Institusional iqtisadiyyat
Yüklə 473,19 Kb. Pdf görüntüsü
|
259. Yeni iqtisadi sistemin yaradılmasını nəzərdə tutan institusional islahatlar nə zaman bitmiş hesab olunur?
yaranib; b) formal oyun qaydaları gözlənilir; c) məcburetmə mexanizmləri səmərəli deyil; d) iqtisadi sahədəki gərginlik transformasiya olunur; e) əksmilliləşmə prosesi başa çatıb;
260. Artan defisit şəraitində «pul talvarı» nəyi bildirir? a) qiymət siqnalları zəminində bazar mexanizmini; b) əhalinin yığım pullarının əmtəə və xidmətlər ehtiyatına nisbətən çox olması; c) hökumət tərəfindən islahat strategiyasının seçilməsini; d) təsbit olunmuş qiymətlərin müəyyənləşdirilməsi; e) cavabların hamısı doğrudur;
261. Qeyri-formal institusionalizm nə deməkdir? a) cəmiyyətdə qeyri-formal «oyun qaydalarının» formallardan üstün olması, formal qaydaların qeyri-formal normalara uyğunlaşması; b) mövcud qeyri-formal normalarla yeni qəbul edilən formal qaydalar arasında uyğunsuzluq; c) keçid sisteminin çox yüksək transaksiya xərcləri; d) cavabların hamısı doğrudur; e) cavabların hamısı doğru deyil;
262. İnstitusional təhlil nədir?
a) iqtisadi proseslərin məntiqi ardıcıllıqla tədqiqi b) cəmiyyətin sosial-hüquqi və sosial-iqtisadi davranış qaydalarının təhlili c) mübadilənin dinamik daxili və xarici təhlili d) mövcud institutların quruluşunun və onların yerinə yetirdiyi funksiyaların iqtisadi nəzəriyyə metodları ilə tədqiq edilməsi e) hər hansı institutun cari vəziyyəti, onun fərdlərin davranmasına təsirinin qiymətləndirilməsi və başqa nəticələrin aşkarlanması
263. Tənzimləmə sisteminin bölgü funksiyası nədən ibarətdir? a) qazanc və xərclərin iqtisadi agentlər arasında təkrar bölgüsü b) bazar informasiyaları və nüfuzlarının rəqabət arasında bölüşdürülməsi c) resursların və rəqabət imkanlarının iqtisadi subyektlər arasında paylanması d) rəqabət mübarizəsi üsullarının optimal tətbiqi e) bazarın oyun qaydalarına riayət edilməsi imkanlarının təkrar bölgüsü
264. Patent nədir? a) müstəsna hüquqlara, müəllifliyə və ixtiraya, faydalı modelə və ya sənaye nümunəsinə prioriteti təstiqləyən qoruyucu sənəd b) müəlliflik sənədlərinə uyğun olaraq gəlir əldə etmək hüququ c) intellektual mülkiyyət obyektlərinə istifadə hüquqlarının verilməsinə görə əvəz qismində müəllifin aldıqlarıdır d) İFN-ə müstəsna hüquqların müəllifə verilməsinə əsaslanan institut e) elə bir üstünlük əldə etmək hüququdur ki, onunla iqtisadi mübadilədə informasiyanın asimmetrikliyi aradan qalxır və seçim effekti yüksəlir
265. Birbaşa və dolayı tənzimləmə təsirinin növləri hansılardır?
a) iqtisadi, hüquqi, social b) mənəvi, etik-psixoloji, iqtisadi c) iqtisadi, institusional, inzibati d) iqtisadi, sosial, ekoloji e) normativ, iqtisadi, sosial
266. Bazar iflası dedikdə nə başa düşülür?
a) bazar qanunvericilik əsaslarının olmaması, məhsul istehsalının kifayət dərəcədə olmaması, infrastrukturun zəifliyi b) rəqabət mühitinin olmaması, bazarın qeyri-normal təchizatı, təşkilati strukturların zəif olması c) sahibkarlıq mühitinin yetişməməi, inhisarçılığın hökmranlığı, xarici rezidentlərin təsirinin güclü olmaması
e) səmərəli investisiya mühitinin olmaması, sahibkarlığın zəif inkişafı, dövlət qanunvericilik sənətlərinin kifayət qədər olmaması, bank kredit sisteminin natamamlığı
