İngiltere Düşük Karbon Ekonomisi Devrimi ve Maliyetleri Yüksek Doğa Dostu Yeni Yenilenebilir Enerji Kaynakları Yatırımları Str

İngiltere Düşük Karbon Ekonomisi Devrimi ve Maliyetleri Yüksek Doğa Dostu Yeni Yenilenebilir Enerji Kaynakları Yatırımları Stratejisi

Ahmet Cangüzel Taner

Fizik Yüksek Mühendisi

Fizik Mühendisleri Odası ([e-mail]

İngiltere bir yandan gelecekte enerji arz güvenliği sorunları ile karşılaşmamak diğer yandan ise modası geçmiş elektrik üretimi sistemlerinde Enerji Rönesans ölçütleri gerçekleştirmek için büyük çabalar göstermektedir. Bu bağlamda İngiltere uzun süredir düşük karbon ekonomisi yatırımları konusunda planlar yapmaktadır. Karbon emisyonları ve karbondioksit salınımları yüksek eskimiş kömür yakıtlı termik santraller yerine karbon salımları daha az olan temel enerji kaynakları doğalgaz kombine çevrim santralleri kurulması çalışmalarını sürdürmektedir. Ayrıca İngiltere elektrik portföyü içerisinde yaklaşık %15 yer tutan ömrünü tamamlamış baz yük kaynağı nükleer elektrik santralleri, 1 nükleer güç santrali haricinde 2023 yılına kadar kapatılmaları gerekmektedir. Japonya depremi ve tsunami süpürtü dalgaları doğal felaketler sonucu oluşan aynı zamanda çoğu ülke kamuoyunda nükleer korku meydana getiren Fukushima nükleer güç reaktörleri kazaları dolayısıyla İngiltere, nükleer emniyet ve nükleer güvenlik kriterleri birinci öncelikli nükleer enerji yatırımları politikası hakkında ödün vermeyen etrafı denizlerle çevrili yegâne batı ülkesi görünümündedir. İngiltere, nükleer reaktörler kanalıyla elektrik ihtiyacının %75 ‘ini karşılayan Fransa ile sera gazı emisyonları olmayan evrimsel nükleer santraller yapımı ve nükleer teknoloji transferi konularında ortak işbirliği anlaşmaları da imzalamaktadır. Mevzu bahis enerji projeksiyonları içeriğinde İngiliz Hükümeti enerji sektöründe çevreci ve yeşil yenilenebilir enerji kaynakları devrimi yaratacak biçimde çevre dostu olduğu kadar pahalı ciddi bir enerji dönüşümü planını da yürürlüğe koymağa çalışmaktadır.
David Cameron Başkanlığındaki İngiliz Koalisyon Hükümeti İngiltere enerji politikası kapsamında çok büyük bir enerji dönüşüm programı uygulamak üzeredir. Söz konusu enerji planlaması çerçevesinde yeni elektrik marketi oluşturmak ve özellikle de düşük karbon ekonomileri içeriklerinde değerlendirilen yeni doğa dostu temiz enerji kaynakları yatırımları için 175 milyar dolar (160 milyar pound) tahsis edilmektedir. İngiltere enerji dönüşüm programının uygulanması için bir enerji devrimi yapılmasına gerek duyulmaktadır. İngiltere elektrik üretim kapasitesi gelecek on yıl içerisinde yaklaşık beşte bir oranında kapatılması ve yenilenmesi icap etmektedir. Bu oran içerisinde çalışma ömürleri tamamlanan baz elektrik yükü kaynakları olan nükleer enerji santralleri ve çevreyi yoğun biçimde kirleten demode kömür yakan enerji santralleri başta gelmektedir. İngiltere Enerji Endüstrisi ve Elektrik Piyasası Düzenleme Kurulu Ofgem (Office of Gas and Electricity Markets – Ofgem ), 2015 yılına kadar ülkenin elektrik arz güvenliği çıkmazı içine düşeceğini ve elektrik kısıntıları yaşanacağını öngörmektedir. Belirtilen boyutta elektrik kapasitesi değişimi projeksiyonları, ülke ciddi biçimde borçlu ve ekonomik durgunluk döneminden henüz çıkmamış olsaydı bahse konu