzakirəsinə təqdim olunub.
Mina Qasımova
NDU-nun Mətbuat şöbəsinin
əməkdaşı
Tempus layihəsi çərçivəsində NDU-da
növbəti konfrans
N
axçıvan Dövlət Universi -
te tin də 2012-ci ildən elek-
tron imta ha nın müvəffə -
qiy yətlə keçiril məsi dünya ali təh -
sil sisteminə inteqra siya, tədrisdə
müasir texnolo giya ların tətbiqi
baxımından zəruridir.
Universitetin rektoru, AMEA-
nın müxbir üzvü Saleh Məhər -
rəmov keçirilən növbəti elektron
imtahanların gedişi prosesi ilə ta -
nış olub, tələbələrə uğurlar arzula -
yıb. Elektron imtahanların tətbiqi
ilə bağlı tələbələrin arzu və
təkliflərini öyrənib. Qeyd olunub
ki, bu günədək elektron test üsulu
ilə keçirilən imtahanlar obyektiv -
lik və şəffaflığın gözlənilməsi,
tələ bənin öz biliklərini operativ
şəkil də sərgiləməsi, obyektiv qiy -
mət ləndirmə baxımından böyük
üstünlükləri ilə özünü doğruldub.
Qeyd edək ki, tələbələr müəyyən
olunmuş vaxt ərzində kompüter
vasitəsi ilə 50 sualı cavablandırır,
nəzarətçilər imtahanın bitirdiyini
təsdiqlədikdən dərhal sonra, tələ -
bə imtahan nəticələri ilə bağlı
məlumat əldə edə bilir. Elektron
imtahanların gedişində ciddi tex -
niki problemlərə, neqativ hallara
rast gəlinərsə, tələbənin şikayətinə
baxılması və obyektiv həlli məq -
sə dilə appelyasiya komissiyası
yara dı lır. Gələcəkdə imtahan fən -
lə rini daha dolğun əhatə etmək
məqsədilə sualların artırılması və
təkmilləşdirilməsi nəzərdə tutulub.
Vurğulayaq ki, qış semestr
imtahanları ərzində universitetin
I, II və III kurslardan olan 3027
nəfər tələbəsi elektron test üsulu
ilə 927 imtahan verəcək.
NDU-da növbəti qış semestr
imtahanları elektron qaydada keçirilir
N
axçıvan Muxtar Respub -
likası Ali Məclisinin Sədri
Vasif Talıbov 2014-cü
ildə İran İslam Respublikasının
Qərbi Azərbaycan Vilayətinin
ostan darı Qurbanəli Səadəti qə -
bul edərkən elm, təhsil sahəsində
əməkdaşlığın möhkəmlənməsi,
fars dili və ədəbiyyatının tədri -
sinin keyfiyyətinin yüksəldilməsi
məqsədilə müəllim və tələbə
mübadiləsi, ixtisaslı mütəxəs sis -
lərin muxtar respublikaya dəvət
olunması məsələləri müzakirə
olunub. Əldə olunan razılaşmaya
əsasən İran İslam Respublikasının
Urmiya Universitetinin professo -
ru, filologiya elmləri doktoru
Əlirza Müzəffəri növbəti semestr -
dən Naxçıvan Dövlət Univer si -
tetində fars dili və ədəbiyyatını
təd ris edəcək. Tanışlıq məqsədi
da şı yan görüş zamanı univer-
sitetin rektoru, AMEA-nın müxbir
üzvü Saleh Məhərrəmov muxtar
respubikada ali təhsilin inkişafına
göstərilən dövlət qayğısından
bəhs edib, universitetin strukturu,
beynəlxalq əlaqələri barədə mə -
lumat verib. Qeyd olunub ki, dün -
yanın bir çox ölkəsi ilə beynəlxalq
əlaqəyə malik olan Naxçıvan
Dövlət Universiteti İran İslam
Respublikasının Təbriz Dövlət
Universiteti, Azad İslam Univer -
siteti, Tehran və Zəncan universi -
tet ləri, digər ali məktəbləri ilə də
əməkdaşlığa malikdir.
Universi tetdə 12 ölkənin 350
vətəndaşı ali təhsil alır ki, onlar -
dan 16 nəfəri İran İslam Respub -
likasını təmsil edir.
Dünyaya inteqrasiya yolunu
tutan ali məktəbdə beynəlxalq təc -
rübənin mənimsənilməsi və tət -
biqi üçün müəllim və tələbə mü -
ba diləsinə xüsusi diqqət yetirilir.
Erasmus Mundus (HUMERİA),
“ M ö v l a n a ” p r o q r a m l a r ı ,
MUMEENA layihəsi xətti ilə bu
sahədə əhəmiyyətli uğurlar əldə
olunub.