267. Kompyuter proqramı, ixtira, şirkətin nüfuzu hansı institusional kateqoriyaya aiddir?
a) intellektual mülkiyyət b) intellektual aktiv c) intellektual xidmət d) intellektual fəaliyyətin nəticələri e) royalti
268. İnstitusional alternativ seçimində opportunist davranışin növləri hansılardir? a) işdən yaynma aldatma, hədə-qоrху, malik olduğu üstünlüklərdən sui-istifadə b) relevant informasiyanın gizlədilməsi, zorla pul qopartmaq, hədə -qorxu, yayınma c) zorla pul qopartma, aldatma , hədə - qorxu, yayınma d) informasiya asimmetrikliyi, işdən yayınma, zorla pul qopartma, üstünlüklərdən sui istifadə e) hədə-qorxu, aldatma, informasiya qeyri- müəyyənliyi, mövcud imkan üstünlüklərindən sui-istifadə
269. Ev təsərrüfatları gəlirlərinin yerinə yetirdiyi funksiyaları müəyyənləşdirin:
a) istehlak b) yığım c) həvəsləndirici d) bölüşdürücü e) bunların hamısı
270. İnstitusional təhlilin predmeti nədən ibarətdir?
a) qruplar üçün itkilərə aparan dəyişikliklərə müqavimət imkanları, kompensasiyaların hesablanması b) resurslardan istifadə səmərəliliyi, institutun toxunduğu fərdlər və təşkilatlar qrupunun aşkarlanması
d) iqtisadi proseslərin institusional mikro və makrotəhlili e) institusional dəyişikliklərin statik və dinamik təhlili
271. Kompensasiya tiplərini təsvir etmək üçün istifadə olunan əlamətlər bunlardır.
a) fərd qruplarının rifah səviyyəsində pisləşmənin kompensasiya edilmə imkanları, gözlənilən qazanc artımı, benefisiarın maddi vəziyyəti b) həyata keçirilmiş dəyişikliklərin nəticələri, konkret tədbirlərin formalaşdırılması imkanları, davranışın səmərəlilik dərəcəsi c) institusional dəyişiklik variantının seçilməsi, müvafiq informasiyanın toplanıb işlənməsi səviyyəsi d) qazanc və itkilərin səviyyəsi, müqayisə edilən tərəflərin səciyyəvi xüsusiyyətləri e) kompensasiyanın subyekti, xarakteri və üsulu
272. Tənzimləmə sisteminin əlaqələndirmə funksiyası nədən ibarətdir?
a) qrup üzvlərinin xüsusi qaydada implisit razılığa gətirilməsi b) tənzimləmə iştirakçılarının ümumi maraqlar üzrə birləşdirilməsi c) müxtəlif iqtisadi subyektlərin hərəkətlərinin tənzimlənməsi, onların davranışlarının və resursdan istifadə etmələrinin çoxsaylı əlyetər alternativlərinin məhdudlaşdırılması d) içtimai sərvəti ayrı-ayrı qrupların xeyrinə təkrar bölmək e) iqtisadi agentlərin təsərrüfat fəaliyyətini tənzimləyən leqal qaydalar yaratmaq
273. Statik institusional təhlilin məqsədi nədir? a) qazanc əldə edən və xərc çəkən qrupların aşkarlanması b) institusional dəyişikliklər nəticəsində yaxşılaşdırma imkanının qiymətləndirilməsi
d) deskriptiv institusional təhlil çərçivəsində mövcud və mövcud olmuş institutların tədqiqi e) hər hansı institutun bir anlıq “en kəsiyi”, cari ( və ya keçmiş) vəziyyəti, fərdlərin davranışına təsirinin qiymətləndirilməsi və başqa nəticələrin aşkarlanması
274. İqtisadi tənzimləmənin növləri hansılardır? a) hüquqi- iqtisadi tənzimləmə, iqtisadi agentlərin alternativ diskret tənzimlənməsi, özünütənzimləmə, bazar tənzimlənməsi b) dövlət tənzimlənməsi, özünütənzimləmə, bazar tənzimləməsi, həmtənzimləmə c) normativ-iqtisadi tənzimləmə, sosial-iqtisadi tənzimləmə, alternativ diskret tənzimlənməsi d) özünütənzimləmə, dövlət tənzimlənməsi, institusional-iqtisadi tənzimləmə, bazar tənzimləməsi e) həmtənzimləmə, bazar tənzimləməsi, alternativ diskret tənzimlənməsi, özünütənzimləmə
275. Deskriptiv institusional təhlil nədir? a) bu və ya digər problemlərin həllinə təyinatlanmış institutların məqsədyönlü layihələşdirilməsi və yaradılması probleminin tədqiqi
c) “statik- dinamik” və “daxili və xarici” əlamətlər üzrə institutların öyrənilməsi d) mikro və makro səviyyədə iqtisadi qaydaların araşdırılması e) fərd və qrupların davranışının motivlərinin tarixi və məntiqinin vəhdətində aşkara çıxarılması
