Inocte 2017 II. International New Tendencies Congress in Ottoman Researches
Yüklə 4,02 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Inocte 2017 International New Tendencies Congress in Ottoman Researches September 12-14, 2017 Baku
- Anahtar Kelimeler
Inocte 2017 International New Tendencies Congress in Ottoman Researches September 12-14, 2017 Baku 17 HAYALLE GERÇEK ARASINDA BİR BEY/AŞİRET: BAYBURD BEY/ BAYBURDLULAR Alaattin AKÖZ * ÖZET Karamanoğulları tarihine dair ilk kaynaklardan Dediği Sultan Menakıbnamesi ve Şikari tarihinde bu hanedanla birlikte anılan ve beyliği oluşturan aşiretlerin en büyüklerinden biri olarak zikredilen Bayburd Bey ve Bayburdlular hakkındaki bilgilerin sıhhati Osmanlı dönemine geldikçe sıkıntılı bir hal almaktadır. Beyliğin ilk atası Nure Sufi ve ardıllarının yürüttüğü bütün seferlerde adı zikredilen Bayburd Bey ve Bayburdlular, beyliğin diğer büyük kolu olan Turgud Bey ve Turgudlularla birlikte anılmaktadırlar. Hatta 1277 yılında Konya’yı alıp, Selçuklu tahtına Siyavuş’u geçiren Karamanoğlu Mehmed Bey’in Konya – Ankara arasındaki araziyi ikiye bölüp yarısını Turgud Bey’e, diğer yarısını da Bayburd Bey’e verdiği zikredilmekte, bu idari tasarrufun Osmanlı egemenliği dönemlerinde de devam ettiği anlaşılmaktadır. Ne var ki Karamanoğlu beyliği bakiyelerinin -bey, aile, cemaat, aşiret- neredeyse tümü Osmanlı arşiv kaynakları üzerinden takip edebilmekte iken bu bey ve aileye dair veriler yok denecek kadar azdır. Osmanlının bölgeye dair ilk kaynağı olan 1465 tarihli ve sonraki yıllara ait tahrir defterlerinde Karamanoğulları bey ve sipahileri bir şekilde yer alırken Bayburd Bey ve ailesinin hiç bir şekilde zikredilmemiş olması, Bayburd isminin bütün kaynaklarda sadece idari taksimat içerisinde bir yer adı olarak anılması bu ailenin farklı bir adla devam ettiği veya alttaki bir cemaat ünitesinin başa geçmesiyle yapı değiştirdiği, böylece canlı bir hayalete dönüştüğü şeklinde yorumlanabilir. Bu çerçevede Karamanoğlu beyliğinin önde gelen bey ve aşiretlerinden birinin gözle görünür elle tutulurken zaman içindeki görünmez hale geliş seyri bildirimizin temelini teşkil edecektir. Anahtar Kelimeler: Karamanoğlu, Turgut, Bayburd, aşiret, cemaat * Prof. Dr., Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi, email: aakoz@selcuk.edu.tr, TÜRKİYE Inocte 2017 International New Tendencies Congress in Ottoman Researches September 12-14, 2017 Baku 18 TOKAT MÜZESİ DEPOSUNDAN AKADEMİK LİTERATÜRE BİR KATKI Alpaslan DEMİR * ÖZET 600 yıl hüküm sürmüş bir cihan devletinden geriye kendilerinin “hazine-i evrak” olarak nitelendirdikleri milyonlarca evrak kalmıştır. Bu evrakların çoğunluğu Başbakanlık Osmanlı Arşivi’nde olmak üzere Ankara ve İstanbul’da bulunan çeşitli kamu kuruluşlarına ait arşivlerde saklanmaktadır. Bu belgelerin tasnif edilmiş olanları “Osmanlı Dünyası”nı anlamak için çalışan araştırmacıların hizmetine sunulmaktadır. Yakın dönem sayılabilecek 30-40 yıl öncesinde taşrada bulunan Osmanlı dönemi evrakları da yapılan düzenlemelerle, “doğruluğu tartışmalı”, İstanbul ve Ankara’da bulunan çeşitli arşivlere toplandı. Taşradan gelen bu evraklar hali hazırda mevcut arşivlerin kataloglarında da yer alması sebebiyle araştırmacılar tarafından bilinmekte ve rahatlıkla ulaşılabilmektedir. Bu bildirinin konusu ise Tokat müzesinden Osmanlı dönemi evrakları Ankara’ya gönderilirken her nasıl olduysa deponun bir köşesinde unutulmuş olması nedeniyle müze deposunda kalmış olan 18 defterin tanıtımıdır. Bu defterler gerek Tokat gerekse Tokat çevresindeki bazı şehirlerin 19. yüzyılın ikinci yarısından 20. yüzyılın başlarına kadar olan devresine ait önemli evraklardır. Bu evraklar arasında nikah defterleri, şeriyye sicilleri, askeri defterler, mahkemeye ait defterler ve vakıflara ait defterler bulunmaktadır. Anahtar Kelimeler: Osmanlı