Beynəlxalq münasibətlər və xarici
dillər
fakültəsinin
dekanı,
Naxçıvan Muxtar Respublikasının
Əməkdar müəllimi, dosent Qur -
ban Qurbanlı fakültədə Avropa,
eləcə də Şərq dillərinin tədrisi,
Şərq dilləri və ədəbiyyatı kafed ra -
sının fəaliyyəti, ərəb və fars dilləri
üzrə tərcüməçi mütə xəs sislərin
hazırlanması barədə məlumat
verib. Dekan bildirib ki, hazırda
Tərcümə (fars-Azərbaycan dilləri)
ixtisası üzrə II və IV kurslarda 28
nəfər ali təhsil alır.
Fars dili və ədəbiyyatını Urmiya universite-
tinin professoru tədris edəcək
Professor Əlirza Müzəf fə ri
fars dilinin qrammatikasının spe-
sifik xüsusiyyətlərinin, elmi və
bədii tərcümə məsələlərinin mü -
kəm məl tədrisi üçün səy və
bacarığını
əsirgəməyəcəyini
bildirib.
Sonra Beynəlxalq münasibət -
lər və xarici dillər fakültəsi ilə
tanışlıq olub, tələbələrlə görüş
keçirilib. Növbəti semestrdən
universitetdə
fars
dili
və
ədəbiyyatını tədris edəcək Əlirza
Müzəffərinin dərs yükü və tədris
proqramı müəyyənləşdirilib.
Mehriban SULTAN
NDU-nun Mətbuat şöbəsinin
müdiri
3 / GÜNDƏM
YENİ FİKİR
YANVAR 2015
N
axçıvan Dövlət Universi -
tetinin Elmi kitabxanasın -
da tarix üzrə fəlsəfə dok-
toru, dosent Şükür Məmmədovun
“Heydər Əliyevin dövlətçilik və
hüquq təlimi” kitabının təqdimat
mərasimi keçirilib.
Təqdimat mərasimində çıxış
edən, Naxçıvan Dövlət Univer si -
te ti nin rektoru, AMEA-nın müx -
bir üzvü Saleh Məhərrəmov Azər -
baycan xalqının ümummilli lideri
Heydər Əliyevin müstəqil dövlət
quruculuğu, demokratik prinsip lə -
rin tətbiqi, insan hüquq və azad -
lıqları ilə bağlı qanunvericiliyin
for ma laşmasındakı əvəzsiz rolun-
dan, yeni nəşrin dünya şöhrətli
tarixi şəxsiyyətin siyasi irsinin öy -
rə nilməsi və təbliğində əhəmiy -
yət li rol oynayacağından danışıb.
Natiq qeyd edib ki, “Heydər Əliye -
vin dövlətçilik və hüquq təlimi”
kitabı yüksək elmi səviyyəsi və
məzmunu cəhətdən dəyərlidir.
Vurğulanıb ki, çoxsaylı tarixi
mən bələrə və əsaslı faktlara söy -
kə nən yeni nəşr akademik İsmayıl
Hacı ye vin elmi məsləhətçiliyi,
universitetin Hüquq fənləri kafed -
rasının dosenti Elman Cəfərlinin
elmi redaktorluğu ilə böyük tirajla
çap olunub.
Naxçıvan Muxtar Respublikası
Ali Məclisinin deputatı, YAP
Naxçı van şəhər təşkilatının sədri,
universitetin Hüquq fənləri kafed -
rasının dosenti Elman Cəfərlinin
“Heydər Əliyevin dövlətçilik və
hüquq təlimi və onun bəşəri əhə -
miy yəti” adlı məruzəsi dinlənilib.
Qeyd olunub ki, ali məktəb tələ -
bə ləri və magistrləri üçün nəzərdə
tutulan kitabda böyük tarixi şəx -
siy yət, dünya şöhrətli siyasi xa -
dim, Azərbaycanın milli müstəqil -
liyinin yaradıcısı və memarı,
Azər bay canın beynəlxalq müstə -
vi də tanınmasında, sosial-iqtisadi,
siyasi, mədəni tərəqqisində əvəz -
siz xidmətləri olan ümummilli
lider Heydər Əliyevin müstəqil,
de mok ratik, sivil Azərbaycan
döv lə tinin təşəkkülündə və inkişa -
fındakı möhtəşəm xidmətlərindən
bəhs olunur. Kitabın bütövlükdə
Heydər Əliyevin dövlətçilik təli -
minə böyük töhvə olduğunu bil -
dirən natiq, ümummilli liderin
müstəqillik və azadlıq ideyaları,
azərbaycançılıq məfkurəsi naminə
yorulmaz, qətiyyətli mübarizəsi -
nin yeni nəşrdə öz əksini tapdığını
qeyd edib. Vurğulanıb ki, müəllif
kitabda ümummilli liderin dövlət -
çilik təliminin, siyasi məfkurəsi -
nin tarixi kökündə Dədə Qorqud
müdrikliyi, Nizami maarifçiliyi,
Xətai vətənpərvərliyi dayandığını
göstərib. Kitabda “Sağlığında
əfsanələşən şəxsiyyət”, “Dövlət
müs təqil liyi Azərbaycan xalqının
milli sərvətidir”, “Hüquqi dövlət
və vətəndaş cəmiyyəti quruculuğu
məsələləri”, “Azərbaycançılıq
kon sepsiyası”, “Ordu quruculuğu
sahəsindəki düşüncələr”, “Böyük
Metsenat”, “Yeni tipli partiya haq -
qında düşüncələr”, “Azərbay can -
çı lıq konsepsiyası” və s. kimi döv -
lət çi li yin ayrı-ayrı sahələrinə həsr
edil miş bölmələr yer alıb. Kitabın
sonunda “Heydər Əliyevin müd -
rik fikirləri” adlanan bölmədə mə -
na lı həyatını öz xalqına bəxş etmiş
ümummilli liderin müdrik kəlam -
ları əks etdirilib.