276. Rəqabətin məhdudlaşdırılmasına xidmət edə bilən alətlər bunlardır?
a) sahəyə, bazara, ölkəyə girişə məhdudiyyətlər, rəqabət mübarizəsinə məhdudiyyətlər, fəaliyyət lisenziyalarına verilən məhdudiyyətlər b) bazar iştirakçılarının sayına məhdudiyyətlər və ya potensial iştirakçılara tələblər, ayrı-ayrı təchizatçıların reklamlarına və məhsulun irəliləməsi üçün digər vasitələrinə, qiymətlərə, məhsulun səviyyəsinə məhdudiyyətlər c) xaricə çıxışa, lisenziyalaşdırmaga, sərbəst məhsul layihələşdirilməsinə, tərəfdaşların seçilməsinə, qiymət qoyuluşuna məhdudiyyətlər d) məhsulun dizaynına, onun layihələşdirmə və texnoloji imkanlarına, texniki təkmilləşdirmələrə məhdudiyyətlər e) sərbəst satış tərəfdaşının müəyyənləşdirilməsi, resurs mənbələri və işçilərin seçilməsi, məhsula qiymət qoyuluşuna inhisarçı məhdudiyyətlər
277. Tənzimləmə təsirinin qiymətləndirilməsi üsulu nədir?
a) həllinin tənzimlənməsinə yönəldilmiş problemin seçilməsi və onun səmərəliliyinin müəyyən edilməsi b) seçilmiş variantın realizə olunması və sonrakı monitorinqinin təyin edilməsi c) tənzimləmənin əsas problemləri və məqsədlərinin müəyyənləşdirilməsi, məqsədə çatmağın bir neçə mümkün variantının identifikasiyası d) tənzimləmə təsirinin hüquqi normalara adekvatlığının müəyyənləşdirilməsi, onun səmərəlilik dərəcəsinin ölçülməsi, reallaşdırılması üsullarının optimallığının təyin edilməsi e) onun obyektiv reallığa uyğunluğunun müəyyən edilməsi, inkişaf perspektivinin seçilməsi, alternativ istiqamətlərin təyin edilməsi
278. Dinamik təhlil nəyi öyrənir? a) institusional dəyişikliklər, onların səbəbləri, hərəkətverici qüvvələri, formaları və həyata keçirilməsinin gedişi, iqtisadi və sosial proseslərə təsiri b) transaksiya xərclərin minimumlaşdırılması səbəbləri, mülkiyyət hüquqlarının spesifikləşdirilməsi, mülkiyyət rejimlərinin müstəsnalığının təmin edilməsi c) danışıqların aparılması və müqavilələrin bağlanması, transaksiya xərclərinin ölçülməsi d) opportunist davranışın aradan qaldırılması yolları, spesifik aktivlərin müəyyənləşdirilməsi, internalizasiya prosesləri e) xarici effektlər, Kouz teoremi, Pozner qaydası
279. İntellektual mülkiyyət nədir?
