Ingilis, fransız ##İxtisas : Riyaziyyat müəllimliyi, Riyaziyyat-informatika müəllimliyi, Kimya-biologiya

E) I – 2; II – 4; III – 1; IV – 5; V – 3

44. Uyğunluğu müəyyən edin.

I – “Əxlaqi-nasiri”

II – “Sirlər xəzinəsi”

III – “Söz rədifli qəzəli”

IV – “Anamın kitabı”

1.C.Məmmədquluzadə

2. N.Tusi

3. M.Füzuli

4.  N.Gəncəvi

A) I – 2, II – 4, III – 3, IV – 1

B) II – 3, I – 2, III – 4, IV – 1

C) III – 1, II – 2, III – 3, IV – 4

D) I – 1, II – 2, III – 4, IV – 3

E) I – 4, II – 3, III – 2, IV - 1

##num=2// level= 1// sumtest=30// name= // Azərbaycan nitq mədəniyyəti

fənninin dilçilik fənləri  sistemində yeri və başqa elmlərlə əlaqəsi

1. Aşağıda göstərilənlərdən hansı şifahi nitq hissəsinə daxil edilə bilməz? 

A) Situativ xarakter daşıyır

B) Jest və mimikalardan istifadə edilir

C) Ən çox mürəkkəb cümlələrdən istifadə edilir

D) Lakonizm aparıcı istiqamət təşkil edir

E) Məcburi qaydalar sistemi mövcuddur

2. Nitq növlərinə hansılar daxildir?

A) monoloji və dioloji nitq

B) yazılı və şifahi nitq

C) daxili və xarici nitq

D) vasitəli və vasitəsiz nitq

E) sitat və poliloji nitq

3.  “Üslubun  qiyməti  onun  aydınlığındadır.  Əgər  nitq  aydın  deyilsə,  deməli  natiq  öz 

məqsədinə  nail  ola  bilməmişdir.  Üslub  nitqin  mövzusuna  uyğun  gəlməlidir”  sözləri  kimə 

məxsusdur?

A) Lomonosov

B) Aristotel

C) L.Tolstoy

D) Belinski

E) Sokrat 

4. Yazılı nitqi xüsusiyyətlərinə aid deyil

A) nisbi sabitlik mövcuddur

B) icbarilik əsas götürülür

C) daha mürəkkəb komponentli konstruksiyalardan istifadə edilir

D) situativ xarakter daşıyır

E) daha qədimdən formalaşmışdır

5. Filologiyanın dildən ünsiyyət vasitəsi kimi istifadə qaydalarını öyrənən təcrübi sahəsi 

hansıdır?

A) Fonetika

B) Üslubiyyat

C) Nitq mədəniyyəti

D) Morfologiya

E) Leksikologiya

6.   Nitq mədəniyyətinin əsası hansı komponentlər təşkil edir?

A) qarşılıqlı nitq əlaqəsi, normativlik, kommunikativlik, etiklik

B)  informativlik, diskursivlik, diskussiya, etiklik

C)  interaktiv, informativ, qarşılıqlı nitq əlaqəsi

D)  ekspressivlik, interaktivlik, emosionallıq, aydınlıq  

E)  etiklik, emosionallıq, münasiblik, dəqiqlik

9

---

7. Nitq mədəniyyəti ilə dilçiliyin öyrəndiyi məsələlər hansılardır?

1 - Sözlərin  leksik-semantik qruplarını

2 - Sözlərin yaranma və formalaşmasını 

3 -  Sözlərin aktiv-passivliyini

4 -  Emosional-ekspressiv çalarlarını

5 -  Sözlərin işlədilmə məqamlarını

A) hamısı

B) 2, 3, 1

C) 1, 3, 5

D) 1, 2, 3

E) 2, 3, 4

8. Nitq fasiləsinin növlərini müəyyənləşdirin

1. bioloji

2. məntiqi

3. fizioloji

4. dialoji

5. psixoloji

6. monoloji

A) 1, 5

B) 1, 2

C) 3, 5

D) 5, 6

E) 2, 5

9. A.Abdullayevin nitq mədəniyyətinə dair yazılmış əsərləri hansılardır?  

1- “Müəllimin nitq mədəniyyəti haqqında”  

2 - “Nitq mədəniyyəti və natiqlik məharəti haqqında”  

3 - “Müəllimin nitq fəaliyyəti”  

4 - “Nitq mədəniyyəti”  

5 - “Nitq mədəniyyəti və üslubiyyatın əsasları”  

A) 1, 5  

B) 1, 2  

C) 2, 3  

D) 3, 4  

E) 2, 4  

10.M.F.Axundovun hansı məqalələrində dilin təkmilləşdirilməsi  məqsədilə fikirləri var?