Hüquq fənləri kafedrasının
müəllimi Reyhan Sadiqovanın,
Sosial idarəetmə və hüquq fakül -
tə sinin IV kurs tələbəsi Vüsal
Məm mədovun yeni nəşr haqqında
çıxışları dinlənilib.
Təqdimetmə mərasiminin so -
nun da “Heydər Əliyevin dövlət çi -
lik və hüquq təlimi” kitabının
müəl lifi, tarix üzrə fəlsəfə
doktoru, dosent Şükür Məmmə -
dov əldə etdiyi elmi faktlardan söz
açıb. Müəllif tədbirin təşkilatçı -
ları na, kitabın ərsəyə gəlməsində
əməyi keçənlərə minnətdarlığını
bildirib.
Mina Qasımova
NDU-nun Mətbuat şöbəsinin əməkdaşı
Heydər Əliyevin dövlətçilik və hüquq
təlimi kitabının təqdimatı
N
axçıvan Dövlət Universi -
tetinin Elmi kitabxanasın -
da tarix üzrə fəlsəfə dok-
toru, dosent Sevinc Abbasovanın
“Nəsillərə örnək: Azərbaycan
qadını” (Qədim dövr-orta əsrlər-
XIX əsr) kitabının təqdimetmə
mərasimi keçirilib.
Təqdimat mərasimini Naxçı -
van Dövlət Universitetinin rekto -
ru, AMEA-nın müxbir üzvü Saleh
Məhərrəmov açaraq kitab haqqın -
da təəssüratlarını bildirib. Qeyd
olunub ki, “Elm və təhsil” nəşriy -
ya tında işıq üzü görən yeni nəşr,
AMEA Naxçıvan bölməsinin
sədri, akademik İsmayıl Hacıye -
vin elmi məsləhətçiliyi, tarix üzrə
elmlər doktoru, dosent Firdovsiy -
yə Əhmədovanın elmi redaktor -
luğu, filologiya üzrə fəlsəfə dok-
toru, dosent Seyid Surənin, tarix
üzrə fəlsəfə doktoru, dosent Xəzər
Hüseynovun rəyləri əsasında yük -
sək poliqrafik səviyyədə çap
olunub.
“Muxtar Respublikanın 90
illik yubiley təntənələrinə ziyalı -
larımızın yaradıcı tovhələri sırası -
na bu gün təqdimatına yığış dığı -
mız Sevinc Abbasovanın yeni
araş dır ması olan “Nəsillərə örnək:
Azərbaycan qadını” kitabı da
daxil olur”- bu fikirləri universi -
tetin tədris işləri üzrə prorektoru,
filologiya üzrə fəlsəfə doktoru,
dosent Seyid Surə kitab haqqında
ümumi məlumatında qeyd edib.
Natiq yeni nəşr barədə ətraflı
danı şaraq vurğulayıb ki, kitab,
Azərbaycan xalqının ümummilli
lideri Heydər Əliyevin Azərbay -
can qadınlarının birinci qurulta -
yın da etdiyi dəyərli çıxışından
sitatla başlayır. Qeyd olunub ki,
Sevinc Abbasovanın “Nəsillərə
örnək: Azərbaycan qadını” kita -
bın da adlarını tariximizdə əbədi
həkk etmiş görkəmli dövlət baş -
çıları, sərkərdə və diplomat
qadınlar haqqında məlumat veri -
lib, onların fəaliyyətləri və qəhrə -
man lıqların dan bəhs olunub.
Müəllif məhşur şairə qadınların
həyat və yaradıcılıqlarına da geniş
yer verib, onların fəaliyyəti ön
plana çəkilib. Bildirilib ki, təqdi -
matı keçirilən yeni nəşr, tarixi
kökü eradan əvvəl V əsrə daya -
nan, Qobustan qayaüstü rəsim -
lərində təsvirini tapan cangavər
qadınlar- Amazonkalar, Massaget
hökmdarı Tomris, miladdan öncə
VII əsrdə yaşamış Məhinbanu
Şəmiran, XII əsr Azərbaycan
ədəbiyyatının tanınmış simaların -
dan olan Məhsəti Gəncəvi, Mömi -
nə xatın, bütün Şərqdə dövrünün
yeganə istedadlı diplomat qadını
Sara xatın, Azərbaycanın hökm -
dar qadını Səfəvilər sülaləsinin
nümayəndəsi Pərixan xanım və bu
kimi tanınmış qadınlarımızın
həyat və fəaliyyəti haqqında mə -
lu matlarla zəngindir. Seyid Surə
kitabın sonunda ümummilli lider
Heydər Əliyevin qadınlar haqqın -
da aforizmlərinin verilməsinin
təqdirəlayiq olduğunu bildirib.