a) satıcıya İFN haqqında informasiyanı açıqlamağa, bu zaman informasiyanın açıqlanmasından sonra qazanc əldə etmək imkanını saxlamaqla, imkan verən mexanizmlərdir b) diversifikasiya edilmiş tələb şəraitində ön plana öz şaxələnmiş məhsulunu konkret istehlakçının tələblərinə uyğunlaşdırmaq hüququ c) konkret sifarişçi üçün bir nüsxədə istehsal edilən xidmət olub tirajlaşdırılmayan və öz istehsalı üçün yüksək peşəkar və zehni-fiziki əmək tələb edən xidmətdir d) İFN-ə müstəsna hüquqların müəllifə verilməsinə əsaslanan institutdur e) müəllifin İFN-in istehsalında həmin nemətin xüsusi kefiyyətlərindən irəli gələn gəlirləri əldə edə bilməsi hüququ
280. İFN-ə müstəsna hüquqların verilməsi nəticəsində müəllif hansı imkanları əldə edir?
a) əldə olunmuş gəlirləri istənilən bankların depozitlərində yerləşdirmək b) xarici rezidentlərlə sərbəst bazar əlaqələrinə girmək c) innovasiya fəaliyyətilə məşğul olmaq
e) elmi-konstruktor büroları yaratmaq və elmi sınaq təctübələri aparmaq
a) dövlət və təbii inhisar subyekti arasinda müqavilə münasibətlərinin araşdırılması, informasiya asimmetriyasınin azaldılması mümkünlüyünün müəyyən edilməsi, təbii inhisarların fəaliyyətinin optimallaşdırılması yollarını aşkar etmək b) təbii inhisarlarda opportunist davranışın qarşısının alınması imkanlarının təhlili, təbii inhisar subyektinin təqdim etdiyi xidmətlərə tariflərin müəyyənləşdirilməsi c) monitorinq funksiyasının həyata keçirilməsi xərclərini ölçmək , müqavilə alternativliyi şəraitində tənzimləmə orqanlarının yaradılması xərclərinin təyin edilməsi
e) təbii inhisarın fəaliyyətini dayandırmaq vəziyyətinin araşdırılmasi, təbii inhisarın digər təbii inhisarla əməkdaşlıq imkanını aşkar etmək
282. Konkurs alışları sistemi üstünlükləri hansılardır? a) irəli sürülmüş ideyanı innovasiya səviyyəsinə çatdırmaq b) İFN istehsalının həvəsləndirilməsi
c) tədqiqatçıların ex-ante-seçiminə səbəb səylərin təkrarlanma xərclərinin minimumlaşdırılması d) tədqiqatçının nüfuzunun yüksəldilməsi və təklif olunan ideyanın keyfiyyətinin artırılması e) risklərin minimumlaşdırılması, maliyyələşdirilmənin alınmış nəticələrlə daha yaxşı əlaqələndirilməsi, opportunist davranışdan qorunmanın təmin edilməsi.
283. İnstitusional alternativlərin seçiminin genişliyi hansı amillərdən asılıdır?
a) əlyetər alternativlər dairəsi ,opportunist davranış formaları b) müqavilə münasibətlərinin islahatı, təbii inhisar subyektinin üstünlükləri c) kommersiya və siyasi riskin səviyyəsi d) diskret institusional alternativlər, refevant verilənlərin gizlədilməsi şəklində opportunist davranış e) spesifik aktivlərə investisiya səviyyəsi , zorla pul qopartma şəklində opportunist davranış
284. İnstitusionalizmin sırf Amerika elmi istiqaməti olması fikrini hansı alim təkzib etmişdir?
a) K.Eyres; b) A.Marşall; c) K.Marks; d) T.Veblen; e) C.Qobson;
285. «İqtisadi nəzəriyyənin rekonstruksiyası» ideyası nə vaxt yaranmışdır?
a) XX əsrin 30-cu illərində; b) XX əsrin 50-60-cı illərində; c) XX əsrin əvvəllərində;
e) XXI əsrdə;
a) F.Mirovski; b) C.Xodjson; c) C.Dyui; d) T.Veblen; e) U.Mitçell;
b) klassik iqtisadi nəzəriyyə; c) fəlsəfə; d) tarix;
e) heç birinə;
288. İnstitusionalizmdə iqtisadiyyatda nəyin xüsusi rolunun öyrənilməsinə xüsusi diqqət yetirilir?