enerji dönüşümünün de ürkütücü olmayacağı hakim görüşler arasında bulunmaktadır. Birleşik Krallık Enerji Araştırma Merkezi (UK Energy Research Centre) ‘inden John Loughhead mevcut durumu bir mühendislik başarısı şeklinde 25 yıl içerisinde her iki yılda bir Londra Olimpiyatları için altyapı düzenlenmesi faaliyetleri bilançosuna eşdeğer enerji yatırımları olacağını hesaplamaktadır. Sorunu daha da güçleştiren durum ise, İngiltere’nin 2020 yılına kadar ulusal elektriğinin %30 ‘unun yenilenebilir enerji kaynakları vasıtasıyla karşılama taahhüdünden kaynaklanmaktadır. Ancak, yenilenebilir enerji kaynakları yatırım maliyetleri yüksekliği en büyük engeli oluşturmaktadır. Bu nedenle rüzgar türbinleri, güneş enerjisi panelleri ve elektriğin depolanması gibi zorunlu büyük harcamalar kapsamında yatırımcıları teşvik için üretilen elektrik fiyatlarında uzun vadeli istikrar ile cazip elektrik alım garantileri enerji değişimi planlarına dahil edilmiştir. Enerji çevrimi planlarında adı geçen teşviklerin temini için 2020 yılına kadar yenilenebilir enerji kaynakları sektöründe sübvansiyonlar ve ekonomik destekler yıllık bazda 7.6 milyar pound’a artırılmak suretiyle maliyetler de tüketici faturalarına aynen yansıtılacaktır. Üç kat artırılan yenilenebilir enerji kaynakları sübvansiyonu ve mali destek fonlarının konut başına ortalama yıllık maliyetinin ise asgari 95 pound olması beklenmektedir. Küresel ekonomik krizler ve küresel mali iflaslar sonrası finansal sıkıntılar yaşanan bir süreçte İngiliz ailelerden toplanan yenilenebilir enerji kaynakları fonları nedeniyle elektrik faturaları artışları da ülkede ciddi bir tartışma ortamı yaratmaktadır. İngiltere Enerji Bakanı Edward Davey ise fosil yakıtların maliyeti artma süreci yaşanırken yenilenebilir enerji kaynaklarının maliyetlerinin azaltılması için İngiliz ailelerinden kesilen ekonomik destek fonlarının uzun vadede tüketiciler lehine enerji fiyatlarının çok uygun maliyetli olmasını temin edeceğini savunmaktadır. Sözü edilen durum kapsamında elektrik transmisyon ağını işleten Ulusal Şebeke (National Grid) ‘nin teşvik edilmesi bağlamında 2017 başlarına kadar elektrik arzı kontratları bazında açık artırmalar başlatılacaktır. Sağlanacak rekabet ortamı sayesinde enerji fiyatlarının düşmeye zorlanacağı tahmin edilmektedir. Açık artırma ihaleleri her bir teknoloji için ayrı ayrı yapılması düşünülmektedir. Bu arada muhtemel ilk ihalelerin, şiddetli rüzgarların estiği bir ada ülkesi olan İngiltere’de nispeten ucuz maliyetli sahillere yakın yenilenebilir enerji kaynakları kara rüzgar enerjisi elektrik santralleri (onshore wind farms) ile başlaması öngörülmektedir. 2020 yılına kadar söz konusu açık artırma ihalelerinin tüm teknolojilere yaygınlaşacağı umut edilmektedir. Mr Davey, açık artırma yoluyla elektrik ihaleleri gerçekleştiren dünyadaki ilk ülkenin İngiltere olacağından kıvanç duyduğunu belirtmektedir.