Təqdimetmə
mərasimində
“Qey rət” nəşriyyatının direktoru,
tarix üzrə fəlsəfə doktoru, dosent
Vaqif Məmmədovun, Naxçıvan
Muxtar Respublikası Ailə, Qadın
və Uşaq Problemləri üzrə Dövlət
Komitəsinin əməkdaşı Sahir
Rüstəmovun, Naxçıvan Muxtar
Respublikası Rəssamlar Birliyinin
sədri Ülviyyə Həmzəyevanın, uni-
versitetin Beynəlxalq münasibət -
lər və xarici dillər fakültəsinin
dekanı, filologiya üzrə fəlsəfə
doktoru Qurban Qurbanlının, Ki -
tab xa naçılıq ixtisası üzrə III kurs
tələbəsi Səriyyə Alməmmədo va -
nın kitab haqqında çıxışları din lə -
ni lib və müəllifə yeni yaradıcılıq
uğurları arzulanıb.
Sonra tələbələr tərəfindən
qadın lara həsr olunmuş şeirlər
səsləndirilib.
Təqdimetmə mərasiminin so -
nun da müəllif, universitetin Azər -
bay can tarixi kafedrasının dosenti,
tarix üzrə fəlsəfə doktoru Sevinc
Abbasova əldə etdiyi elmi faktlar -
dan söz açıb. Tədbirin təşkilatçı -
larına, kitabın ərsəyə gəlməsin də
əməyi keçənlərə minnətdarlığını
bildirib.
Təqdimat mərasimində müəl -
li fin elmi-pedaqoji fəaliyyətini
əks etdirən slaydlar nümayiş
olunub.
Nəsillərə örnək: Azərbaycan qadını
A
zərbaycan Respubli ka sı
Təhsil Nazirliyi nin təşki -
lat çı lı ğı ilə Azər bay can
Respublikasının Preziden ti yanın -
da Dövlət İdarəçilik Aka demi ya -
sın da və Bakı Ali Neft Məktə -
bində “Media və təhsil dia lo qu”
mövzusunda praktik konfrans
keçirilib. Konfransda Azər bay can
Respublikası Təhsil nazi ri nin
müavini Ceyhun Bayramovun
imzası ilə təhsil sahəsində həyata
keçirilən islahatların ictimaiyyətə
daha dolğun çatdırılmasına və
media ilə fəal əməkdaşlığa görə
Naxçıvan Dövlət Universitetinin
Mətbuat şöbəsinin müdiri Mehri -
ban Sultan diplomla təltif olunub.
Təltif olunanlar sırasında
Azərbay can Respublikası Prezi -
den ti yanında Dövlət İdarəçilik
Akademiyası, Bakı Dövlət Uni -
ver siteti, Azərbaycan Dövlət
İqtisad Universiteti, Bakı Ali Neft
Məktəbinin mətbuat katibləri də
var. Xatirladaq ki, Mehriban Sul tan
2007-ci ildə gənc nəslin təlim-
tərbiyəsi sahəsində səmərəli fə -
aliy yətinə görə və Naxçıvan
Dövlət Universitetinin 40 illik
yubileyi münasibəti ilə Azərbay -
can Respublikası Təhsil Nazirli -
yi nin fəxri fərmanı ilə, 2007 və
2010-cu illərdə isə Naxçıvan
Dövlət Universitetinin fəxri
fərmanları ilə təltif olunmuşdur.
Mətbuat şöbəsinin müdiri diplomla
təltif olunub
N
axçıvan Dövlət Universi -
tetinin (NDU) Meliora si -
ya və su təsərrüfatı tikinti -
si mühəndisliyi kafedrasının
müdi ri, Beynəlxalq Ekologiya,
İnsan və Təbiətin Təhlükəsizliyi
Akademiyasının həqiqi üzvü, aq -
rar elmləri doktoru, professor
Əlövsət Quliyevin “Müstəqillik
illərində Azərbaycanın Naxçıvan
Muxtar Respublikası ərazisində
qədim kəhrizlərin bərpası və yeni -
lərinin layihə olunması” mövzu -
sunda yazdığı məqalə Özbəkistan
Respublikasının alimləri arasında
geniş əks-səda doğurub.
Ölkələrinin ekoloji vəziy yətin -
dən, Aral dənizi problemindən, su
ehtiyatlarının azalmasından nara-
hat olan Özbəkistan alimləri bu
öl kə də keçirilən beynəlxalq tədbi -
rə professor Əlövsət Quliyevi də
dəvət ediblər.
