İnsanda İnsanda Larvaları ise değişik organlarda Dokularda parazit olarak yaşarlar
Yassı Yassı Şerit biçiminde Boyutları 2 mm - 25 m arasında değişir Yumurtaları kapaksızdır (Diphyllobothriidae) Yumurtalarında 3 çift çengel var HERMAFRODİT’TİRLER
Vücutları Vücutları Baş (skoleks) skolekste çekmenler ve çengeller bulunur Boyun Halkalardan oluşur
Sığır tenyası Sığır tenyası Sığır şeridi Silahsız şerit Abdest bozan isimleriyle bilinir Boyu 5-10 m, bazen 15-25 m olanlar var Eni 2-7 mm (1 500 – 2000 kadar halka var) Erişkinin skoleksinde rostellum ve çengeller yoktur (silahsız cestod veya şerit) Uterusdaki yan dalların sayısı 15-30 dur
Yumurtlama deliği olmadığından, yumurtalar ancak gebe halkaların parçalanmasıyla dışarı çıkabilir Yumurtlama deliği olmadığından, yumurtalar ancak gebe halkaların parçalanmasıyla dışarı çıkabilir Yumurtaları kapaksız üç çift çengelli İnce barsakta yaşar ve ömrü 25 yıl kadardır Son konak insandır Ara konak sığırlarda (az sıklıkta manda), yumurtadan çıkan embriyon barsak duvarına yapışır
Kan dolaşımı ile çiğneme kasları, kalp, dil kasları gibi çizgili kaslara yerleşir CYSTİCERCUS BOVİS Kan dolaşımı ile çiğneme kasları, kalp, dil kasları gibi çizgili kaslara yerleşir CYSTİCERCUS BOVİS İnsanlara bulaşması C. bovis’li etlerin pişirilmeden yenmesiyledir Boyun kısmından halkalar oluşmaya başlar ve erişkin formu gelişir, İnsanda hastalık erişkin forma bağlı gelişir
Barsak mukozasının zedelenmesi ve konağın besin maddelerini alma sonucu, sindirim bozuklukları Barsak mukozasının zedelenmesi ve konağın besin maddelerini alma sonucu, sindirim bozuklukları Kan tablosu değişiklikleri Sinirsel bozukluklar (burun/anüs kaşıntısı) Dışkıda yumurta aranmasının önemi yoktur halkaları tanıda önemlidir
Niklosamid Niklosamid Prazinkuantel Albendozol Sığır eti iyice pişirilmeli, çiğ köfte yemeden kaçınılmalı Hasta insanlar tedavi edilmeli, insan dışkısı gübre olarak kullanılmamalıdır
Domuz tenyası veya şeridi Domuz tenyası veya şeridi Silahlı şerit Skoleksi yuvarlak (1 mm) Dört çekmeni ve rostellum üzerinde iki sıra halinde dizilmiş çengeller var Halka sayısı 1 000 kadar Uterusda yan dallanmaları sayısı 8-13 İnsan barsağında 25 yıl yaşayabilir Yumurtalarına üç çift çengeli var
İnsan hem son konak, hem ara konak olabilir İnsan hem son konak, hem ara konak olabilir Domuz gerçek ara konaktır Larvalar kan yolu ile dil, kalp kaslarına yerleşir Cysticercus cellulosae İyi pişmemiş domuz etini yenmesiyle bulaşır Erikşin forumu ince barsakta tıkayıcılık oluşur Ara konak insan C. cellulosae deri altına, beyin, göze, kaslar ve kalbe yerleşir Beyine yerleştiğinde üzüm salkımı gibi kitleler oluşturur
Dışkıda halkaları aranır, yumurta aramanın önemi yoktur Dışkıda halkaları aranır, yumurta aramanın önemi yoktur Halkada uterus yan dalları 8-13 tanedir C. cellulosae olgularından hazırlanan antijenle Presipitasyon K.B.D Deri alerjik testi yapılabilir
İnsanda bulunan en küçük sestoddur İnsanda bulunan en küçük sestoddur 20 mm boyunda 0.6 mm enindedir 0.3 mm çapında yuvarlak olan baş kısmında dört çekmen ve bir sıra üzerinde dizilmiş 20-30 çengel taşıyan bir rostellumu bulunur Boyundan uzak halkalar olgun halkalardır
Yumurtaları Yumurtaları Oval Şeffaf ve renksizdir Yumurtadaki üç çift çengelli embriyo (onkosfer)’yu saran ve embriyofor olarak bilinen içteki zarın üst ve alt uçlarında kalınlaştığı noktalarda ince iplikçikler çıkar ve dış ve iç zarlar arasındadır
Parazitin direkt ve indirekt evrimi vardır Parazitin direkt ve indirekt evrimi vardır Direkt evrimde dışkı ile dışarı atılan embriyonlu yumurtalar sindirim yolu ile alındığında ince bağırsakta embriyo açığa çıkar gelişerek Serkosist denen kurtçuk şeklini alır
Sistiserkoid barsak boşluğuna geçer Çengelleri gelişen baş kısmıyla ileum mukozasına yapışır Sistiserkoid barsak boşluğuna geçer Çengelleri gelişen baş kısmıyla ileum mukozasına yapışır İndirekt evrimde, yumurtaları alan gelişme halindeki pirelerin vücudunda; sistiserkoid oluşur ve bu pireleri yutan insanlarda erişkin helmint meydana gelir
Bazı olgular asemptomatiktir Bazı olgular asemptomatiktir Klinik belirtilerin ortaya çıkması için helmintin barsakta çok sayıda olması gerekir Erişkin ve kurtçuk formunun metabolizma ürünlerine bağlı olarak toksemi gelişebilir Karın ağrısı, kanlı ishal gibi enterit tabloları görülebilir Çocuklarda anemi, MSS belirtileri baş dönmesi gibi belirtiler ortaya çıkabilir