Diğer taraftan, elektrik açık artırma ihaleleri bir dereceye kadar yenilik getirdiği düşünülmesine rağmen yakın bir gelecekte başlayacağına dair bazı kuşkuların da mevcut olduğu kabul edilmektedir. Bu arada yenilenebilir enerji kaynakları kontrat fiyatlarının saptanması ile birlikte yeni doğalgaz yakan elektrik santralleri yapımı hakkındaki teşviklerin oluşturulması da İngiliz Hükümetinin yetki ve sorumluluğunda olacaktır. Sözü edilen durumun ise kaygı verici olduğu görülmektedir. Avrupa Birliği’nin yenilenebilir enerji kaynakları projeksiyonları konusunda şart koşulan direktifleri doğrultusunda Hükümetler en düşük maliyetli çözümlerden ziyade ihtiyari hedefler bağlamında yetkiye sahip bulunmaktadır. Düşüncü kuruluşu Policy Exchange ‘den Guy Newey, Hükümetin çok yaygın kulis faaliyetleri yürüteceğini ve yeterince bilgilendirme yapmayacağını da iddia etmektedir. Öte yandan, insan sağlığı ve çevre güvenliği perspektifleri açısından akılcı sayılan bir yolun da atmosferi daha az kirleten doğa dostu elektrik santralleri kurulması yatırımlarının teşviki için çevreyi kirleten teknolojilerin vergilendirilmesi görüşü ön plana çıkmaktadır. Küresel ısınma ve küresel iklim değişikliği problemleri karşısında Avrupa Birliği, dünyanın en büyük karbon marketi olan AB Emisyon Pazarlama Sistemi (Emissions Trading Scheme – ETS) ‘ni tesis etmiştir. Bununla beraber Avrupa’da hüküm süren ekonomik durgunluk ve yetersiz yönetimin kombinasyonu neticesinde ETS kapsamında belirlenen karbon fiyatı, çevre kirleticilerini daha temiz teknolojilere yönelmeleri konusunda kafi derecede caydırıcı olamamıştır. Danışmanlık firması olan E3G tarafından yapılan bir araştırmaya göre daha yüksek karbondioksit fiyatı ya da karbon vergisi bile çevre dostu olmayan işletmelere sahip şirketleri yenilikçi ve evrimsel teknolojilere doğru yönlendirememektedir. Avrupa Birliği yukarıda açıklanan sorunu çözmek için farklı yollar da denemiştir. Örneğin, baz elektrik yükü kaynağı fosil yakıtlar kökenli güç santralleri iyileştirilmesi ile sözü edilen elektrik üretim tesislerinin karbondioksit emisyonlarının azaltılması projeksiyonları içerisinde AB, karbon yakalama ve karbondioksit depolama (Carbon Capture and Storage – CCS) teknolojileri araştırma geliştirme (ARGE) faaliyetleri kapsamında ciddi mali kaynaklar sağlamasına rağmen problemin çözümünde bir ilerleme kaydedilememiştir. Ortaya çıkan durum ise, cazip olmayan aynı zamanda maliyetleri yüksek yenilenebilir enerji kaynakları projelerini yeni enerji planlaması ve programı içerisinde çekici kılmaktadır.
Böylece, yeni elektrik dönüşüm planı, çevreci kuruluşlar, yeşil örgütler ve doğa dostu organizasyonlar açısından bir zafer olarak nitelendirilmektedir. Ancak sözü edilen yeşil kurumlar da düş kırıklığına uğratılmış durumdadır. İngiliz Hükümetine danışmanlık hizmeti veren Bağımsız İklim Değişikliği Komitesi (Independent Commitee on Climate Change) 2030 yılına kadar İngiltere elektrik sektörünü karbonsuzlaştırma planı doğrultusunda bir ulusal enerji politikası yürütülmesini önermektedir. Hükümetin maliyetleri yüksek çevre dostu politika yürütme planı karşısında İngiltere Maliye Bakanı George Osborne az da olsa gizli bir muhalefet sergilemektedir. Bununla beraber gelecek genel seçim sonrası 2016 yılında ülkeyi “karbondan arıtma ve temizleme hedefi olarak karbonsuzlaştırma tezi” enerji çevrimi planı tasarısı içerisine alınmaktadır. Sonuçta kamuoyu anketlerinde önde olan muhalefetteki İngiliz İşçi Partisi’nin zafer kazanması halinde de enerji dönüşüm planı ve programının sürdürülmesi olası görülmektedir.
Kaynaklar:
-Yeni Nesil Nükleer Güç Reaktörleri, Ahmet Cangüzel Taner, Fizik Mühendisleri