NDU-nun professoru Əlövsət
Quliyev Özbəkistan alimləri ilə
bir lik də Daşkənd şəhərində adı -
çəki lən məsələ ilə bağlı bey nəl -
xalq müzakirələr və ekspedisi ya -
lar da iştirak edib. Beynəlxalq təd -
bir də Özbəkistanda içməli və su -
var ma suyunun azalması, vaxtı ilə
olan kəhrizlər, onların mövcud
vəziyyəti, kəhrizbərpa işlərinin
aparılma mümkünlüyü, onlardan
suvarmada, məişətdə istifadə və
sair bu kimi məsələlər müzakirə
edilib. Vurğulanıb ki, MDB ərazi -
sin də ilk dəfə Naxçıvan Muxtar
Respublikasında aparılan kəhriz -
bər pa işlərinin, eləcə də Naxçıvan
Muxtar Respublikası Dövlət
Meli o ra siya və Su Təsərrüfatı
Komitəsinin Kəhrizlər İdarəsinin
yaradılmasının analoqu yoxdur.
Beynəlxalq tədbirdə bildirilib
ki, Özbəkistanda həyata keçirilə -
cək kəhrizbərpa işlərində Naxçı -
van təcrübəsindən istifadə olunacaq.
Məlumat üçün onu da qeyd
edək ki, professor Əlövsət Quli -
yev bu yaxınlarda İran İslam
Respub likasının Yəzd şəhərində
keçirilən UNESCO-nun “Qədim
hidravlik sistemlər – kəhrizlər”
üzrə 6-cı dövlətlərarası İdarə
Heyətinin cari toplantısında da
iştirak edib. Onun “Naxçıvanda
aparılan kəhrizbərpa işləri, Orta
Asiya kəhrizləri və Böyük İpək
Yolu” mövzusunda məruzəsi
dinlənilib. Böyük İpək Yolunun
(Çin, Qazaxıstan, Özbəkistan,
Tacikistan, Türkmənistan və
Azərbaycan ölkələri olmaqla)
karvan yolları, bu yollar üzərində
yerləşən karvansaralar, sərdabələr,
kəhrizlər, su quyuları və qədim
şəhərlər barədə məlumatların
toplanaraq tədqiqat işlərinin
aparılması qərarına gəlinib.
Özbəkistanda kəhrizbərpa işlərində
Naxçıvan təcrübəsindən istifadə olunacaq
Müdrik kəlamlar
□ Biliklərin çoxluğu yox, keyfiyyəti əhəmiyyətlidir. Çox şey bilən, ən lazımlı şeyləri bilməyə bilər. (L.Tolstoy)
□ İnsanın cahil olduğunu bilməsi, elmə atılmış ilk addımdır. (Benjamin Franklin)
□ Ancaq elm bəşəriyyəti həqiqətə, ədalətə və xoşbəxtliyə apara bilər. (Emil Zolya)
□ Kim ki, biliyindən, bacarığından artıq iddialar edir o, həmişə məğlub olur. (Heydər Əliyev)
□ Dünyanı istəyən elmə sarılsın, axirəti istəyən yenə elmə sarılsın. (Hz.Məhəmməd)
□ Bütün ölkələr üçün vahid universitet modeli ola bilməz. Hər bir universitet öz ölkəsinin ictimai həyatının
üzvi hissəsi kimi formalaşmalıdır. (R.Taqor)
□ Bilik ancaq o zaman həqiqi bilikdir ki, hafizə yox, düşüncə gücünə əldə edilmişdir. (L.Tolstoy)
□ Bilik düz tətbiq olunanda xeyir, səhv tətbiq olunanda ziyan verir. (Sokrat)
□ Biliyə üç yol aparır: ən asanı – təqlid, ən çətini – təcrübə, ən şərəflisi – düşüncədir. (Konfutsi)
Məntiqi suallar
1) Çayın sahilinə 2 balıqtutan gəlir. Sahildə 1 ədəd qayıq olur və ancaq
1 nəfər qayığa minə bilər. Buna baxma yaraq hər iki balıqtutan sahili
keçir. Necə?
2) Elə iki ədəd tapın ki, yalnız 1-lərdən düzəlsin, onların cəmi və hasili
bir-birinə bərabər olsun?
3) Hansı ədəd digərlərindən fərqlənir? 3268, 2246, 4216, 1448.
4) 2 və 3 ədədləri arasında hansı işarəni qoymaq lazımdır ki, alınan
ədəd 2-dən böyük 3-dən kiçik olsun?
5) Hamının bir-birinə salam verərək əlini sıxdığı bir görüşdə cəmi 66
dəfə əl sıxılmışdır. Görüşdə neçə adam var idi?
Q
ədim yunan mütəfək kiri
Aristotel bizim eramız dan
əvvəl 384-cü ildə Makedo niyanın
Stagira şəhərində anadan olub. O,
Şərq ölkələrində Ərəstun adı ilə
də tanınır. Aristotel saray həkimi
olan atasından biologiya və
təbabətə dair ilkin bilikləri əldə
edib, xəstələri qəbul etməsində
ona yardımçı olub.