Dışkıda yumurtaların görülmesi ile tanı konulur Dışkıda yumurtaların görülmesi ile tanı konulur Tedavisi tenyadaki gibidir Hasta insanlar tedavi edilmelidir
Pseudophyllidea grubunda yer alan parazit balık şeridi, Dibothricephalus latus isimleri ile de bilinir Pseudophyllidea grubunda yer alan parazit balık şeridi, Dibothricephalus latus isimleri ile de bilinir İnsan bağırsağında 3-12 mm uzunluğuna ulaşan parazitin eni 1-2 mm dir Skoleksiinde emme çukuru olarak biline iki derin oluk vardır
Parazitin yumurtaları kapalıdır Parazitin yumurtaları kapalıdır Yumurtalarında embriyon gelişmesi için dışkıyla dışarı atılan yumurtaların suya karışması gerekir Yumurta içinde embriyofor adı verilen kiprikli onkosferler oluşur Kapağın açılmasıyla yumurtadan çıkan 6 çengelli, kirpikli embriyon korasidyum oluşur
Korasidyumlar siklops cinsi kabuklular tarafından yutulur ve evrimleri devam eder Korasidyumlar siklops cinsi kabuklular tarafından yutulur ve evrimleri devam eder I. Ara konağın barsağında korasidyumun kirpikli örtüsü kaybolur ve proserkoid adı verilen kurtçuk oluşur. Birkaç hafta sonunda Proserkoidin, boyu 0.5 mm olup, 6 çengeli ve kuyruğu vardır.
Siklopsu yutan küçük balıklar veya bunları yutan tatlı su balıkları (II. Ara konak)’nın mezenter yağ dokusu, kaslar ve çeşitli organlarda yerleşen kurtçuk farklılaşarak pleroserkoid (sparganum) oluşur Siklopsu yutan küçük balıklar veya bunları yutan tatlı su balıkları (II. Ara konak)’nın mezenter yağ dokusu, kaslar ve çeşitli organlarda yerleşen kurtçuk farklılaşarak pleroserkoid (sparganum) oluşur Pleroserkoidi taşıyan balıkların çiğ yada az pişmiş yenmesi sonucu, insanlara bulaşır
Pernisiyöz tipte hiperkromanemi B12 vitamini depolar Bazı hastalarda hipokrom yada normokrom anemide gelişebilir Barsak tıkanma olabilir Metabolizma ürünlerine bağlı toksemi gelişebilir Karın ağrısı, bulantı, kusma, ishal veya kabızlık, iştahsızlık, zayıflama gelişebilir
Dışkıda yumurtalarının görülmesi ile tanı konur Dışkıda yumurtalarının görülmesi ile tanı konur Tedavide Niklosamid Diklorufen Atebrin B12 vitamini verilir Çığ balık yenmemesi korunmada önemlidir
Son konağı köpek ara konağı ise hayvanlar ve insanlar olan parazitin erişkini Son konağı köpek ara konağı ise hayvanlar ve insanlar olan parazitin erişkini Boyu 2-6 mm Eni 0.6 mm olan küçük sestodur Yumurtaları embriyonludur
Son konağı Son konağı Köpek Kurt Çakal gibi hayvanlardır Ara konağı Koyun Sığır gibi otçullar İnsanlardır
Erişkinin halkalardan çıkan yumurtalar ara konak tarafından sindirim yoluyla alınır Erişkinin halkalardan çıkan yumurtalar ara konak tarafından sindirim yoluyla alınır Embriyo yumurtadan çıkar, sindirim sisteminin duvarını delerek, damarlar yoluyla karaciğere, kalbe, akciğerlere ve genel dolaşıma geçerler Embriyo yerleştiği organlarda hidatik kist oluşturur
Hidatik kistli hayvan organlarının köpekler tarafından yenmesi ile erişkin E. granulosus oluşur Hidatik kistli hayvan organlarının köpekler tarafından yenmesi ile erişkin E. granulosus oluşur İnfekte köpek dışkısıyla kirlenmiş ellerle, besinlerle ile sindirim yolundan veya havada bulunan yumurtaların solunum yoluyla alınmasıyla insana bulaşır
Dünyada ve yurdumuzda da genellikle görülen bir infeksiyondur Özellikle koyunculuğun geliştiği ülkelerde sık görülür Dokulara yerleşen embriyoya karşı konak yanıtı gelişir Kistin büyümesi ile çevre dokulara baskı oluşur
Kistler 10 - 25 cm çapına ulaşabilir Kistler 10 - 25 cm çapına ulaşabilir Yerleştiği organın işlevi bozuklur Metabolizma ürünleri alerjik reaksiyonlara yol açabilir Hidaditozda bazen belirti olmayabilir Belirtiler yerel ve genel belirtiler şeklinde olabilir
Bazen büyüyen kistler vücut içinde aniden yırtılır ve konak kolapsla ölür Bazen büyüyen kistler vücut içinde aniden yırtılır ve konak kolapsla ölür Hidatik kistin yerleştiği organlar Karaciğer Akciğer Deri ve deri altına Kaslar ve diğer organlardır Kemiklere yerleşen kistlerde genellikle kütikül gelişemez
Radyoloji Radyoloji Ultrasonografi ve sintigrafi Kistlerdeki protoskoleksleri ve çengelleri görerek Serolojik yöntemler Moleküler yöntemlerden PCR Deri içi deneyi olarak Casoni
Dostları ilə paylaş: |