1-Kritika

2-Məktəb haqqı

3- Şifahı nitq

4-Tənqid risaləsi

5-Görkəmli müəllimlər

A) 1, 3

B) 2, 1

C) 4, 5

D) 3, 5

E) 1, 4

11.Doğru olmayan fikirləri seçin.

1-Kvintilian qədim Yunanıstanın natiqlik məktəbi nümayəndələrindən biridir.

2-Ön dişlərin olmaması d,z,l,n,s,t samitlərinin tələffüzünü çətinləşdirir.

3-Həmcins üzvlərin xüsusi intonasiya çaları yoxdur.

4-Bəzi rus mənşəli alınmalarda o saiti a kimi oxunur.

A) 1, 4

B) 2, 4

C) 1, 3

D) 2, 4, 3

E) 3, 4

12.Doğru fikirləri seçin.

1-Alınmalar əsasən dilimizin fonetik təbiətinə  uyğun tələffüz olunur.

2-Solon qanunları Qədim Yunanıstanda natiqlik sənətinin inkişafına təsir göstərmişdir.

3- Monoloji nitqin mühazirə, məruzə, məlumat və s. növləri vardır.

10

---

4-Orfoqrafiyamızın əsas prinsipi fonetik prinsipdir.

A) Hamısı

B) 2, 4, 3

C) 1, 4

D) 2, 4

E) 3, 4

13. Nitqi tamamlayan ifadəli hərəkətləri seçin.

1. qışqırmq

2. mimikalar

3. səssiz danışıq

4. jestlər

5. pozalar

6. səsli danışıq

A) 2, 4, 5

B) 1, 2

C) 3, 4

D) 2, 3, 4

E) 1, 2, 3

14.  İntonasiya  haqqında  verilən  fikirlərdən  biri  yanlışdır.

1-İntonasiya latın sözü olub, “tərtibat” deməkdir.

2- İntonasiya  səs  tonunun  alçalıb-ucalmasıdır. 

3- İntonasiya  cümlənin  sərhədini  müəyyənləşdirir.

4- İntonasiya  cümlə  daxilində  sintaqmların  yerini  müəyyənləşdirir.

5- İntonasiya  emosional  münasibətlər  yaradır.

A) 1, 2

B) 2, 5

C) 4

D) 2, 

E) 1

15. Nümunələrdən  birini başqa  intonasiyada da demək  mümkündür.

1- Sənin kitabların Leylada idi.

2- Sevən ölsünmü, sultanım, nə dersən ?!

3- Vaqif ! İndi  get, saray  həyatını  büsbütün  tərk  et.

4- Şahlıq çətirinlə kimə sultan olacaqsan ?!

5- Şair, nə  tez  qocaldın sən ?!

A) 1, 2

B) 2, 5

C) 4, 5

D) 3

E) 1

16.  “ Əldən - ələ keçir  vəfasız həyat

    Biz  gəldi- gedərik, sən  yaşa,  dünya !”

Bu  misralarda  bədii  ifadə  vasitəsinin  hansı  növü  işlənmişdir?

1-  Təzad, inversiya

2-  Təşbeh, inversiya

3-  Mübaliğə, simvol

4-  Metonimiya,  bədii  xutab

5-  Epifora, bədii  xitab

A) 1, 2

B) 2, 5

C) 4

D) 2, 4

E) 1

17.Bu  vasitə  nitqdə  elə  incə  emosional  münasibətlər  yaradır  ki,   heç  bir  formal  əlamət  

onu  yarada  bilməz . Bu əlamət  nədir ?

1-  İntonasiya

2-  Vurğu

3-  Pauza

4-  Nida

11

---