International refereed journal of design and architecture print issn

16
16
MİMARLIK-MÜZİK ETKİLEŞİMİNDE YÖNTEMSEL YAKLAŞIMLAR 
1
METHODOLOGICAL APPROACHES IN ARCHITECTURE-MUSIC  
INTERACTION
Gizem ÖZKAN ÜSTÜN
1
, Pınar DİNÇ KALAYCI
2
1-2 
Gazi Üniversitesi, Mimarlık Fakültesi, Mimarlık Bölümü, Ankara / Türkiye
Öz:  Mimarlık,  disiplinler  arasıdır.  Disiplinler 
arasılık,  disiplinlerin  birbirleriyle  etkileşimleri, 
birbirlerinden  beslenmeleri  ve  çıkan  ürünün  bi-
leşke disiplinlerin girdilerini içerme durumudur. 
Mimarlığın ilişki içerisinde olduğu disiplinlerden 
olan müzik ile arasındaki etkileşim tarih boyun-
ca sorgulanmıştır. Metaforik, analojik ve sayısal 
tabanlı  benzerlikler  kurulduğu  gibi,  daha  teknik 
konularda  da  ilişkiler  kurulmuştur.  Kurulan  bu 
bağlantılar  figüratif,  grafik  içeriklidir.  Birçok 
yöntemsel yaklaşım geliştirilmesine rağmen ortak 
tasarım metotlarının oluşmaması söz konusudur. 
Dolayısıyla, disiplinler arası içerikte mimarlık ve 
müzik çakışımının mimarlar, tasarımcılar ve dü-
şünürler tarafından nasıl ele alındığının incelen-
mesi  bu  çalışmanın  yöntemini  oluşturmaktadır. 
Bu çalışma, Antik Çağ’dan günümüze kadar mi-
marlık ve müzik arasında kurulan ilişkileri irde-
ler, mevcut ilişkilerin ötesinde algısal boyutta ve 
figüratif benzerliklerden uzak, yeni bağlantıların 
ve  yaratıcılığı  olumlayabilecek  sorgulamaların 
gerekliliğine işaret eder. 
Anahtar  Kelimeler:  Müzik-Mimarlık  İlişkisi, 
Mimarlıkta Analoji, Mimarlıkta Metafor, Mimari 
Biçim
Abstract:  Architecture  is  interdisciplinary.  In-
terdisciplinarity  is  the  interaction  of  disciplines 
with each other, interacting with each other, and 
the  state  that  the  end  product  includes  the  data 
of resultant disciplines. The interaction between 
architecture and music, which is one of the disci-
plines in which it is related, has been questioned 
throughout history. While metaphorical, analogi-
cal  and  numerical  based  similarities  have  been 
established, and in more technical terms relations 
have been established. These links are figurative, 
graphical content. Although many methodologi-
cal approaches have been developed, the common 
design methods do not occur. Therefore, the study 
of  how  architecture  and  music  are  intertwined 
by  architects,  designers  and  thinkers  in  the  in-
terdisciplinary context constitutes the method of 
this study. This study examines the connections 
between  architecture  and  music  that  have  ever 
occurred since Antique Ages and points out the 
necessity of questioning beyond the existing re-
lations  in  perceptual  dimension  and  figurative 
similarities that can affirm new connections and 
creativity.
Key Words:  Relationship between Music and Ar-
chitecture, Analogy in Architecture, Metaphor in 
Architecture, Architectural Form
(1)  
Sorumlu Yazar: Gizem ÖZKAN ÜSTÜN, Gazi Üniversitesi, Mimarlık Fakültesi, Mimarlık Bölümü, Ankara / 
Türkiye, [e-mail] Geliş Tarihi / Received: 12.10.2016 Düzeltme Tarihi / Revision Date: 10.01.2017-
30.01.2017 Kabul Tarihi / Accepted: 18.02.2017 Makalenin Türü: Typeofarticle (Araştırma – Uygulama /Research 
- Application) Çıkar Çatışması / Conflict of Interest:Yok / None“Etik Kurul Raporu Yok – None of Ethics Commit
Doi: 10.17365/TMD.2017.1.013.x
TMD
ULUSLARARASI HAKEMLİ TASARIM VE MİMARLIK DERGİSİ
INTERNATIONAL REFEREED JOURNAL OF DESIGN AND ARCHITECTURE