Aristotel 17 yaşında məşhur
mütəfəkkir və tarixçi Platonun
akademiyasında oxumaq üçün
Afinaya gedib. Rəvayətə görə,
özü nün tibbi biliyi sayəsində yol -
da bir varlı adamı yoluxucu xəstə -
likdən xilas edib. Platonun məktə -
bində təhsil alan gənc oğlana iki
ildən sonra ritorikadan mühazirə
oxumaq etibar edilib. Aristotel
reallığı dərk etməyə çalışıb. Hətta
onun dilindən belə bir deyim də
var: “Platon mənim dostumdur,
amma həqiqət daha vacibdir”.
Eramızdan əvvəl 342-ci ildən
Aristotel 13 yaşlı çar oğlunun,
tarixə Makedoniyalı İsgəndər
kimi düşmüş şəxsin tərbiyəçisi və
müəllimi olub. Lakin Makedo ni -
ya lı İsgəndər taxt-taca sahib olan-
dan sonra onun yürüş salnaməsini
yazmaqdan imtina edib. Müəllim -
li yə üstünlük verən Aristotel 334-
cü ildə Afinaya qayıdaraq öz mək -
təbinin əsasını qoyub. Onun mək -
təbi Apollon Likey məbədinin
yaxınlığında yerləşdiyindən mək -
tə bə Likey adı verilib. Aristotel
fəlsəfə, ritorika, məntiqdən dərs
deyərkən ənənəvi mühazirə oxu-
maqdan imtina edib. O, dərsi söh -
bət və diskussiya şəraitində, gənc -
lərlə birgə gəzərək onlara öyrədib.
Aristotelin məktəbində fəlsəfədən
başqa fizika, tarix, coğrafiya,
astronomiya elmləri də öyrədilib.
O, şagirdlərinə məsləhət görürdü
ki, müvəffəqiyyət qazanmaq üçün
qabaqdakıları ötüb keçmək lazım -
dır, arxadakıları isə gözlə mək
olmaz.
Makedoniyalı İsgəndərin ölü -
mün dən sonra dinə qarşı cinayət -
də təqsirləndirilən Aristotel təqib -
dən qurtarmaq üçün Evbey ada -
sına qaçmış və eramızdan əvvəl
322-ci ildə orada mədə xəstə liyin -
dən vəfat etmişdir.
Aristotelin əsərləri bir çox
elmləri əhatə edir. Formal mənti -
qin əsasını qoymuş mütəfəkkir
astro nomiya, biologiya, təbabət,
kosmosun təşkili, Yerin quruluşu
haqqında
traktatlar
yazmış,
insanın cəmiyyətdə davranışına
dair qaydalar hazırlamış, incəsə -
nət haqqında öz nəzəriyyəsini
hazırlamışdı. Estetikaya katarsis
anlayışını – insan ruhunun təmiz -
lən məsini Aristotel gətirib.
İdeal insanın necə olması haq -
qında düşünən Aristotel xarak -
terdə 11 cizgini ayıraraq onları
“məziyyət” adlandırıb. Bu, kişilik,
mülayimlik, səxavətlilik, əzəmət,
mərdlik, şöhrətpərəstlik, rəvan -
lıq, doğruluq, lütfkarlıq, səmimi -
lik, ədalətlilikdir. Aristotelin
fikrincə, sonuncu məziyyət -
ədalətlilik cəmiyyətdə insan üçün
ən vacib olan cəhətdir. Bütün bu
keyfiyyətləri insan özü-özündə
inkişaf etdirməlidir.
Kosmos haqqında mühakimə
yürüdən Aristotel öyrədirdi ki, Yer
kainatın mərkəzində yerləşir və
kürə formasındadır. Aristotel
Yerin kürə şəklində olmasını ay
tu tul maları haqqında müşahidə lə -
rinə əsaslanaraq sübut etmişdi.
Alim daha çox qədim riyaziy yat -
çıların əsərlərini öyrənərək, ekva-
torun uzunluğunu düzgün hesab -
la mış dı. Onun “Meteorologiya”
əsəri fiziki coğrafiyada ilk əsər -
lərdən biridir.
Aristotelin başlıca xidməti
onun bilikləri sistemləşdirmə -
sində olub. O, dünyanı, cəmiyyəti,
incəsənəti və təbii hadisələri öy -
rən mək üçün qanunları, yolları və
qaydaları göstərib. Onun nəzəriy -
yələrindən bəziləri zaman keçdik -
cə köhnəlsə də, əksəriyyətindən
alimlər əsrlər boyu istifadə etmiş -
lər və indi də onlara söykənirlər.
Elmi fəlsəfənin banisi
Redaktor:
Şəhla Şirəliyeva
shshahla36@gmail.com
Qeydiyyat №330
Sifariş №
Tiraj 200
Ünvan: AZ 7012,
Naxçıvan şəhəri,
Universitet şəhərciyi
Telefonlar:
544-08-61 (13-60)
yenifikir.ndu@gmail.com
Dizayner:
Samir Tarverdiyev
“Əcəmi” Nəşriyyat-Poliqrafiya
Birliyində ofset üsulu ilə çap
olunmuşdur.