Odası Yayınları, Faydalı Bilgiler, 2006.

-Karbon Emisyonları ve Karbondioksitin Akiferlerde Depolanması, Ahmet Cangüzel

Taner, Fizik Mühendisleri Odası Yayınları, Faydalı Bilgiler, 2007.

-Karbondioksit Emisyonları ve Salınımlarının Yok Edilmesi ya da Depolanması,

Ahmet Cangüzel Taner, Fizik Mühendisleri Odası Yayınları, Faydalı Bilgiler, 2008.

-İngiltere’de Enerji Arz Güvenliği, Enerji Kaynaklarının Çeşitlendirilmesi, Nükleer

Santraller ve Yenilenebilir Enerji Kaynakları, Ahmet Cangüzel Taner, Fizik

Mühendisleri Odası Yayınları, Faydalı Bilgiler, 2008.

-Nükleer Enerji Santralleri, Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Geleceği ve Enerji

Kaynak Çeşitliliği, Ahmet Cangüzel Taner; FMO Yayınları, Faydalı Bilgiler, 2008.

-Nükleer Santraller ve Gelecekteki Nükleer Enerji Projeksiyonları, Ahmet Cangüzel

Taner, Fizik Mühendisleri Odası Yayınları, Faydalı Bilgiler, 2008.

-Avrupa’da Nükleer Santraller ve Nükleer Enerji Perspektifleri, Ahmet Cangüzel

Taner, FMO Yayınları, Faydalı Bilgiler, 2009.

-Fosil Yakıtlı Termik Santraller, Ahmet Cangüzel Taner, Fizik Mühendisleri Odası

Yayınları Faydalı Bilgiler, 2009.

-Küresel Karbon Salımları ve Küresel Karbon Ticareti, Ahmet Cangüzel Taner, FMO

Yayınları, Faydalı Bilgiler, 2009.

-İleri Nükleer Santraller, İklimsel Değişim Mekanizmaları, Küresel Isınma ve İklim

Değişiklikleri Bilimsel Raporları, Ahmet Cangüzel Taner, Fizik Mühendisleri Odası

Yayınları, Faydalı Bilgiler, 2010.

-İleri Reaktörler, Karbon Borsası ve Küresel Finansal Kriz, Ahmet Cangüzel Taner,

Fizik Mühendisleri Odası Yayınları, Faydalı Bilgiler, 2010.

-Almanya; Enerji Stratejisi ve Nükleer Güç Santralleri İşletilmesi Perspektifi, Ahmet

Cangüzel Taner, FMO Yayınları, Faydalı Bilgiler, 2010.

-İngiltere; Yenilikçi Nükleer Santraller ve Enerji Ulaşım Telekomünikasyon Altyapı

Yatırımları, Ahmet Cangüzel Taner, FMO Yayınları, Faydalı Bilgiler, 2010.

-Kömür Yakan Termik Santraller, Ahmet Cangüzel Taner, Fizik Mühendisleri Odası

Yayınları, Faydalı Bilgiler, 2011.

-İngiltere ve Avustralya Karbon Emisyonu Politikaları ile Karbondioksit Vergisi, Ahmet

Cangüzel Taner, Fizik Mühendisleri Odası Yayınları, Faydalı Bilgiler, 2011.