a) əməyin; b) kapitalın; c) təbii resursların; d) texnologiyaların; e) maliyyənin;
a) dialektika; b) utopizm; c) еmpirizm; d) praqmatizm; e) materializm;
ixtisarının son nəticəsi- bu:
a) marketinq b) innovasiya c) lizinq d) menecment e) intellektual mülkiyyət
291. Nə ictimai və iqtisadi elmlərdə yeni nəzəriyyələrin yaranması üçün mühüm şərt deyil?
a) yaranmış ictimai-iqtisadi vəziyyət; b) mövcud nəzəri konsepsiyalar; c) yeni nəzəriyyənin əvvəlki nəzəriyyələrə və ictimai-iqtisadi vəziyyətə münasibəti; d) sadalananların hamısı aiddir; e) sadalananların heç biri aid deyil;
a) birinci dünya müharibəsi; b) ikinci dünya müharibəsi; c) iqtisadi böhran və 1929-1932-ci illərin depressiyası; d) XX əsrdə sosialist təsərrüfat sisteminin meydana gəlməsi;
293. İqtisad elminin «budət» adlanan istiqamətlərini nə birləşdirir? a) onların neoklassik istiqamətə qarşıdurması; b) tarixi yanaşma; c) elmi-texniki tərəqqinin öyrənilməsi; d) onların hamısı marksizmdən törəmədir; e) bu istiqamətləri heç nə birləşdirmir;
294. Qeyri-institusional istiqamətli iqtisadi ədəbiyyatda özünə yer almış «yalançı alternativlərə» nə aid deyil?
a) iqtisad elminin pozitiv və normativə bölünməsi; b) idrak metodları kimi induksiya və deduksiyanın qarşı-qarşıya qoyulması; c) institutların formal və qeyri-formala bölünməsi; d) iqtisadiyyatda statika və dinamikanın qarşı-qarşıya qoyulması; e) sadalananların hamısı aiddir;
295. İnstitusionalizmdəki institut anlayışı marksizmdəki hansı anlayışa yaxındır?
a) məhsuldar qüvvələr; b) istehsal münasibətləri; c) əmək dəyəri; d) izafi dəyər; e) ictimai-iqtisadi formasiya.
296. Praqmatizm fəlsəfəsinin özəl əlamətlərinə nə aid deyil? a) insan fəaliyyətinin bütün şüur formalarının əsası kimi dərki; b) Hegl dialektikasının sonrakı inkişafı; c) Dekart fəlsəfəsinin inkarı; d) inqilabi ideyaların təbliği; e) sadalananların hamısı aiddir.
a) «institut anlayışından istifadə etmir;» b) iqtisadiyyatı daha geniş və realistik nəzərdən keçirir; c) iqtisadi münaqişələri nəzərdən keçirir; d) fərdlərin fəaliyyətinin məhdudlaşdırılmasına yönümlənib; e) ənənəvi institusionalizm və neoinstitusionalizm heç nə ilə fərqlənmirlər;
b) praqmatik yanaşmanın üstünlüyündə; c) cəmiyyətin həyatında institutların xüsusi rolunda; d) mülkiyyət hüquqularının spesifikasiyasının zəruriliyində; e) xarici effektlərin dövlət tərəfindən tənzimləməsinin zəruriliyində;
a) cəmiyyətin sosial-iqtisadi quruluşu tarixi səciyyə daşıyır; b) insan, cəmiyyət onu necə edirsə, elədir; c) cəmiyyətin sosial-iqtisadi quruluşu cəmiyyətdə nemətlərin müəyyən istehsal, bölgü, mübadilə və istehlakı formaları ilə bağlıdır; d) sadalananların hamısı aiddir; e) sadalananların heç biri aid deyil.
a) cəmiyyətin inkişafı təkamül yolu ilə gedir; b) xalis kapitalizmin deyil, qarışıq iqtisadiyyatın öyrənilməsi; c) kommunizm modelinə tənqidi yanaşma; d) əmək dəyər nəzəriyyəsini qəbul etməmək;
Yüklə 473,19 Kb. Dostları ilə paylaş:
|