4 / SƏRBƏST
YENİ FİKİR
YANVAR 2015
M
esaj yollamaq mü asir
zamanda xüsu silə gənc
istifadəçi lərin imtina
edə bilmədikləri bir vasitədir.
Amma kaş ki, bu 160 simvol
məhdudiyyəti olmayaydı. Sırf
buna görə bir çox istifadəçi
qısaltmalardan istifadə etmək
məcburiyyətində qalır. Amma
nəyə görə mesaj 160 simvol ilə
məhdudlaşdırılıb? Niyə 140 və ya
260 yox, məhz 160 simvoldur?
Bunun səbəbinin texniki bir
zərurət olduğunu düşünmək olar.
Lakin əslində isə belə deyil. Bu
məhdudlaşdırmada hər hansı bir
texniki səbəb yoxdur. Bunun
butun səbəbi Friedhelm Hilleb -
ran dın adı ilə bağlıdır.
1985-ci ildə rabitə tədqiqatçısı
olan Friedhelm Hillebrand və bir
neçə həmkarının əhəmiyyətli bir
vəzifəsi vardı. Vəzifələri, daşına
bilən telefonların göstərə biləcək -
ləri mətn əsaslı mesajlar ilə əlaqə -
dar standartlar təyin etmək idi.
Hillebrand bir mesajın ən çox
neçə xarakter ehtiva edə biləcə -
yinə qərar verməli idi. Buna görə
də o oturub yazmağa başladı...
İnsanların bir mesajda yaza -
caq ları ehtimal olunan təsadüfi
qeydləri və sualları yazaraq bütün
bir kağızı doldurdu. Sonra bu
qeyd lərin hamsını oxudu. Görü -
nü şə görə 160 simvol hər bir
istifadəçi üçün yetərli olacaqdı və
o gündən 1 mesajda 160 simvol
standart olaraq qəbul olundu.
Mesaj niyə 160 simvolludur?
Filosoflar haqqında maraqlı məlumatlar
►Platon filosof olmaqla yanaşı, olimpiya çempionu olub. İki dəfə o, pankration üzrə yarışda qalibiyyət
qazanıb. Pankration boks və qaydasız döyüşün qarışığıdır.
►Jan Jak Russo beyninin daha da yaxşı işləməsi üçün qızmar günəşin altında başı açıq dayanardı. Fridrix
Şiller isə öz əsərləri üzərində işləyərkən ayaqlarını soyuq suda saxlayırdı.
►Deni Didro adətən günləri, ayları, illəri və yaxınlarının adlarını unudurdı.
►Artur Şopenhauer qaldığı mehmanxanalarda öz soyadının iki “p” hərfi ilə yazıldığını görəndə əsəbləşər
və hesabı ödəməzdi.
►Qədim yunan filosofu Platondan tələbələri bir dəfə xahiş etmişdi ki, insanın tərifini versin, o isə belə
cavab vermişdi: “İnsan lələkdən məhrum olmuş, iki ayaqlı heyvandır”. Lakin Diogen tükləri yolunmuş
xoruzu Akademiyaya gətirib onu platonsayağı insan elan etdikdən sonra, Platon sözlərini dəyişdirməli oldu
və dediyi sözlərə yalnız bunu – “düz dırnaqlı” sözünü əlavə etdi.
►Gənc oğlan Sokratdan soruşur:
- Müdrik, mənə məsləhət ver, evlənim yoxsa yox.
- Nə istəyirsən onu da elə – onsuzda peşman olacaqsan.
►Sokrat harınlığa və israfçılğa nifrət edirdi, o hesab edirdi ki, insan üçün vacib şeylər yalnız həyat üçün
zəruri ehtiyaclardır.
►İlk elmi əmək işinin yazılması Aristotelə məxsusdur. Aristotel kolleksioner olduğundan, bir çox ölkələr -
dən topladığı bitkilər haqqında elmi iş yazırdı. Kolleksiyasının tədarükçüsü isə Makedoniyalı İsgəndər olub.
B
əşəriyyət tarixində elə bir
mükafat yoxdur ki, öz
nüfuzuna və beynəl xalq
əhəmiyyətinə görə Alfred Nobelin
(1833-1896)
adını
daşı yan
mükafatla müqayisə edilə bil sin.
Elm aləmində ən çox dina mi tin
ixtiraçısı kimi tanınan No bel ölü -
mündən bir qədər əvvəl bu
mükafatın təsis olunmasını vəsiy -
yət etmişdi.
İlk mükafat Alfred Nobelin
vəfatından beş il sonra verilib.
Dinamiti kəşf edən, isveçli
kim yaçı Alfred Nobelin sərvətini
fonda bağışladığını eşidən qo -
hum ları məhkəmə vasitəsilə onun
vəsiyyətinə etiraz etmişdilər. Be -
lə liklə, ilk Nobel Mükafatı, ixti ra -
çının ölümündən düz 5 il sonra
sahiblərinə təqdim olun muşdur.