Arşivi, Tokat, Amasya, Şeriyye Sicili, Nikah Defteri, Mahkeme Kayıtları. * Doç. Dr., Gaziosmanpaşa Üniversitesi, email: alpaslandemirtr@yahoo.com , TÜRKİYE Inocte 2017 International New Tendencies Congress in Ottoman Researches September 12-14, 2017 Baku 19 ROMANIAN CONTRIBUTIONS TO THE HISTORIOGRAPHY OF THE OTTOMAN EMPIRE’S RELATIONS WITH THE ROMANIAN COUNTRIES – Gheorghe I. Brătianu Anişoara POPA ABSTRACT The purpose of this paper is to point out the contribution that the Romanian historian Gheorghe I. Brătianu (1898-1953) had to the study of the Ottoman Empire's relations with the Romanian Countries and with Romania (after 1862). His historiographical work, his historical conception and method but also the historical argument for his social and political activity during the Interwar Period and the Second World War are aspects that we have explored using unedited archival documents, neglected works, and other primary source documentary. New nuances of the Ottoman, Russian and Romanian rapports concerning Bessarabia and Dobrogea are emphasized also in our paper. Keywords: Dobrogea, Bessarabia, Ottoman Empire, Gheorghe I. Brătianu Professor PhD at the Faculty of Communication and International Relations within Danubius University of Galati, Romania, apopa@univ-danubius.ro Inocte 2017 International New Tendencies Congress in Ottoman Researches September 12-14, 2017 Baku 20 OSMANLI DEVLETİ’NDE KONARGÖÇERLERDEN TAŞIMACILIK HİZMETİ ALIMI: KİRA DEVESİ USÛLÜ Arif SARI * ÖZET Yol organizasyonun gelişmediği ve yolların atlı arabalar için uygun olmadığı sanayileşme öncesi toplumlarda hem dayanıklılığı hem de yüksek yük taşıma kapasitesi nedeniyle taşımacılık sahasının en önemli vasıtası deveydi. Tüccarlar büyük kervanlar oluştururken taşımacılık hizmetini çok sayıda deveye sahip olan Türkmen aşiretlerinden kiralama usûlüyle sağlamaktaydı. Konargöçerler taşımacılık sahasında o derece uzmanlaşmışlardı ki neredeyse XIII. asırdan itibaren Anadolu’da transit ticarî taşımacılık onların tekelinde bulunuyordu. Kerestenin tersanelere, madenlerin dökümhanelere, zâhirenin şehirlere ve limanlara, resmî kurumlar ya da vakıflar için bina yapımında gerekli inşa malzemelerin icap eden mahallere ve özellikle sefer sırasında askerî malzemenin menzile götürülmesi gibi devlet işleri de Osmanlı hükumetinin Türkmenlerden kiraladığı develerle yapılırdı. Hac kafileleri dahi Türkmenlerden kira devesi usulüyle taşımacılık hizmeti alınarak oluşturulabiliyordu. Türkmenler ticarî kervanlara deve kiralarken mesafe, yükün niteliği, hizmetin verileceği mevsim, bedelin aynî veya nakdî olması gibi birçok unsura göre değişen tarifeler uyguluyorlardı. Deve sürücüsü olarak kendileri de kervanlara katılan Türkmenler doğrudan ticarete de dahil oluyorlar, bu yolla ikinci bir kazanç daha elde edebiliyorlardı. Bu nedenle Türkmenler ticarî kervanlara deve kiralamayı tercih ederler ancak resmî hizmetler için deve vermekten uzak durmaya çalışırlardı. Zira hükumete deve kiraladıklarında kira bedelini belirlemede yetkileri yoktu ve çoğu zaman bedel vergilerine mahsup edilirdi. Bu keyfiyet hükûmet ve konargöçerler arasında bazen ciddi anlaşmazlıklara da neden olurdu. Bu çalışmada, Türkmenlerin taşımacılık sahasına deve kiralama yöntemiyle hizmet sunmaları anlamına gelen kira devesi usûlünün, ticarî ve resmî alanda uygulanması üzerinde durulacaktır. Osmanlı ticari taşımacılığında Türkmenlerin işgal ettikleri mühim mevki ve aşiretlerin bu sahada elde ettikleri uzmanlığın ortaya konulması ile kira devesi uygulamasının hükûmet-aşiret ilişkilerine etkisinin izahı bu bildirinin asıl konularını teşkil etmektedir. Anahtar Kelimeler: Türkmenler, Devecilik, Taşımacılık, Kira Devesi, Ticaret * Dr., Gazi Üniversitesi, e-mail: arifsari.gazi@gmail.com , TÜRKİYE Yüklə 4,02 Kb. Dostları ilə paylaş:
|