Ingilis dilindən tərcümə edənlər
Yüklə 1,2 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- MAUN ÇATDIRILMASI
- GÖMRÜK HESABLAŞMALARI
- MAL İLƏ BAĞU RİSKLƏR VƏ XƏRCLƏR
INCOTERMS - 2010 ticarət» kimi mücərrəd prinsiplər əsasında aparılmasını nəzərdə tutan «ağlabatan» sözündənsə, «adi» sözündən istifadə olunması daha münasibdir. Lakin bəzən «ağlabatan»ın nə olduğu barədə qərar qəbul etmək zərurəti yarana bilər. Bu səbəblərdən, «Incoterms»də «ağlabatan» sözündənsə, «adi» sözünə üstünlük verilmişdir. «Öhdəliyi yoxdur» ifadəsi «Satıcı etməlidir» və «Alıcı etməlidir» ifadələrindən görünür ki, «Incoterms»də yalnız tərəflərin qarşılıqlı öhdəlikləri nəzərdən keçirilir. «Öhdəliyi yoxdur» sözləri mətnə bir tərəfin digər tərəf qarşısında öhdəliyinin olmadığını bildirmək üçün daxil edilmişdir. Beləliklə, müvafiq terminin A3 bəndinə əsasən satıcının daşınma müqaviləsini bağlamaq və dəyərini ödəmək öhdəliyi göstərilmişdirsə, alıcının bu vəzifələrini ifadə edən B3 «Daşınma müqaviləsi» bəndində «öhdəlikləri yoxdur» ifadəsini görəcəyik. Tərəflərin müvafiq bənd, məsələn, sığortalama üzrə öhdəliyi olmadıqda isə, «öhdəliyi yoxdur» ifadəsi onlardan hər birinin öhdəliklərində əks ediləcəkdir. Bununla belə, qeyd edilməlidir ki, bir tərəfin digər tərəf qarşısında hər hansı öhdəliyinin olmaması, onun bu vəzifəni yerinə yetirməkdə maraqlı olmadığını göstərmir. Məsələn, «Dəyər və Fraxt» («CFR») termininin B3 bəndində alıcının satıcı qarşısında sığorta müqaviləsi bağlamaq öhdəliyinin olmadığı göstərilsə də, aydındır ki, onun A3 bəndinə əsasən sığortalanmanı təmin etmək öhdəliyi olmayan satıcı tərəfindən belə sığorta müqaviləsinin bağlanmasında marağı vardır. MAUN ÇATDIRILMASI Ticarət təcrübəsində bu anlayışa birmənalı yanaşılmasa da, «Inco- terms 2010»da malın məhvi yaxud zədələnməsi riskinin satıcıdan alıcıya keçdiyi anı bildirmək üçün istifadə edilir. Xüsusi qeyd olunmalıdır ki, «lncoterms»də «malın çatdırılması» anlayışı iki müxtəlif mənada istifadə edilir. Birincisi, «Incoterms»in A4 bəndlərində göstərilən öhdəliklərin satıcı tərəfindən tam yerinə yetirildiyi vaxtı müəyyənləşdirmək üçün; ikincisi, alıcının çatdırılmış malı götürmək yaxud qəbul etmək üzrə «Incoterms»in B4 bəndlərində göstərilən öhdəliklərini yerinə yetirməsi baxımından.
■' i» ? ? INCOTERMS *2010 «Malın çatdırılması» anlayışından ikinci mənada istifadə olunması, alıcı tərəfindən «C» qrupu terminlərinin şərtlərini qəbul edildiyini, yəni malı çatdırdıqdan sonra satıcının öhdəliklərinin tam yerinə yetirildiyini, alıcının isə, həmin malı qəbul etmək vəzifəsini bildirir. Göstərilən sonuncu öhdəlik mal alıcı tərəfindən toplanılanadək yarana biləcək əlavə xərclərin qarşısını almaq üçün vacibdir. Məsələn, «Dəyər və Fraxt» («CFR») və «Dəyər, Sığorta və Fraxt» («GIF») müqavilələrinə əsasən, alıcı çatdırılmış malı qəbul etməli və daşıyıcıdan təhvil almalıdır. Alıcı bunları etmək iqtidarında deyilsə, daşıyıcı ilə daşınma müqaviləsi bağlamış satıcıya dəyən ziyanın əvəzini yaxud malı daşıyıcıdan qəbul edənədək daşıyıcının boşdayanmalar nəticəsində yaranan xərcini ödəməlidir. «Alıcı çatdırılan malı qəbul etməlidir» ifadəsi bu mənada işlənil- dikdə, alıcının malı alqı-satqı müqaviləsinə uyğun olaraq qəbul etdiyi deyil, yalnız satıcının «C» terminlərinin A3 a) yarımbəndlərinə əsasən bağlamalı olduğu daşınma müqaviləsi üzrə malı daşıyıcıya