---

MTD
www.mtddergisi.com
ULUSLARARASI HAKEMLİ TASARIM VE MİMARLIK DERGİSİ
Ocak  /  Şubat / Mart  / Nisan  2017 Sayı: 10 Kış - İlkbahar 
INTERNATIONALREFEREEDJOURNAL OF DESIGNANDARCHITECTURE
January / February / March / April 2017 Issue: 10 Winter – Spring
ID:145 K:238
ISSN Print: 2148-8142 Online: 2148-4880
 (ISO 18001-OH-0090-13001706 / ISO 14001-EM-0090-13001706 / ISO 9001-QM-0090-13001706 / ISO 10002-CM-0090-13001706)
(Marka Patent No / Trademark)
(2015/04018 – 2015/GE/17595)
17
ULUSLARARASI HAKEMLİ
TASARIM MİMARLIK DERGİSİ
INTERNATIONAL REFEREED
JOURNAL OF DESIGN AND ARCHITECTURE
PRINT ISSN: 2148-8142 - ONLINE ISSN: 2148-4880
GİRİŞ
‘’Her tarafta çeşitlilik görürüm. Öyleyse on-
dan yoksun kalacağım diye korkmama gerek 
yok çünkü hep onunla karşı karşıyayım. Zıtlık 
her  yerdedir.  İnsanın  yalnızca  dikkat  etmesi 
yeter. Benzerlik saklıdır; aranması gerekir ve 
ancak  en  etraflı  çabalarla  bulunabilir.  Çeşit-
lilik  beni  baştan  çıkardığı  zaman,  sunduğu 
kolay  çözümlerden  rahatsızlık  duyarım.  Öte 
yandan  benzerlik,  daha  güç  sorunlar  ortaya 
çıkarmakla birlikte, aynı zamanda ve dolayı-
sıyla benim için daha değerli sonuçlar sunar’’ 
(Stravinski, 2004: 31).
Mimarlığın  ilişki  içerisinde  olduğu  disiplin-
lerden  olan  müzik  ile  arasında,  tarihsel  sü-
reçte,  kimi  zaman  benzerlikler  ile  köprüler 
kurulmuş,  kimi  zaman  zıtlıklar  ön  planda 
tutularak,  hiçbir  ilişki  kurulamayacağı  iddia 
edilmiştir.  Zıtlık  Stravinski’nin  de  belirttiği 
gibi her yerdedir. Fakat benzerlikleri bulmak, 
bu iki tasarım alanında yaratıcı edimi geliştir-
meye yönelik bir ufuk açabilir. 
Jacop Bakema’ya göre, ‘’Mimarlık insan dav-
ranışının üç boyutlu ifadesidir’’ (Akt: Wilkin-
son, 2010: 173).
Vitruvius,  mimarlığın  geometri,  matematik, 
müzik, felsefe, astronomi ve tarih gibi birçok 
farklı bilimle ilişki içinde bir disiplin olduğu-
nu vurgulamıştır (Vitruvius, 2015: 4-8). 
F.L. Wright’a göre, ‘’Mimarlık biçim haline 
gelmiş yaşamdır’’ (Akt: Hasol, 2008: 46).
Doğan Hasol, mimarlık tanımının, bugüne de-
ğin yapılmış tüm tanımlarının ötesinde, daha 
önceki dönemlerden çok daha fazla ölçüt ve 
disiplini içinde barındırması gereken bir hale 
geldiğini ifade eder (Hasol, 2008: 46).
Le Corbusier’e göre ise, ‘’Mimarlık her şey-
den  önce  sanattır,  heyecan  verici  ilişkileriy-
le  Platon  görkemine,  matematiksel  düzene, 
kurguya,  uyumun  algılanmasına  ulaşandır. 
İşte mimarlığın amacı budur’’ (Le Corbusier, 
2001: 135).
Müzik de, hem bir sanat, hem de bilim oldu-
ğu için, tarih boyunca düşünürler tarafından 
tanımlanmaya çalışılmıştır. 
Örneğin, M.Ö. 4. yüzyılda Konfüçyus, ‘’Mü-
zik, gök ile toprak arasında bir ahenktir’’ de-
miştir (Akt: N. Yılmaz, 2012: 45).
Aristo  (M.Ö.  348-322)’ya  göre,  müzik  doğ-
rudan ruhsal tutkuları dile getirmektedir: Hu-
zursuzluğu,  mutluluğu,  yürekliliği  sergiler 
(Akt: İlyasoğlu, 2013: 19).
Fubini’ye göre ise, müzik bir zaman sanatı-
dır ve katı terimlerle tarif edilemeyecek kadar 
çok bileşene sahip, disiplinlerarası konumda 
bir düşüncenin birleşimidir. Müzikal düşünce 
iki farklı şekilde ele alınır: İlkine göre, müzik 
insan davranışını doğrudan etkiler. İkincisine 

---