IAS 33 (SNK 33)
© IASCF
1
Standardi Ndërkombëtar i Kontabilitetit 33
Fitimet për Aksion
Objektivi
1
Objektivi i këtij Standardi është të përshkruajë parimet për përcaktimin dhe paraqitjen e fitimeve për aksion, në
këtë mënyrë të përmirësojë krahasimin e performancës midis njësive ekonomike të ndryshme në të njëjtën
periudhë raportimi dhe midis periudhave të ndryshme të raportimit për të njëjtën njësi ekonomike. Megjithëse të
dhënat e fitimeve për aksion kanë kufizime sepse mund të përdoren politika kontabël të ndryshme për
përcaktimin e ‘fitimeve’, një emrues i përbashkët i vendosur qëndrueshëm përmirëson raportimin financiar.
Fokusi i këtij Standardi është në llogaritjen e emruesit të përbashkët të fitimeve për aksion.
Objekti
2
Ky Standard zbatohet për:
a)
pasqyrat financiare individuale ose të veçanta të një njësie ekonomike:
(i)
aksionet e zakonshme ose aksionet e zakonshme potenciale të së cilës tregtohen në një
treg publik (në bursa të vendit apo të huaja ose në një treg jashtë bursave, përfshirë
tregjet rajonale dhe vendore) ose
(ii)
që deklaron, apo është në proçesin e deklarimit, të pasqyrave të tij financiare në
komisionin e letrave me vlerë ose organizëm tjetër rregullator për qëllimin e emetimit
të aksioneve të zakonshme në një treg publik; dhe
(b)
pasqyrat financiare të konsoliduara të një grupi me shoqëri mëmë:
(i)
aksionet e zakonshme ose aksionet e zakonshme potenciale të së cilës tregtohen në një
treg publik (në bursa të vendit apo të huaja ose në një treg jashtë bursave, përfshirë
tregjet rajonale dhe vendore) ose
(ii)
që deklaron, apo është në proçesin e deklarimit, të pasqyrave të tij financiare në
komisionin e letrave me vlerë ose organizëm tjetër rregullator për qëllimin e emetimit
të aksioneve të zakonshme në një treg publik;
3
Një njësi ekonomike që jep informacione shpjeguese për fitimet për aksion duhet të llogarisë dhe japë
informacione shpjeguese për fitimet për aksion në përputhje me këtë Standard.
4
Kur një njësi ekonomike paraqet edhe pasqyra financiare të konsoliduara edhe pasqyra financiare të
veçanta të përgatitura në përputhje me SNK 27 Pasqyrat Financiare të Konsoliduara dhe Individuale
,
dhënia e informacioneve shpjeguese që kërkohen nga ky Standard duhet të paraqitet vetëm mbi bazën e
informacioneve të konsoliduara. Një njësi ekonomike që zgjedh të japë informacione shpjeguese për
fitimet për aksion në pasqyrat e saj financiare individualei paraqet këtë informacion për fitimet për
aksion vetëm pasqyrën e saj të të ardhurave individuale. Njësia ekonomike nuk i paraqet këto
informacione të fitimeve për aksion në pasqyrat financiare të konsoliduara.
Përkufizime
5
Më poshtë jepen përkufizimet e disa termave kryesore që përdoren në këtë standard:
Kundërpaksimi është rritja e fitimeve për aksion ose ulja e humbjes për aksion që rezulton nga supozimi
që intstrumentet e konvertueshme janë konvertuar, që opsionet apo garancitë janë ushtruar, apo që
aksionet e zakonshme janë emetuar kundrejt plotësimit të kushteve të caktuara.
Marrëveshja aksionit të kushtëzuar është një marrëveshje për të emetuar aksione që varet nga plotësimi i
kushteve të caktuara.
Aksione të zakonshme të emetueshme me kusht janë aksione të zakonshme të emetueshme për pak apo
aspak mjete monetare kundrejt plotësimit së kushteve të caktuara në një marrëveshje aksioni të
kushtëzuar.
IAS 33 (SNK 33)
2
© IASCF
Paksimi është një ulje në fitimet për aksion ose një rritje në humbjen për aksion e cila rezulton nga
supozimi që instrumentet e konvertueshme janë konvertuar, që opsionet apo garancitë janë ushtruar, ose
që aksionet e zakonshme janë emetuar kundrejt plotësimit të kushteve të caktuara.