-İngiltere Elektrik Piyasası, Elektrik Üretimi Reformları, Enerji Portföyü ve Elektrik

Enerjisi Projeksiyonları, Ahmet Cangüzel Taner, FMO Yayınları, Faydalı Bilgiler,

2012.

-Doğalgaz Çevrim Santralleri ve Kömürlü Elektrik Santralleri, Ahmet Cangüzel Taner,

FMO Yayınları, Faydalı Bilgiler, 2011.

-Kömür Yakan Termik Santraller, Ahmet Cangüzel Taner, Fizik Mühendisleri Odası

Yayınları, Faydalı Bilgiler, 2011.

-Japonya Depremi Tsunami ve Nükleer Reaktörler, Ahmet Cangüzel Taner, Fizik

Mühendisleri Odası Yayınları, Faydalı Bilgiler, 2011.

-Fukushima Nükleer Güç Santralleri Kazaları Sonrası Modern Nükleer Santraller

Ahmet Cangüzel Taner, FMO Yayınları, Faydalı Bilgiler, 2011.

-Japonya Deprem Tsunami Süpürtü Dalgaları Doğal Felaketler Sonucu Nükleer

Reaktör Kazaları Sonrası Almanya Nükleer Enerji Politikası Sarmalı, Ahmet

Cangüzel Taner, FMO Yayınları, Faydalı Bilgiler, 2011.

-Almanya Nükleer Elektrik Santralleri Kapatılması Perspektifi, Ahmet Cangüzel

Taner, FMO Yayınları, Faydalı Bilgiler, 2011.

-Almanya Nükleer Santraller Kapatılması Kararı Sonrası Elektrik Üretimi Çıkmazı,

Ahmet Cangüzel Taner, FMO Yayınları, Faydalı Bilgiler, 2011.

-Amerika Birleşik Devletleri Kömür Kökenli Termik Santraller Geleceği ve

Karbondioksit Emisyonları ile ilgili Federal Seviyede Yeni Yasal Düzenlemeler,

Ahmet Cangüzel Taner, FMO Yayınları, Faydalı Bilgiler, 2012.

-Karbon Yakalama ve Depolama (Carbon Capture and Storage) CCS Teknolojisi

Kapsamında Son Yapılan Küresel Bilimsel Araştırma ve Geliştirme (AR-GE)

Faaliyetleri, Ahmet Cangüzel Taner, Fizik Mühendisleri Odası Yayınları, Faydalı

Bilgiler, 2012.

-Küresel Isınma ve Küresel İklim Değişiklikleri Nedenleri Arasında Sayılan Küresel

Karbondioksit Emisyonları Yok Edilmesi Teknolojileri Maliyetleri, Ahmet Cangüzel

Taner, Fizik Mühendisleri Odası Yayınları, Faydalı Bilgiler, 2012.

-ABD Kömüre Dayalı Elektrik Santralleri Karbon Salımları ve Karbondioksit

Emisyonları Bertaraf Edilmesi Projeksiyonları, Ahmet Cangüzel Taner, Fizik

Fizik Mühendisleri Odası Yayınları, Faydalı Bilgiler, 2012.

-Almanya Enerji Devrimi ve Enerji Dönüşümü-Energiewende Politikaları, Fosil Yakıtlı

ve Nükleer Enerji Tabanlı Ekonomi Sistemi Portföyünden Yenilenebilir Enerji

Kaynakları Temelli Ekonomi Sistemi Portföyüne Transformasyon, Ahmet Cangüzel

Taner, Fizik Mühendisleri Odası Yayınları, Faydalı Bilgiler, 2010.

-The Economist Dergisi (01 Aralık 2012 – 07 Aralık 2012).

Fizik Mühendisleri Odası Resmi İnternet Sitesi:

www.fmo.org.tr/_yayinlar/faydali-bilgiler