təhvil vermək öhdəliyinin yerinə yetirildiyini qəbul etməsi kimi başa düşülməlidir. Belə ki, malı qəbul etdikdən sonra alıcı onun alqı-satqı müqaviləsinin şərtlərinə uyğun gəlmədiyini aşkar edərsə, alqı-satqı müqaviləsinə və tətbiq olunan hüquqa əsaslanaraq, satıcıya qarşı hüquqi müdafiə vasitələrinə əl ata bilər; lakin bu məsələlər «lncoterms»in çərçivəsindən kənardır. Mal alıcınm sərəncamına konkret yerdə təhvil verildiyi hallarda, «Incoterms 2000»də müvafiq olaraq «malın alıcının sərəncamına verilməsi» («placing the goods at the disposal of the buyer») ifadəsindən istifadə olunmuşdur. Bu ifadə BMT-nın 1980-cı il «Malların Beynəlxalq Alqı-Sat- qısı Müqavilələri haqqında Konvensiyası»nda istifadə olunmuş «malların verilməsi» («handing over the goods») anlayışının ifadə etdiyi mənaya malikdir. XƏRCLƏR Malın idxalına görə gömrük vergi və rüsumlannın ödənilməsi öhdəliyində mal ölkəyə gətirildikdən sonra çəkilən «xərclər» dəqiq müəyyənləşdirilməlidir. Malın ölkəyə gətirilməsi və idxalın gömrük tənzimlənməsi ilə əlaqədar olan xərclər idxal qaydalarını tənzimləyən təlimatlara müvafiqqay dada ödənilməlidir. Tərəflərinmalmidxalı ilə əlaqədar öhdəsinə götürdüyü istənilən əlavə xərclər, məsələn, gömrük vergi və
19 INCOTERMS - 2010 rüsumlarının ödənilməsi üzrə hesablaşmaların aparılması ilə bağlı olmayan saxlanc xərcləri bu xərclərə daxil edilməməlidir. Öhdəliyi daşıyan tərəf işləri bilavasitə özü yerinə yetirmirsə, gömrük brokerlərinə yaxud ekspeditorlara ödənilən haqq bu xərclərə daxil edilə bilər.
«Gömrük hesablaşmaları» ifadəsi bir çox hallarda anlaşılmazlıq yaradır. Buna görə də, malı ixrac yaxud idxal edən ölkələrin gömrükxa- nasından keçirilməsi üzrə satıcının və alıcının öhdəliklərinə baxılarkən nəzərə alınmalıdır ki, bu öhdəliklərə təkcə rüsumların və digər ödənişlərin deyil, həmçinin inzibati məsələlərin həlli və hakimiyyət orqanlanna müvafiq informasiyanın verilməsi xərcləri də daxildir. Bundan başqa qeyd olunmalıdır ki, dünyanın bir çox ölkələrində, məsələn, Avropa İttifaqına daxil olan ölkələrdə yaxud digər sərbəst ticarət bölgələrində ixrac və ya idxal üzrə rüsum ödəmək öhdəlikləri və məhdudiyyətlər aradan qaldırıldığına görə, mal üzrə gömrük vergi və rüsumla- nnın və gömrük rəsmiləşdirilməsi xərclərinin bölüşdürülməsini nəzərdə tutan terminlərdən istifadə olunması məqsədəuyğun deyil. Gömrük proseduralarının yerinə yetirilməsi tələb edilmədiyi hallarda ikimənalı təfsirin qarşısını almaq üçün «Incoterms»in A2 və B2, A6 və B6 bəndlərinə «mümkün olan yerdə» («where appiicable») sözləri əlavə olunmuşdur. Gömrük hesablaşmalan adətən, tərəflərin ölkələrində, gömrük vergi və rüsumlarmın ödənildiyi yerdə onların özləri yaxud onlann admdan çıxış edən şəxslər tərəfindən apanlmalıdır. Beləliklə, ixracatçı malm ixraa, idxalçı isə, malm idxalı üzrə gömrük vergi və rüsumlannı ödəməlidir. «Rüsum ödənilməklə çatdırılmışdır» («DDP») termininin adına - rüsum ödənilməklə çatdırılmaya - müvafiq olaraq, satıcının malı alıcının ölkəsinə idxal gömrük vergi və rüsumlan, habelə bununla əlaqədar olan istənilən xərcləri ödəməyə razılıq verdiyi müəyyənləşdirilir,
Satıcı malın çatdırılması üzrə öhdəliklərini yerinə yetirdikdən sonra yükün itirilməsi yaxud zədələnməsi riski, habelə bununla əlaqədar yaranan xərclərin ödənilməsi öhdəliyi alıcıya keçir. 20 Yüklə 1,2 Mb. Dostları ilə paylaş:
|