International Islamic Academy of Uzbekistan
Volume 3 | IIAU Conference 1 | 2022
Google Scholar indexed
Scientific-Theoretical and Practical Issues of
Psychology of Religion in Uzbekistan
DOI: 10.24412/2181-1385-2022-02-35-38
35
May 21
https://ares.uz/ Republican Scientific and Practical Conference
DIN PSIXOLOGIYASI BO‘YICHA MUTAXASSIS KADRLARNI
TAYYORLASHDA FANLARARO INTEGRATSIYANING AHAMIYATI
Zebo Xamidovna Kasimova
O‘zXIA “Din psixologiyasi va pedagogika” kafedrasi mudiri, p.f.n., professor
Zebo-1972@mail.ru
Ilm-fan rivojlanib borgan sari, differensiatsiya jarayoni kuchayib, yangidan
yangi fan sohalari vujudga kela boshlaydi.
Shu bilan birga ilm-fanning
rivojlanib borishi barobarida, paradoksga o‘xshash jarayon - fanlararo
integratsiya ham kuchayib boradi. Masalan, ikki va undan ortiq fanlar
hamkorlikda o‘rganadigan “qo‘shaloq” fanlar, ya’ni ikki fanning ob’ekti sifatida
-
sotsial psixologiya, pedagogik psixologiya, psixofiziologiya, neyropsixologiya,
etnopsixologiya, muhandislik psixologiyasi,
tibbiyot psixologiyasi, sport
psixologiyasi kabi yangi fan sohalari vujudga keldi. Din psixologiyasi ham shu
jarayonning mahsuli hisoblanib, dinshunoslik va psixologik bilimlar zaminida
vujudga kelgan bo‘lsa-da, o‘zining
mustaqil maqsad va vazifalari, ob’ekt va
predmetiga ega fan sifatida shakllanib, rivojlanib bormoqda.
Din psixologiyasi fanining hozirgi bosqichida fanlararo integratsiya
jarayonining shakllanishi, rivojlanish qonuniyatlarini o‘rganish dolzarb masalalardan
bo‘lib, ular qo‘yidagi yo‘nalishlarda olib borilishi zarur:
-birinchidan, din psixologiyasining ob’ekti umumnazariy masalalarini
o‘rganish bo‘lib, u diniy ta’limotlar, diniy e’tiqodning mazmun-mohiyati,
xususiyatlari, dinning shaxs va jamiyat ma’naviy hayotidagi
sotsial-psixologik
vazifalarini qamrab oladigan yo‘nalishda;
-ikkinchidan, differensial yondashuv, ya’ni diniy e’tiqod va dindorlar ruhiyati
ma’lum ijtimoiy muhit va tarixiy davrlarni hisobga olgan holda tadqiq etiladi.
Ko‘pincha buni hisobga olmaslik natijasida, turli guruhlar o‘rtasida bahsli holat
va nizolar vujudga kelib qoladi. Ma’lumki, tabiiy ofatlar, qirg‘in
- barot
urushlar, ijtimoiy notinchlik, iqtisodiy tanazzular davrida diniy hissiyotlar va
e’tiqodlar nisbatan kuchayib ketadi;
-uchinchidan, diniy marosimlar psixologiyasi bo‘lib, diniy marosim va
amallar, urf-odat va udumlarni bajarishning inson ruhiyati va e’tiqodiga ta’siri
o‘rganiladi;
-to‘rtinchidan, keyingi
yillarda xalqaro muammoga
aylanib borayotgan ekstremal vaziyat va asotsial xulq-atvor
