256
256
ANKARA`DA TEK KİŞİLİK HANE HALKLARI İÇİN TASARLANMIŞ
KÜÇÜK KONUTLAR
1
SMALL HOUSES DESIGNED FOR SINGLE-FAMILY
HOUSEHOLDS IN ANKARA
Asena SOYLUK
1
, Aslı YILDIZ
2
1-2
Gazi Üniversitesi, Mimarlık Fakültesi, Mimarlık Bölümü, Ankara / Turkey
Öz: Günümüzde nüfus projeksiyonlarında mey-
dana gelen demografik dönüşümler, sosyo-eko-
nomik ve kültürel etmenler tek kişilik hane halk-
larının nüfus içerisindeki payını arttırmaktadır.
Bu artışa paralel olarak, farklı beklentilere cevap
verebilen konut ihtiyaçları da oluşmaktadır. Loft,
stüdyo daire, home ofis/ev ofis ve suit daireler,
tek kişilik hane halkları için özelleşmiş küçük ko-
nut tipleridir. Çalışmada, bu konutların kavramsal
farklılıkları, gelişim süreci,
yer seçimleri ve plan
kurguları incelenmiş olup; güncel konut ilanla-
rından elde edilen veriler ışığında, Ankara’da da-
ğılım gösterdikleri bölgeler tespit edilmiştir. Bu
veriler doğrultusunda, küçük konutlar içerisinde
kullanıcı gereksinimleri
için özelleşebilen ve me-
kansal olarak yenilikler öneren plan çözümleri
için bir tablo oluşturulmuştur. Tünel kalıp taşı-
yıcı sistemle tasarlanmış bu konutların, sistemin
getirdiği mimari kısıtlara rağmen, mekansal açı-
dan farklı planlar içerdikleri görülmüştür. Sonuç
olarak; küçük konutların kentteki çalışma alan-
larına ve üniversitelere yakın olan Çankaya ve
Etimesgut’ta yoğunlaştıkları tespit edilmiştir. Bu
konutların, yeni projeler ile daha da çeşitlenip, tek
kişilik hane halkı profiline uygun olarak geliştiri-
leceği öngörülmektedir.
Anahtar Kelimeler: Küçük Konut, Tek Kişilik
Hane Halkı, Loft, Stüdyo, Suit, Home Ofis/Ev
Ofis
Abstract: Demographic transformations, socio-
economic and cultural issues have increased the
number of single-family households in the popu-
lation. In parallel, it has also begun to emerge
housing needs that respond to different expec-
tations. Thus, loft, studio, home office and suit
rooms are some typical housing units specialized
for single-family households. In the research, it
has been examined the development process, site
selection criterias and plan scenarios of these
dwellings in Ankara. In the light of data obtained
from current housing announcements, it has been
identified the regions where small housings are
distributed in the city. Also, it has been designed
a chart for those which have plan scenarios for
user requirements. As a result, it has been seen
that small housing gathers in the Çankaya and
Etimesgut districts of the city. Despite the archi-
tectural constraints imposed by tunnel formwork
load bearing systems, they contain different plan
constructs from a spatial point of view.
Key Words: Small Housing, Single-Family
Households, Loft, Studio, Suit,
Home Office
(1)
Sorumlu Yazar: Asena SOYLUK, Gazi Üniversitesi, Mimarlık Fakültesi, Mimarlık Bölümü, Ankara / Türkiye,
asenad@gazi.edu.tr Geliş Tarihi / Received: 16.11.2016 Düzeltme Tarihi / Revision Date: 04.01.2017-19.03.2017
Kabul Tarihi/ Accepted: 25.02.2017 Makalenin Türü: Typeofarticle (Araştırma – Uygulama /Research - Applica-
tion) Çıkar Çatışması / Conflict of Interest:Yok / None“Etik Kurul Raporu Yok – None of Ethics Commit
TMD
ULUSLARARASI HAKEMLİ TASARIM VE MİMARLIK DERGİSİ
INTERNATIONAL REFEREED JOURNAL
OF DESIGN AND ARCHITECTURE
Doi: 10.17365/TMD.2017.1.002.x
MTD
www.mtddergisi.com
ULUSLARARASI HAKEMLİ TASARIM VE MİMARLIK DERGİSİ
Ocak / Şubat / Mart / Nisan 2017 Sayı: 10 Kış - İlkbahar
INTERNATIONALREFEREEDJOURNAL OF DESIGNANDARCHITECTURE
January / February / March / April 2017 Issue: 10 Winter – Spring
ID:161 K:269
ISSN Print: 2148-8142 Online: 2148-4880
(ISO 18001-OH-0090-13001706 / ISO 14001-EM-0090-13001706 / ISO 9001-QM-0090-13001706 / ISO 10002-CM-0090-13001706)
(Marka Patent No / Trademark
(2015/04018 – 2015/GE/17595)
257
ULUSLARARASI HAKEMLİ
TASARIM MİMARLIK DERGİSİ
INTERNATIONAL
REFEREED
JOURNAL OF DESIGN AND ARCHITECTURE
PRINT ISSN: 2148-8142 - ONLINE ISSN: 2148-4880
GİRİŞ
Küçük konut, modernleşme süreciyle birlik-
te tüm dünya genelinde değişen demografik,
sosyo-ekonomik ve kültürel etmenlerin, bi-
reylerin yaşamlarında meydana getirdiği dö-
nüşümün mekansal yansımalarından biridir.