Dünyasını
dəyişmiş
elm
xadim lərinə
verilən
Nobel
mükafatları:
Əslində Nobel Mükafatı ancaq
yaşayan insanlara verilir. Buna
bax mayaraq, 1961-ci ildə Nobel
Sülh Mükafatına layiq gö rülən
Dag Hammarskyold ilə 1934-cü
il də Nobel Ədəbiyyat Mükafatını
qa zanan Erik Axel Karlfelin mü -
ka fatları dərhal verilməyib. Na mi -
zəd lik müddəti ilə mükafatın təq -
dim olunduğu zaman kəsiyində
qa lib lər vəfat ediblər. Buna görə
də bu şəxslərə mükafatlar ölüm lə -
rin dən sonra verilib. 1974-cü ildə
ölümündən sonra mükafat verilmə
qadağan olunub.
İki dəfə Nobel alanlar
Dörd elm xadimi iki dəfə
Nobel mükafatı qazanıb. Ameri -
ka lı Con Bardeen 1956 və 1972-ci
illərdə Fizika üzrə Nobel Müka fa -
tına layiq görülüb. İngilis kimyaçı
Frederik Sanger 1958 və 1980-ci
illərdə Nobel alıb. Amerikalı kim -
ya çı Linus Paulinq fərqli nomina -
siyalarda 1954-cü ildə Kimya üz rə
Nobel mükafatı, 1962-ci ildə isə
Nobel Sülh Mükafatı alıb. İki dəfə
Nobel Mükafatı almış ən məş hur
qadın elm xadimi Mariya Kuridir.
Mariya Küri 1903-cü ildə radi -
asiya tədqiqatlarına görə, 1911-ci
ildə kimyəvi elementlər – polo ni -
um və radiumun tapılmasına görə
mükafat alıb.
Nobel Ədəbiyyat Mü ka fatını
qazanan kanadalı yazıçı Alince
Munroyla birlikdə Nobel alan qa -
dın ların sayı 45 nəfərdir. Onların
arasında ancaq 16 nəfər elm üzrə
qalib olub. Qadınlara elm nomina -
si yasında verilən Nobel mükafat -
ları üç faiz təşkil edir.
Mükafatdan imtina edənlər və
mükafat alma qadağası
Vyetnamlı məşhur siyasi xadim
Le Duc Tho ölkəsindəki vəziyyəti
əsas gətirərək mükafatı qəbul et -
məyib. Fransız yazıçı Jan-Pol Sartr
isə hər cür rəsmi mükafata qarşı
olduğu üçün Nobel Ədəbiy yat
Mükafatından imtina edib. Elm
nominasiyalarında mükafatlardan
imtina hallarına rast gəlinməyib.
Hitler Almaniyasında isə alman
elm adamlarının Nobel almağı
qadağan olunub. 1938-39-cu illər -
də iki kimya, bir tibb üzrə olmaqla
üç alman elm xadiminin namizəd
olmasına baxmayaraq onlar mü -
ka fat ala bilməyib.
Ən çox Nobel Mükafatı alan
ölkələr
Üç elmi nominasiyada ən çox
Nobel Mükafatı alan ölkələr ara -
sın da Amerika Birləşmiş Ştatları
başda dayanır. Fizika, kimya və
tibb sahəsində mükafatların 43 fa -
izi ABŞ-dan olan elm adam larına
verilib. ABŞ-ın ardından müvafiq
olaraq Almaniya, İngiltərə və
Fransa gəlir.
Ötən saydakı məntiqi sualların cavabları:
1. Bazar günü
2. Bir ədəd. Bundan sonra yumurtalar acqarına yeyilməyəcək.
3. 30 dəqiqə. Odunçu ağacı üç hissəyə bölmək üçün onu iki yerdən
kəsməlidir. Deməli o hər dəfə ağac kəsməyə 7.5 dəqiqə vaxt sərf edir.
Ağacı 5 yerə bölmək üçün onu dörd yerdən kəsmək lazımdır. 4x7.5=30
4. Qum saatlarını eyni zamanda “işə salmaq” (çevirmək) lazımdır. 7
dəqiqəlik qum saatı bitəndə xörəyi bişirməyə başlayırıq. 11 dəqiqəlik
qum saatı boşaldıqda onu tərs çeviririk və tam boşalana qədər xörəyi
bişiririk.
5. Bölüşdürmək olar, əgər iki atadan biri o birinin oğludursa.
6. Əlimdə 3 çiçək var: 1 qızılgül, 1lalə, 1 qərənfil.
7. Ana südü.
8. 3-3 tərəzinin gözünə qoyuruq. Eynidirsə, yerdə qalan 3-dən 2-sini
tərəzidə ölçürük, onlarda eynidirsə, yerdə qalan saxtadır. Əgər 3-3
qoyduqlarımız eyni deyilsə, yüngül olan 3-dən 2-sini tərəzidə ölçürük,
onlarda eynidirsə, yerdə qalan saxtadır
9. Bakı-4 hərf 4^4=64, Qax-3 hərf 3^3=27, Qusar-5 hərf 5^5=125
10. 11 12 15 20 27 36
11+1=12 12+3 =15 15+5=20 20+7=27 27+9=36
Nobel Mükafatı
Dostları ilə paylaş: |