Opsionet, garancitë dhe ekuivalentët e tyre janë instrumente financiarë që i japin të drejtën zotëruesit për të
blerë aksione të zakonshme.
Një aksion i zakonshëm është një instrument i kapitalit të vet që i nën renditet
t
ë gjitha klasave të tjera të
instrumenteve të kapitalit të vet.
Një aksion i zakonshëm potencial është një instrument financiar ose kontratë tjetër që mund t'i japë të
drejtën zotëruesit të tyre
për aksione të zakonshme.
Opsionet për të shitur të aksioneve të zakonshme janë kontrata që i japin të drejtën zotëruesit të shesë
aksione të zakonshme me një çmim të caktuar për një periudhë të dhënë.
6
Aksionet e zakonshme marrin pjesë në fitimin e periudhës vetëm pasi kanë marrë pjesë llojet e tjera të aksioneve
të tilla si aksionet preferenciale. Njësia ekonomike mund të ketë më shumë se një klasë të aksioneve të
zakonshme. Aksionet e zakonshme të së njëjtës klasë kanë të njëjtat të drejta për të marrë dividendë.
7
Shembuj të aksioneve të zakonshme potencialë janë:
(a)
detyrimet financiare ose instrumentat e kapitalit, përfshirë aksionet preferenciale, që janë të
konvertueshme në aksione të zakonshme;
(b)
opsionet dhe garancitë;
(c)
aksionet të cilat mund të emetohen kundrejt plotësimit të kushteve që vijnë nga dispozitat kontraktuale,
të tilla si blerja e një biznesi apo e
aktiveve të tjera.
8
Termat e përkufizuara në SNK 32 Instrumentet Financiarë: Paraqitja përdoren në këtë Standard me kuptimet e
dhëna në paragrafin 11 të SNK 32, përveç rasteve kur njoftohen ndryshe. SNK 32 përkufizon instrumentin
financiar, aktivin financiar, pasivin financiar, instrumentin e kapitalit të vet dhe vlerën e drejtë dhe jep udhëzime
për zbatimin e këtyre përkufizimeve.
Matja
Fitimet bazë për aksion
9
Njësia ekonomike llogarit shumat e fitimeve bazë për aksion sipas fitimit ose humbjes që i atribuohen
zotëruesve të aksioneve të zakonshme të njësisë ekonomike mëmë dhe, nëqoftëse paraqitet, fitimin ose
humbjen nga operacionet e vazhdueshme që i atribuohen këtyre zotëruesve të kapitalit të vet.
10
Fitimet bazë për aksion llogariten duke pjestuar fitimin ose humbjen që i atribuohet zotëruesve të
aksioneve të zakonshme të njësisë ekonomike mëmë (numëruesi) me numrin mesatar të ponderuar të
aksioneve të zakonshme të emetuara (emëruesi) gjatë periudhës.
11
Objektivi i informacionit të fitimeve bazë për aksion është të japë një matje të interesave të secilit aksion të
zakonshëm të njësisë ekonomike mëmë në performancën e njësisë ekonomike gjatë periudhës raportuese.
Fitimet
12
Për qëllimet e llogaritjes së fitimeve bazë për aksion, shumat që i atribuohen zotëruesve të kapitalit neto të
zakonshëm të njësisë ekonomike mëmë në lidhje me:
(a)
fitimin ose humbjen nga operacionet e vazhdueshme që i që i takon njësisë ekonomike mëmë;
dhe
(b)
fitimin ose humbjen që i takon njësisë ekonomike mëmë
duhet të jenë shumat në (a) dhe (b) të rregulluara për shumat pas-tatimit të dividendëve preferencialë,
diferencave që vijnë nga shlyerja e aksioneve preferencialë dhe efekte të tjera të ngjashme të aksioneve
preferencialë të klasifikuar si kapital i vet.
13
Të gjithë elementët e të ardhurave dhe shpenzimeve që i atribuohen zotëruesve të kapitalit të zakonshëm të
njësisë ekonomike mëmë që janë njohur në një periudhë, përfshirë shpenzimin për tatimin dhe dividendët e
aksioneve preferencialë të klasifikuara si pasive përfshihen në përcaktimin e fitimit ose humbjes të periudhës që i
atribuohen zotëruesve të kapitalit të zakonshëm të njësisë ekonomike mëmë (shih SNK 1 Paraqitja e Pasqyrave
Financiare).