Özellikle, yirminci yüzyılın ikinci yarısından
itibaren, küresel bağlamda meydana gelen
demografik dönüşüm
1
, evlilik yaşının yük-
selmesi ve boşanma oranlarının artması gibi
değişen koşullar, aile yapısında belirgin fark-
lılıklar yaşanmasına sebep olmaktadır (Yavuz
ve Yüceşahin, 2012: 76-118). Bu gelişmeler
doğrultusunda geleneksel aile yapısı dönüşü-
me uğramaktadır ve çekirdek aile profilinden
farklı olarak tek kişilik hane halkları oluş-
maktadır.
2
Aile kavramının bu değişen yapısı,
çekirdek ailelerin üniversite ya da iş hayatına
atılan bireyleri tek başına yaşayabilecekleri
konut arayışı içine sürüklemiştir. Geriye ka-
lan ebeveynler için yaşanan mekanlar büyük
gelmeye başlamış, ihtiyaç duydukları daha
küçük mekan arayışları ortaya çıkmıştır.
Bu
değişim ile birlikte, yaşam alanlarının farklı-
1 Demografik dönüşüm: “yüksek doğurganlık ve
ölüm oranlarının hüküm sürdüğü bir durumdan,
doğumların bilinçli olarak kontrol edildiği ve
ölüm oranlarının düşmüş olduğu yeni bir duruma
geçiştir” (Yavuz ve Yüceşahin, 2012: 76-118).
2 “Tek kişilik hane halkı bir hanede yalnızca tek
kişinin yaşadığı hane halkıdır. Bu kişi yaşlı bir
birey, bir öğrenci ya da bir memur vb. olabilir” Aile
Yapısı Araştırması 2006, TUIK,
Erisim Adresi:http://ailetoplum.aile.gov.tr/
laşıp, yeni oluşan
koşullara uyum süreci orta-
ya çıkmıştır. Literatürde küçük konut olarak
adlandırılan bu yaşam alanları, yirminci yüz-
yıldan günümüze kapsam ve içerik olarak bir
takım değişimler geçirmiştir (Tomgaç, 1997;
Kürşat 2006; Desagis, 2006; Gölgedar, 2011;
Dikeç, 2013; Bulhaz, 2014). Geçen yüzyıl
boyunca ekonomik gerekçelerle ele alınan
küçük konutlar, dar gelirli aileler için ucuza
mal edilebilen ve çok sayıda kişiyi bir arada
barındırabilen, geçici yaşam alanları oluştur-
muştur
(Dikeç, 2013: 10). Ekonomik koşul-
ların esas belirleyici unsur olduğu bu konut-
larda, alan büyüklükleri ve metrekareler için
standart düzenlemeler önemli hale gelmiştir.
1964 yılındaki Halk Konutları Standartları’na
göre 63 m
2
, küçük konutlar için belirleyici bir
üst sınır olarak nitelendirilmiştir (Dinç 1986:
3; Desagis, 2006: 26).
1986 yılında Balamir’in çalışmasında bu bü-
yüklük 60 m
2
olarak nitelendirilirken, Dinç’e
göre aynı yıl kişi başına 14 m
2
üst limit ola-
rak belirlenmiştir (Dörter ve diğ, 1988: 3;
Desagis, 2006: 26). Bu çalışmalar paralelin-
de Geray, fiziksel büyüklükler dışında küçük
konutların sosyal yönüne de vurgu yaparak
kullanıcı davranışları ve farklılaşan gereksi-
nimler üzerinde durmuş ve küçük konutları
toplumsal konut olarak nitelendirmiştir.
3
20.
3 Toplumsal konut: “hane halkının gelirine, içindeki
aile ve kişi sayısına, bunların toplumsal, ekonomik,
ekinsel, mesleksel konumlarına, gereksinimlerine
en uygun, en ekonomik biçimde barınma